Αναδημοσιεύουμε το παρακάτω άρθρο από το φύλλο 988 της Προλεταριακής Σημαίας
Σύνθετη, γεμάτη αντιφατικότητες, διακηρύξεις μεγάλων στόχων που εκκρεμούν ή φαίνεται να μπαίνουν στην άκρη είναι η εικόνα του πλανήτη, όπως τη διαμορφώνουν οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, οι επεμβάσεις τους και οι -ακόμα- έμμεσες συγκρούσεις τους. Είναι μια εικόνα γεμάτη από τα «μπρος-πίσω», όχι μόνο στον οικονομικό «πόλεμο», αλλά και στα στρατιωτικά βήματα επίθεσης που (αυτο)ανακόπτονται -όπως των ΗΠΑ ενάντια στο Ιράν- αφήνοντας ερωτήματα για το πόσο στέρεα και συγκεκριμένα αποτελέσματα έχουν φέρει. Το βέβαιο δεδομένο αυτού του τοπίου είναι πως οι λαοί ήδη το πληρώνουν με το αίμα τους και την κλιμακούμενη εξαθλίωσή τους, ενώ πρέπει να είναι προφανές πως οικοδομούνται όροι για τα πολύ χειρότερα.
Ωστόσο ταυτόχρονα μέσα σε αυτό το τοπίο και με βάση τις ασάφειες και τη ρευστότητα που το χαρακτηρίζει, «χωρούν» κάθε λογής εκτιμήσεις και προσεγγίσεις. Από την παρουσίαση δυνάμεων σαν το Ισραήλ και την Τουρκία ως «αυτοτελών» και με καθοριστικές για τις εξελίξεις τις δικές «τους» επιλογές. Μέχρι την -ιδιαίτερα επίμονη- «ανάλυση» για την «επικείμενη αναχώρηση» των ΗΠΑ από την Ευρώπη (…ενδεχομένως και από το ΝΑΤΟ!) για να επιδράμουν στον Ειρηνικό και στην Κίνα! Κάπου εκεί οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές ανακηρύσσονται σαν οσονούπω «αυτοτελής πόλος», που θα καθορίσει τις εξελίξεις στο παγκόσμιο ταμπλό.
Οι πηγές αυτής της σύγχυσης βρίσκονται πριν από όλα στην ίδια την «αντικειμενική» κατάσταση. Στις αντιφάσεις και τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τρεις πρώτες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του πλανήτη (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα) και πριν από όλα οι ΗΠΑ, που έχουν τον πρώτο ρόλο ή αλλιώς την «πρώτη ευθύνη» να δώσουν διέξοδο συνολικά στο καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα. Να δώσουν διέξοδο που θα λύνει τον γόρδιο δεσμό της κρίσης και των ανταγωνισμών προφανώς με μια νέα μοιρασιά του κόσμου και με τις ΗΠΑ επικεφαλής του. Ταυτόχρονα, αυτό το «αντικειμενικό» ζήτημα «συναντά» το ζήτημα της κατάστασης του κινήματος, που λειτουργεί ως δευτερογενής πηγή πολλαπλασιασμού της σύγχυσης. Η «κατάργηση» του ιμπεριαλισμού, η προσέγγισή του με οικονομίστικους όρους, η γραμμή της ταξικής συνεργασίας και της υποταγής των λαών στον ιμπεριαλισμό, της αναζήτησης-προβολής «προστατών» για τους λαούς και άλλα ανάλογα που επικρατούν στο κίνημα -στη χώρα και διεθνώς- παράγουν τις πιο αστήρικτες από την ίδια την πραγματικότητα προσεγγίσεις και κατευθύνσεις για την κατάσταση που εξελίσσεται.
Προφανώς δεν μπορούν να προβλεφθούν η πορεία των εξελίξεων, τα επόμενα βήματα που θα επιχειρήσουν οι ιμπεριαλιστές, οι διαμορφώσεις και οι συσχετισμοί που θα προκύψουν στο μείζον ζήτημα των στρατηγικών συμμαχιών. Δεν μπορούν να προβλεφθούν όλα αυτά, γιατί τελούν υπό διαμόρφωση οι όροι στη βάση των οποίων θα υπάρξουν. Ωστόσο, και μπορεί και χρειάζεται για την πάλη του λαού μας και των λαών, να γίνει, να γίνεται, «συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης». Να διαμορφώνεται και να κατακτιέται μια αντίληψη των «σταθερών» του πλαισίου των εξελίξεων και των προϋποθέσεων που απαιτούνται για αυτή ή την άλλη ανατροπή αυτών των σταθερών.
Η Ουκρανία το επίκεντρο της παγκόσμιας αντιπαράθεσης
Τις μέρες που προετοιμαζόταν και εξελίχθηκε η επίθεση ΗΠΑ-Ισραήλ στο Ιράν «πέρναγαν σε δεύτερο πλάνο» οι ειδήσεις για τους 50.000 Ρώσους στρατιώτες που αναπτύσσονταν στην περιφέρεια Σούμι της Ουκρανίας και το σφυροκόπημα της ρώσικης εισβολής σε Χάρκοβο και Κίεβο. Στα «ψιλά», επίσης, πέρασε και περνάει η παράταξη μεγάλων στρατιωτικών δυνάμεων στις δύο πλευρές της Βαλτικής Θάλασσας (Φινλανδία-Ρωσία) με τη δεύτερη να δηλώνει ότι «προφανώς θα αντιπαρατάξουμε δυνάμεις» στη συσσώρευση ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων από την άλλη πλευρά. Επιπλέον, το ανακοινωθέν της συνόδου του ΝΑΤΟ στη Χάγη (του ΝΑΤΟ που επικεφαλής του είναι οι ΗΠΑ) επισημαίνει πως «η απειλή ασφάλειας είναι η Ρωσία». Θα λέγαμε «όλως παραδόξως» σύμφωνα με τις αναλύσεις για την Κίνα, αυτή δεν αναφέρεται στο ανακοινωθέν της Συνόδου.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι μια βομβαρδιστική επιδρομή, δεν είναι μια «λελογισμένη» ή άγρια ανταλλαγή πυραυλικών χτυπημάτων. Είναι πραγματικός πόλεμος με εισβολή επί του εδάφους, με μέτωπα επί του εδάφους εκατοντάδων χιλιομέτρων και βέβαια με κατοχή από τον ρώσικο στρατό άνω του 20% της Ουκρανίας. Άλλος τέτοιος πραγματικός πόλεμος δεν υπάρχει σήμερα στον πλανήτη. Και βέβαια ο πόλεμος αυτός εξελίσσεται ήδη επί τρεισήμισι χρόνια στο κέντρο της Ευρώπης.
Στα αντιμαχόμενα -έμμεσα αλλά διαρκώς πιο ανοιχτά- ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα αυτού του πολέμου βρίσκονται όλες σχεδόν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, με την εξαίρεση της Κίνας. Ωστόσο και η Κίνα, εκτός από το ότι έχει πάρει διπλωματική θέση …ευμενούς (υπέρ της Ρωσίας) ουδετερότητας, με βάση την όλο και πιο στενή στρατηγική συνεργασία της με τη Ρωσία, θα λέγαμε πως στην πράξη στηρίζει τη Ρωσία. Με αυτά τα δεδομένα μπορούμε να πούμε πως σε όλη τη μεταπολεμική περίοδο των 80 χρόνων δεν έχει υπάρξει στον πλανήτη άλλος τέτοιος πόλεμος.
Ο πόλεμος αυτός και με τα δεδομένα που έχουν παραχθεί στο πεδίο υπέρ της Ρωσίας, έχει παράξει γεωπολιτικούς τριγμούς και διχασμούς σε παγκόσμια κλίμακα, που ούτε λίγο ούτε πολύ θέτουν το ερώτημα «ποιος είναι με ποιον». Από την Κεντρική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τον Καύκασο, μέχρι τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν, την Αργεντινή, τη Βραζιλία και βέβαια την Ινδία, τα μέχρι τώρα αποτελέσματα του πολέμου αυτού θέτουν το ερώτημα αυτό με πολύ διαφορετικούς όρους από αυτούς που υπήρχαν μέχρι τον Φλεβάρη του 2022. Μια απεικόνιση αυτών των δεδομένων -που δεν είναι οριστικά!- έδωσε το πλήθος των επισκεπτών του Πούτιν στη φετινή 9η Μαΐου στη Μόσχα.
Η Δύση, με επικεφαλής τις ΗΠΑ και με τους Ευρωπαίους ιμπεριαλιστές να έχουν μπει σε σαφή αντιρώσικη τροχιά, κλιμακώνει διαρκώς μέσω του καθεστώτος Ζελένσκι (όπως έδειξαν και οι επιθέσεις εντός της Ρωσίας) τη στρατιωτική πολεμική πίεση στη Ρωσία. Και ό,τι και αν λέγεται «επισήμως», οι ΗΠΑ-Δύση θα συνεχίσουν σε αυτή την κατεύθυνση.
Η Ρωσία παρόλα αυτά δείχνει να αντέχει την πίεση και να προχωρά έστω και αργά την επέκταση της κατοχής. Κυρίως, όμως, διαθέτει απάντηση στην κλιμάκωση του εγκλωβισμού της στον πόλεμο αυτό. Η απάντηση αυτή είναι το πυρηνικό της οπλοστάσιο, για το οποίο έχει διακηρύξει πως θα το ενεργοποιήσει απέναντι στη Δύση, αν ξεπεραστούν οι «κόκκινες γραμμές». Πρόκειται για μια διακήρυξη που η ηγεσία της Ρωσίας την εννοεί, γιατί μόνο έτσι μπορεί να υπερασπιστεί όσα έχει κερδίσει ως τώρα. Αντίστροφα η υποχώρηση της Ρωσίας κάτω από την κλιμακούμενη -με συμβατικά πολεμικά μέσα- πίεση της Δύσης, θα σήμαινε στρατηγική ήττα του ρώσικου ιμπεριαλισμού, υποχώρησή του πολύ πιο πίσω από εκεί που βρισκόταν με τον ανεκδιήγητο Γιέλτσιν. Μια τέτοια επιλογή είναι έξω από τη φύση του ιμπεριαλισμού γενικά. Είναι -συγκεκριμένα για το ζήτημά μας- έξω από τις δεσμεύσεις που ανέλαβε ο Πούτιν για λογαριασμό του ρώσικου ιμπεριαλισμού, με την απόφαση εισβολής στην Ουκρανία το 2022, όποιες εκτιμήσεις και αν είχε όταν ξεκινούσε την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Στον αντίποδα και ακριβώς αντίθετα από τις ρώσικες επιδιώξεις και δεσμεύσεις βρίσκονται αυτές των ΗΠΑ. Δεν μπορούν να «αφήσουν» τη Ρωσία να αποκρυσταλλώσει τη νίκη της στην Ουκρανία και με βάση αυτή να «βγει» στην Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στην Ευρασία και συνολικά στο παγκόσμιο ταμπλό ως μια δύναμη που δίπλα στο πυρηνικό της οπλοστάσιο, δίπλα στα δοκιμασμένα στο πεδίο νέα συμβατικά όπλα, δίπλα σε έναν στρατό που δεν πάσχει από την «ασθένεια της ειρήνης» και μαζί με το ενεργειακό βάθος που διαθέτει, μπορεί να παρατάξει ως συμμάχους μια σειρά περιφερειακές και άλλες δυνάμεις.
Το αδιέξοδο δεν μπόρεσε -και δεν μπορούσε- να το λύσει η «ειρηνευτική» πρόταση Τραμπ. Θα λέγαμε το επισημοποίησε με τα δύο διαμετρικά αντίθετα ντοκουμέντα που οι δύο πλευρές κατέθεσαν στην Κωνσταντινούπολη. Αλλά θεωρούμε δεδομένο πως τέτοιες αυταπάτες δεν είχε και δεν έχει ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός, του οποίου πρόεδρος είναι ο Τραμπ! Και αυτό που επείγει για τις ΗΠΑ δεν είναι το «να φύγουν» από την Ουκρανία, αλλά να αντιμετωπίσουν-ανατρέψουν το ζήτημα που τους έχει θέσει και υπερασπίζεται η Ρωσία με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Δεν μπορούν δηλαδή να «αφήσουν» τη Ρωσία, για να αντιμετωπίσουν την Κίνα. Την Κίνα που έχει αναπτυσσόμενη οικονομική υπεροχή και οικοδομεί διαρκώς και στρατηγική ισχύ, αλλά ταυτόχρονα δεν έχει ακόμα κατορθώσει να ελέγξει στρατιωτικά και στρατηγικά την περιοχή «της». Αυτή είναι μια αναγκαία προϋπόθεση για να μπορέσει ο κινέζικος ιμπεριαλισμός να πλαισιώσει με στρατηγικούς-στρατιωτικούς όρους την «ήπια ισχύ» που παγκόσμια ξεδιπλώνει. Μια προϋπόθεση που δεν μπορεί να ικανοποιηθεί από την καθαυτή οικονομική ισχύ της και η οποία προϋπόθεση θεωρούμε ότι αποτελεί το μεγαλύτερο ζήτημα και ερώτημα που απασχολεί το Πεκίνο.
Πόσο η Δύση «ανήκει» στις ΗΠΑ;
Συνεπώς ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχιστεί με κλιμάκωση των αμερικάνικων-δυτικών επιχειρήσεων, αλλά με τα σημερινά δεδομένα το πιθανότερο είναι ο ρώσικος ιμπεριαλισμός να κρατά -αν δεν διευρύνει κιόλας- τις επιτυχίες του. Αυτή η προοπτική επιταχύνει πριν από όλα για τις ΗΠΑ την ανάγκη διαμόρφωσης απαντήσεων, που ωστόσο δεν μπορούν να αναζητηθούν στο καθαυτό ουκρανικό πεδίο.
Μια τέτοια απάντηση αναζητήθηκε στην αμερικάνικη επίθεση ενάντια στο Ιράν. Ήταν μια επίθεση που ήρθε να προστεθεί στην πολύχρονη και «πολύμορφη» επιχείρηση των ΗΠΑ να τραβήξουν το Ιράν από τη ρώσικη αναφορά και σχέση του, να επιβάλλουν ένα δυτικόφιλο καθεστώς. Αυτός ο στόχος -αν υλοποιούνταν- θα ήταν μια σημαντική έως και κρίσιμη γεωστρατηγική επιτυχία των ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας. Μια κλιμάκωση της περίσφιξής της από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Μια απώλεια ενός σημαντικού συμμάχου, που η Ρωσία λογαριάζει να τον εξοπλίσει με αεροπλάνα και S-400, αν και εφόσον σταθεροποιηθεί στο πλάι της. Μια έμπρακτη «απάντηση» στις ταλαντεύσεις της Σαουδικής Αραβίας ή και της Αιγύπτου, ένα διεθνές σήμα με πολλούς αποδέκτες. Στο λογαριασμό ήταν και η Κίνα και το μπλοκάρισμα του σύγχρονου «δρόμου του μεταξιού», που εγκαινίασε η σιδηροδρομική γραμμή που φτάνει στο Ιράν. Ωστόσο και μόνο η διακοπή των σχέσεων με τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας που το καθεστώς του Ιράν αποφάσισε μετά την αμερικάνικη επιδρομή δείχνει πως είναι σχετικά και περιορισμένα τα κέρδη της επίθεσης αυτής για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Συνεπώς η διελκυστίνδα -όσον αφορά το Ιράν- παραμένει και οι ΗΠΑ θα «επανέλθουν». Όπως εξάλλου ήδη «επανήλθαν» η Ρωσία αλλά και η Κίνα.
Αλλά το ζήτημα ούτε αρχίζει, ούτε τελειώνει στο Ιράν, ούτε καν συνολικά στο αναμφίβολα κρίσιμο πεδίο της Μ. Ανατολής. Το ζήτημα «περιλαμβάνει» τη στάση και τη διάταξη δυνάμεων σε όλο τον πλανήτη. Αλλά με τον σημερινό συσχετισμό δυνάμεων στο ιμπεριαλιστικό ταμπλό δείχνει πολύ δύσκολο οι ΗΠΑ να καταφέρουν να σταματήσουν την παλινδρόμηση και να σταθεροποιήσουν στο πλευρό τους μια σειρά σημαντικές περιφερειακές δυνάμεις.
Γι’ αυτό οι ΗΠΑ αναζητούν το πώς θα πάψει να μειώνεται, το πώς θα μεγαλώσει η σχετική τους απόσταση από στρατηγικούς αντιπάλους και ανταγωνιστές. Δηλαδή το πώς θα διευρύνουν σημαντικά το δικό τους στρατηγικό βάρος και όλα τα μεγέθη που διαμορφώνουν το βάρος αυτό. Οι διακηρύξεις Τραμπ για προσάρτηση της Γροιλανδίας και του Καναδά, για τη διαμόρφωση μιας πλήρους επικυριαρχίας στο Μεξικό, δεν έγιναν για να γίνουν.
Είναι η «επέκταση» που θέλουν να κάνουν οι ΗΠΑ σε περιοχές που δεν «φτάνει» η Ρωσία και πολύ περισσότερο η Κίνα. Είναι οι απαντήσεις που χρειάζεται ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός για να βαδίσει προς τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο με όρους νίκης. Είναι ο πραγματικός εκβιασμός που οι ΗΠΑ ασκούν στην (υπόλοιπη) Δύση με βάση τα δεδομένα που της έχει θέσει ήδη η Ρωσία και σε μια προοπτική και η Κίνα. Οι οικονομικοί εκβιασμοί (των συμμάχων), οι απαιτήσεις Τραμπ για το ΝΑΤΟ, σε αυτή την απαίτηση κατατείνουν. Αλλά και ο βομβαρδισμός του Ιράν ήταν μήνυμα της αμερικάνικης ισχύς (και) προς την υπόλοιπη Δύση.
Το πόσο η (υπόλοιπη) Δύση «ανήκει» στις ΗΠΑ, είναι, τελικά, το πραγματικό ζήτημα που καταρχήν θέτει το MAGA. Αλλά προφανώς είναι ερώτημα το αν και πώς μπορεί να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί που θέτει η διοίκηση Τραμπ. Και όπως φαίνεται από την αναταραχή στο εσωτερικό των ΗΠΑ, είναι μεγάλες οι ανησυχίες σε κέντρα εξουσίας για τις κεντρόφυγες (από τη Δύση) τάσεις που μπορεί να τροφοδοτήσει η κατεύθυνση αυτή.
Ο γόρδιος δεσμός φέρνει νέα μέτωπα
Ο παγκόσμιος γόρδιος δεσμός του πολέμου στην Ουκρανία, από τη μια, λόγω του βάρους του, των διακυβευμάτων που περιέχει, λειτουργεί αποτρεπτικά στο να ξεσπάσει αλλού ένας διευρυμένος πόλεμος, με την άμεση συμμετοχή ή μέσω αντιπροσώπων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που εμπλέκονται στην Ουκρανία. Θεωρούμε, δηλαδή, ότι μια πολεμική σύγκρουση μεγάλης τάξης δεν «χωράει», δεν μπορεί να εξελιχθεί παράλληλα με το σφαγείο της Ουκρανίας. Δεν πρόκειται για ένα στρατιωτικό-τεχνικό ζήτημα, αλλά για πολιτικό ζήτημα. Οι ιμπεριαλιστές και πριν από όλα οι ΗΠΑ δεν είναι στρατηγικά «έτοιμοι» για το ενδεχόμενο να ξεφύγουν οι εξελίξεις που θα προκαλούνταν από μια τέτοιας τάξης σύγκρουση προς μια άμεση παγκόσμια ανάφλεξη. Η πρακτική του «τόσο όσο» που εφάρμοσαν οι ΗΠΑ στον βομβαρδισμό του Ιράν αυτό ακριβώς το ζήτημα καταδεικνύει.
Από την άλλη, ωστόσο, ο πόλεμος στην Ουκρανία παράγει διαρκώς μετατοπίσεις και παλινδρομήσεις περιφερειακών δυνάμεων και εξαρτημένων χωρών και ασταθή γεωπολιτικά αποτελέσματα για το «ποιος είναι με ποιον», όπως ήδη αναφέραμε. Η κατάσταση αυτή απαιτεί από τους ιμπεριαλιστές απαντήσεις και παρεμβάσεις. Όπως ακριβώς έκαναν οι ΗΠΑ, όχι μόνο με τον βομβαρδισμό του Ιράν, αλλά συνολικά με τον ρόλο που έδωσαν στο Ισραήλ (και στην Τουρκία) τα προηγούμενα χρόνια στη Μ. Ανατολή (χτυπήματα σε Χεζμπολαχ, Χαμάς, ανατροπή Άσαντ στη Συρία κ.λπ.) αλλά και με την επίσκεψη Τραμπ στην περιοχή. Η Μ. Ανατολή, λοιπόν, με τη στρατηγική βαρύτητα που έχει στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, με τον Παλαιστινιακό λαό να βρίσκεται σήμερα στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, είναι πεδίο στο οποίο αναμένεται να εκδηλωθούν και άλλες ιμπεριαλιστικές παρεμβάσεις. Αλλά ωστόσο δεν είναι το μόνο! Υπάρχουν μια σειρά χώρες και περιοχές από τον Καύκασο και τα Βαλκάνια, ως την Αφρική και τη Λ. Αμερική που μπορούν να εκδηλωθούν ιμπεριαλιστικές, κατά κύριο λόγο αμερικάνικές, παρεμβάσεις της μιας ή της άλλης μορφής και κλίμακας.
Ο πλανήτης βρίσκεται σε αιματηρό αναβρασμό, βρίσκεται σε μια πορεία προετοιμασίας των όρων του επόμενου μεγάλου πολέμου! Η ελπίδα απέναντι στις άγριες συνθήκες και τη ζοφερή προοπτική βρίσκεται στη συγκρότηση και την ανάπτυξη της πάλης των εργατών και των λαών απέναντι και ενάντια στους δυνάστες και τους εκμεταλλευτές τους!
