Δεν είναι αναπληρωτές, είναι ελαστικά εργαζόμενοι. Είναι το σκοτεινό εργασιακό μέλλον…

Ας ξεκινήσουμε από την ορολογία. Αναπληρώνω σημαίνει ότι καταλαμβάνω την τακτική θέση κάποιου που απουσιάζει από την θέση του. Εδώ έχουμε διαστροφή του όρου αυτού, καθώς οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί, στην συντριπτική τους πλειοψηφία τουλάχιστον, δεν αναπληρώνουν κάποιον, αλλά καταλαμβάνουν οργανικές μόνιμες θέσεις, οι οποίες απλώς αφήνονται από το κράτος ακάλυπτες.

Ο λόγος είναι απλός: Η έλλειψη μόνιμων διορισμών, η οποία συνεχίζεται για 9η συνεχόμενη χρονιά, παράλληλα με τις συνταξιοδοτήσεις, έχει φέρει το εκπαιδευτικό σύστημα από άποψη δυναμικού στα όρια του. Δεν θα αναφερθώ στις αιτίες, νομίζω ότι είναι γνωστές οι αντιλαϊκές πολιτικές που έχουν φέρει τον λαό στην κατάσταση αυτήν.

Σκοπός του σημειώματος αυτού είναι να καταδείξει ότι ο θεσμός των αναπληρωτών για το σύστημα δεν είναι μια παροδική ανάγκη, αλλά το μέλλον που ετοιμάζουν σε μόνιμους και αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, σε όλους τους εργαζόμενους.

Ας δούμε λοιπόν το καθεστώς εργασίας των συναδέλφων:

• Αρχικά, δεν προσλαμβάνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο: Άλλοι, κυρίως της ειδικής αγωγής, μέσω ΕΣΠΑ, άλλη μέσω προϋπολογισμού, άλλοι μέσω Προγραμμάτων Δημοσίων Επενδύσεων, άλλοι με άλλα προγράμματα (νέα αρχή στα ΕΠΑΛ κτλ). Αυτό σημαίνει ότι δεν υπογράφουν όλοι τις ίδιες συμβάσεις, με τις ίδιες υποχρεώσεις. Ακόμα και για τις Γενικές Συνελεύσεις των σωματείων μας, υπάρχουν διευθύνσεις που ζητούν χαρτιά συμμετοχής από συναδέλφους, σαν να μην είναι αρκετή η άδεια που χορηγείται από τους Διευθυντές Εκπαίδευσης, προκειμένου να λάβουν το ημερομίσθιο τους.

• Προκειμένου να καλυφθεί το ωράριο τους μέχρις κεραίας (23 πιο συχνά και οι…παλιές καραβάνες 21 και 20 ώρες), πηγαίνουν μέχρι και σε 5 σχολεία, σε όλα τα σημεία του νομού, δημιουργώντας έτσι άσχημο προηγούμενο και για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς, που και γι’ αυτούς πλέον είναι σύνηθες να τρέχουν από σχολείο σε σχολείο.

• Τα εργασιακά τους δικαιώματα δεν είναι ίδια με αυτά των μόνιμων συναδέλφων, παρ’ όλο που έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις. Δεν έχουν για παράδειγμα τις ίδιες μέρες άδειας, κανονικής, αναρρωτικής ή λοχείας, τοποθετούνται συνήθως όχι με την λογική της ανακατανομής ωρών, αλλά με την λογική «να βουλώσουμε τις τρύπες». Δεν μιλώ για τους μισθούς που εδώ και χρόνια είναι στο όριο τις επιβίωσης, καθώς το ίδιο θα ίσχυε και για τους νεοδιόριστους μόνιμους-αν υπήρχαν τέτοιοι.

• Μιλώ όμως για την απίστευτα μεγάλη κλοπή της προϋπηρεσίας και των ζωών τους. Κάθε 30 Ιουνίου, στην πρωτοβάθμια λίγο νωρίτερα, οι συνάδελφοι απολύονται και προσλαμβάνονται στην καλύτερη περίπτωση αρχές Σεπτεμβρίου, σε κάποιο μέρος της Ελλάδας. Πέρα από την Οδύσσεια ταξιδιού, εύρεσης σπιτιού-μια υπόθεση καθόλου εύκολη, όχι μόνο στις Κυκλάδες που η κατάσταση είναι δραματική, αλλά και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας-αυτοί οι δύο μήνες χάνονται στην προϋπηρεσία τους. Έτσι, αν ένας μόνιμος δουλεύει 15 χρόνια σε ένα σχολείο, η προϋπηρεσία του είναι 15 χρόνια. Αν ένας αναπληρωτής δουλεύει το ίδιο διάστημα, η προϋπηρεσία του είναι 12,5 χρόνια.

• Είναι πάγια η τακτική των κυβερνήσεων από το 1998 και δώθε να πολυδιασπά τους αναπληρωτές σε πολλές κατηγορίες. Κι όμως, για την πολυδιάσπαση αυτήν, για την οποία φταίει η Πολιτεία, τιμωρούνται οι αναπληρωτές. Πότε με την φωτογραφική προώθηση της μιας ή της άλλης ομάδας, πότε με απαράδεκτες νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως το προσοντολόγιο της προηγούμενης κυβέρνησης, είτε με το κλείδωμα των πινάκων που υιοθέτησε και η σημερινή κυβέρνηση, κλείδωμα το οποίο φαίνεται ότι θα ισχύσει και για την επόμενη σχολική χρονιά. Αποτέλεσμα τέτοιων πρακτικών είναι με νομιμοφανή τρόπο να μείνουν εκτός πινάκων χιλιάδες νέοι πτυχιούχοι, αλλά και όσοι για διάφορους λόγους δεν είχαν κάνει αίτηση το 2018.

• Από το 2016 έχει αρχίσει μια μεγάλη κοροϊδία περί μόνιμων διορισμών, 20000 είχε υποσχεθεί ο Φίλης, 4500 στην Ειδική Αγωγή και 10500 ο Γαβρόγλου, αλλά στο πηλίκο οι διορισμοί που έγιναν ήταν ένα στρογγυλό μηδενικό-αν εξαιρέσουμε τους δικαιωμένους από δικαστικές αποφάσεις. Φυσικά δεν φταίει η αλλαγή κυβέρνησης, όπως ακούγεται από διάφορες πλευρές. Αν η προηγούμενη κυβέρνηση ήθελε να διορίσει εκπαιδευτικούς, δεν θα ξεκινούσε προεκλογικά την διαδικασία! H πραγματικότητα είναι ότι γίνεται προσπάθεια να μειωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο τα κενά, με συμπτύξεις τμημάτων, δεύτερες και τρίτες αναθέσεις και άλλα ταχυδακτυλουργικά, προκειμένου να μην πραγματοποιηθούν διορισμοί ή να γίνουν οι λιγότεροι δυνατοί.

• Καλά, και παλιά δεν υπήρχαν αναπληρωτές που τραβούσαν περίπου τα ίδια; Η αλήθεια είναι ότι και παλιότερα υπήρχαν τέτοια φαινόμενα, όμως για τους περισσότερους υπήρχε η προοπτική του μόνιμου διορισμού. Έβλεπαν τις όποιες οικονομικές ή άλλες ζημίες ως επένδυση για ένα καλύτερο μέλλον, τουλάχιστον όσον αφορούσε την μόνιμη και σταθερή εργασία.

• Πόσο αφορούν όλα αυτά τους μόνιμους; Δεν έχουν δέσει αυτοί τον γάιδαρο τους; Η απάντηση είναι και πάλι αρνητική. Ας συνδέσουμε όλα αυτά που βλέπουμε στους αναπληρωτές με την επικείμενη αξιολόγηση, στον βαθμό που το κίνημα των εκπαιδευτικών επιτρέψει να εφαρμοστεί. Ο ουσιαστικός της στόχος είναι η ευελιξία των εκπαιδευτικών και η ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας, ταυτόχρονα με ένα ατελείωτο κυνήγι απόκτησης τίτλων, σεμιναρίων κτλ. Πόσο μακρινή είναι μια τέτοια πραγματικότητα από αυτήν που ζουν σήμερα οι αναπληρωτές; Για να το πω κι αλλιώς, όσοι από τους σημερινούς αναπληρωτές μονιμοποιηθούν, πόσο έτοιμοι θα είναι να εφαρμόσουν το πλαίσιο της όποιας αξιολόγησης-χειραγώγησης, αφού θα την έχουν ήδη ζήσει στο πετσί τους;

Τι μπορούμε να κάνουμε και τι να προτείνουμε; Εδώ υπάρχουν δύο δρόμοι. Ο πρώτος είναι ο δρόμος των προτάσεων, των δικηγορικών γραφείων, των ατέρμονων συζητήσεων με παράγοντες του Υπουργείου, των σχεδίων νόμου. Ο δεύτερος είναι αυτός του αγώνα για μαζικούς μόνιμους διορισμούς, χωρίς διαχωρισμούς και κατηγοριοποιήσεις. Ο αγώνας αυτός δεν αφορά μόνο τους αναπληρωτές, αλλά όλους τους εκπαιδευτικούς και το κίνημα γενικότερα. Πόσες θέσεις θα δημιουργηθούν αν καταργηθεί το 2ωρο που είχε φασιστικά επιβληθεί το 2013; Πόσοι παραπάνω αναπληρωτές θα διοριστούν αν ο αριθμός μαθητών ανά τάξη μειωθεί σε 22 από 27;

Σε μερικούς φαίνονται τέτοια αιτήματα ξύλινα ή ανεφάρμοστα. Σε αυτούς η απάντηση πιστεύω ότι είναι η εξής: Το δίκιο των εργαζομένων και το αίτημα για μόνιμη και σταθερή εργασία και ζωή με δικαιώματα, όχι μόνο δεν είναι ανεφάρμοστο, αλλά ανάγκη επιβίωσης. Αρκεί να το πιστέψουμε και να το διεκδικήσουμε.

Υ.Γ. Είναι φανερό ότι σε ένα σύντομο σημείωμα δεν θα μπορούσαν να πιαστούν αρκετές ειδικότερες πτυχές, όπως τα μουσικά σχολεία, ο χρόνος και ο τρόπος διορισμού των συναδέλφων ειδικής αγωγής και άλλα. Δεσμευόμαστε σύντομα να επανορθώσουμε.

Κώστας Μιχαλάκης
Μέλος των Αγωνιστικών Κινήσεων Εκπαιδευτικών
Μέλος του Δ.Σ. της ΕΛΜΕ Τρικάλων