ΒΡΑΖΙΛΙΑ | Να ξεσηκωθούν οι μάζες ενάντια στις «μεταρρυθμίσεις», στην κρίση και στους πραξικοπηματίες αντιδραστικούς

Εν μέσω του ξεσπάσματος της πανδημίας του CoVid-19 στην Βραζιλία συνέβησαν γεγονότα στα πλαίσια του καθεστώτος και της κυβέρνησης του ακροδεξιού Μπολσονάρου, που αν και δεν πέρασαν απαρατήρητα, δεν δόθηκε σε αυτά η απαραίτητη προσοχή. Αρκετοί μίλησαν για μια αλλαγή φρουράς στο παρασκήνιο, με τον Μπολσονάρου να μπαίνει κάτω από την στρατιωτική επιτροπεία. Μεταφράσαμε από την μηνιαία εφημερίδα της επαναστατικής αριστεράς «A Nova Democracia» ένα σχετικό άρθρο που επιδιώκει να ερμηνεύσει αυτές τις εξελίξεις. Στην Βραζιλία η κυβέρνηση Μπολσονάρου αλλά και ευρύτερα το αντιδραστικό καθεστώς αντιμετώπισαν την πανδημία με χαρακτηριστική αδιαφορία για τις επιπτώσεις της στις λαϊκές μάζες. Εκτός των άλλων αντικαταστάθηκε ο υπουργός υγείας με τον καινούριο να είναι υπόδειγμα κυνισμού. Ο νέος υπουργός Υγείας Νέλσον Τέικ, ακροδεξιός και φιλαράκι του Μπολσονάρου και των στρατηγών δήλωσε: «Το κράτος δεν έχει καμιά δουλειά να προστατεύει τους ηλικιωμένους. Αυτό είναι δουλειά των συγγενών τους. Σε τελευταία ανάλυση, οι ηλικιωμένοι δεν έχουν καμία χρησιμότητα στην οικονομία, ό,τι ήταν να προσφέρουν το έχουν ήδη κάνει. Προτιμούμε να περιθάλψουμε έναν νέο και γερό άνθρωπο, που θα βοηθήσει να μπει ξανά μπροστά η μηχανή της παραγωγής». Δεν θα μπορούσε να είναι πιο ειλικρινής όσον αφορά τη λογική του καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος, που αντιμετωπίζει τους εργαζόμενους και το λαό σαν αναλώσιμα εργαλεία για τον πλουτισμό των ολίγων. Το άρθρο, που βρίσκεται στην τοποθεσία anovademocracia.com.br/no-231/13164-levantar-as-massas-contra-as-reformas-a-crise-e-a-reacao-golpista, δημοσιεύτηκε στο τεύχος 231, έκδοση Μάρτης 2020 και την μετάφραση στα ελληνικά έκανε ο Π.Π.

...........................

Στα τέλη Φλεβάρη και αρχές του Μάρτη, διάφορα γεγονότα έφεραν πάλι στο προσκήνιο τους εσωτερικούς σκυλοκαβγάδες ανάμεσα στις διαφορετικές δυνάμεις της αντίδρασης, που σε τελευταία ανάλυση αποτελούν έκφραση της διαμάχης που μαίνεται ανάμεσα στις φατρίες της μεγαλοαστικής τάξης και των τσιφλικάδων. Όλοι τους και καθένας από αυτούς ξεχωριστά τσακώνονται με στόχο την επιβολή του δικού τους σχεδίου «διάσωσης» του εκμεταλλευτικού και καταπιεστικού συστήματος που μαστίζεται από γενικευμένη κρίση. Μέσα σε αυτή τη βουβή αλλά ενεργή διαμάχη, ενισχύεται το σχέδιο του Γενικού Στρατηγείου των Ενόπλων Δυνάμεων (ACFA), την ίδια στιγμή που στην κυβέρνηση ο Μπολσονάρου απομονώνεται πλήρως και ωθείται σε απελπισμένες ενέργειες. Το γεγονός ότι όλες οι θέσεις εκτελεστικής εξουσίας (εκτός από την Προεδρία, με τον εν λόγω ταγματάρχη εν αποστρατεία) έχουν περάσει στα χέρια στρατηγών, καθιστά σαφές ότι η στρατιωτική κυβέρνηση συνιστά την de facto κυβέρνηση.

Η ενδυνάμωση της σκιώδους στρατιωτικής κυβέρνησης (καθοδηγούμενης από το AFCA μέσω της κατάληψης των θέσεων εκτελεστικής εξουσίας από εν ενεργεία και έφεδρους στρατηγούς) οδήγησε σε μια ξεκάθαρη κατάσταση όπου κυβερνούν στρατηγοί του στρατού ξηράς. Καταληκτική πράξη αυτής της εξέλιξης υπήρξε η επιβολή του στρατηγού Μπράγκα Νέτο, υπεύθυνου για την επέμβαση στο Ρίο το 2018, στη θέση του προϊσταμένου του προσωπικού της Προεδρίας, με ταυτόχρονη αποπομπή του βουλευτή Όνιξ Λορενζόνι, που εδώ και καιρό κατείχε απλώς τυπικά αυτή τη θέση.

Το σχέδιο για αντεπαναστατικό στρατιωτικό πραξικόπημα που δρομολογήθηκε από το ACFA υπήρξε και συνεχίζει να είναι μια προληπτική απάντηση στον αναπόφευκτο ξεσηκωμό των λαϊκών μαζών, που ξεκίνησε με τις εξεγέρσεις του 2013-2014, ενάντια στη γενικευμένη επιδείνωση των βιοτικών τους συνθηκών, όχι μόνο από οικονομική αλλά και από κοινωνική και πολιτική άποψη. Όλως αντιθέτως με τις χονδροειδείς κατηγορίες που εξαπολύουν οι οπορτουνιστές της εκλογικίστικης ψευτοαριστεράς, που ισχυρίζονται ότι εκείνες οι εξεγέρσεις σήμαναν την εκκίνηση του πραξικοπήματος, ήταν το απατηλό πρόγραμμα του Κόμματος των Εργαζομένων (PT), ένα πρόγραμμα που για ψηφοθηρικούς λόγους φτιασίδωνε την εκρηκτική κρίση που διαπερνά τον γραφειοκρατικό καπιταλισμό στη χώρα, αυτό που άνοιξε διάπλατα τις πύλες για τις σαρωτικές «μεταρρυθμίσεις» της εργατικής νομοθεσίας και της κοινωνικής πρόνοιας και την απόλυτη υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης, με σκοπό την παραχώρηση περισσότερων χρημάτων στους τραπεζίτες και την προώθηση της ιδιωτικοποίησης αυτών των υπηρεσιών, τον περιορισμό των δικαιωμάτων και ελευθεριών διαδήλωσης και λαϊκής οργάνωσης και το ξεδιάντροπο ξεπούλημα της χώρας που βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη. Ήταν η αποτυχημένη διαχείριση της καπιταλιστικής κρίσης από αυτούς τους οπορτουνιστές, με τα αφηγήματα περί «ανάπτυξης» και τον αναχρονιστικό τους λαϊκισμό. Ήταν, τέλος, η προδοτική στάση της σοσιαλδημοκρατίας απέναντι στις μάζες αυτή που λείανε το έδαφος για να σηκώσει πάλι κεφάλι η Δεξιά, μετά από δεκαετίες πολιτικής φάρσας, και να ρίξει τη χώρα στα πρόθυρα του εμφύλιου πολέμου.

Εδώ και καιρό το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο (STF) κρέμεται από τις ξιφολόγχες των πραξικοπηματιών στρατηγών, και αυτό αποδεικνύεται με αμέτρητες αποφάσεις, όπως είναι ο πρωτοφανής και ξεδιάντροπος διορισμός ενός στρατηγού στη θέση του ειδικού συμβούλου του προέδρου του. Οι κυριότερες θέσεις ευθύνης της Εκτελεστικής εξουσίας έχουν επίσης περιέλθει απευθείας στα χέρια των στρατηγών. Όλο και πιο συχνά παρατηρούμε επιχειρησιακές τακτικές επεμβάσεις των Ενόπλων Δυνάμεων σε πόλεις και εκτεταμένες περιοχές, όπως στην Αμαζονία, υπό την κάλυψη του Διατάγματος περί Διασφάλισης του Νόμου και της Τάξης και με πρόσχημα την «κατάσβεση πυρκαγιών» - μια κακόγουστη φάρσα που θέλει να αποκρύψει παράνομες στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των αγώνων των αγροτών.

Οι στρατηγοί, αυτό το προνομιούχο γραφειοκρατικό στρώμα, απολαμβάνουν παρόμοια χλιδάτη ζωή με αυτήν των φεουδαρχών γραφειοκρατών: υψηλούς μισθούς, απεριόριστα προνόμια, πλουσιοπάροχες και ισόβιες συντάξεις που εκτείνονται και σε μέλη της οικογενείας τους, διαφθορά κάπως συγκαλυμμένη κ.λπ. Δεν προξενεί έκπληξη το γεγονός ότι η αντικομμουνιστική ιδεολογία και διαστροφή διαιωνίζονται, ριζώνουν και καλλιεργούνται στους κόλπους μιας συντεχνίας η οποία διατηρείται σε βάρος του ιδρώτα του λαού και του έθνους. Έχοντας ως καταστατικά συνθήματα την «άμυνα της πατρίδας» και την «κυριαρχία του έθνους», ο συγκεκριμένος θεσμός συνιστά το μέσο που χρησιμεύει για το πνίξιμο των θεμιτών οραμάτων των λαϊκών μαζών για καλύτερη ζωή. Έχει ιστορικά αναδειχθεί ως εργαλείο των τσιφλικάδων και των μεγαλοαστών και των ιμπεριαλιστών αφεντικών τους στο πλαίσιο της γενοκτόνου αποστολής τους να συντρίψουν διά πυρός και σιδήρου και να πνίξουν στο αίμα τις προσπάθειες για επίτευξη της Δημοκρατικής Επανάστασης που θα σαρώσει αυτό το μακρόχρονο εκμεταλλευτικό και καταπιεστικό σύστημα στην υπηρεσία του ιμπεριαλισμού, κυρίως του αμερικάνικου. Από τότε που ανακηρύχθηκε η Δημοκρατία, το 1889, αυτός ο θεσμός και το γενικό στρατηγείο του θεωρούν εαυτούς ως ιδιοκτήτες του πολιτεύματος, διεκδικώντας δικαιώματα επέμβασης και ελεύθερης βούλησης, ενώ καλλιεργούν με φανατισμό τις συγκεκριμένες αντιδραστικές ιδέες.

Καθ’ όλη την ιστορική του διαδρομή, οι μοναδικές δημοκρατικές κινήσεις υπήρξαν το Κίνημα των Ταγματαρχών, που γεννήθηκε μέσα στην αντίσταση κατά της ολιγαρχίας που προέβαλαν οι νέοι αξιωματικοί και από τους αγώνες των φαντάρων ενάντια στους υψηλούς βαθμοφόρους που υπερασπίζονταν τους μεγαλοτσιφλικάδες και τις διεφθαρμένες φεουδαρχικές τους κυβερνήσεις, ένα κίνημα που εξολοθρεύθηκε από την αντεπανάσταση του 1930• η συγκρότηση του Βραζιλιάνικου Εκστρατευτικού Σώματος (FEB) που καλείτο να παλέψει κατά του ναζισμού και του φασισμού, και που αξιοποιήθηκε από τους Αμερικάνους με στόχο να καταστήσουν τις Ένοπλες Δυνάμεις δικούς τους λακέδες• και σε μικρότερο βαθμό, το κίνημα αξιωματικών και φαντάρων υπέρ της εθνικιστικής εκστρατείας για τη δημιουργία του εθνικού και κρατικού μονοπωλίου των πετρελαιοειδών και για σύσταση των εταιρειών Petrobras και Eletrobras, που ανάγκασε την αντίδραση να καθαιρέσει τον ίδιο τον δικτάτορα Βάργκας. Πρόκειται, εν ολίγοις, για μια αντεπαναστατική δύναμη η οποία ξεκίνησε τη δράση της με τη γενοκτονία του Κανούντος, στη συνέχεια με τις θρασύδειλες δολοφονίες και τα βασανιστήρια των μαχητών του Λαϊκού Ξεσηκωμού του 35, ενάντια στις αγροτικές εξεγέρσεις στο Πορεκατού, στην Τρόμπας και στον Αραγουάια, για να αναφέρουμε μόνο τα κυριότερα, και για να μην ξεχνάμε τα στρατιωτικά πραξικοπήματα το 1945, το 1954 και το 1964 και το σημερινό εξελισσόμενο πραξικόπημα, πέρα από τις επαίσχυντες συμμετοχές, κατ’ εντολή των αμερικάνων ιμπεριαλιστών, στις επιδρομές στη Δομινικανή Δημοκρατία και στην Αϊτή. Οι Ένοπλες Δυνάμεις και τα επιτελεία τους είναι, σε τελευταία ανάλυση, οι άμεσοι υπαίτιοι για την παρατεταμένη κατάσταση σήψης στην οποία εδώ και πολύ καιρό σέρνεται το βραζιλιάνικο έθνος.

Ο Μπολσονάρου, όλο και περισσότερο στριμωγμένος, έχει τα χέρια του δεμένα από τους χειρισμούς των στρατηγών. Η κατάσταση του γιου του, Φλάβιο Μπολσονάρου (που πιάστηκε επ’ αυτοφώρω και γλίτωσε από καταγγελία λόγω της σιωπηρής συμφωνίας μεταξύ Δεξιάς και ακροδεξιάς) αναγκάζει τον Μπολσονάρου να κατεβάσει τους τόνους. Παρ’ ότι η επιθετική στάση του Μπολσονάρου και της ακροδεξιάς, που οργίαζε τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης (πρώτο εξάμηνο του 2019), έχει πλέον κοπάσει, και παρ’ ότι ο μπολσοναρισμός υιοθέτησε αμυντική στάση, ο Μπολσονάρου και η ακροδεξιά υπέπεσαν στην απελπισία και προβαίνουν σε σοβαρότατες προκλήσεις.

Ο μπολσοναρισμός, προστρέχοντας σε θολά πάρε δώσε με φασιστικά γκρουπούσκουλα, είναι που έσπειρε το χάος στην πολιτεία του Σεαρά, με πρόσχημα τον αγώνα για τους μισθούς των αστυνομικών, προκειμένου να κάνει επίδειξη δύναμης και να εκβιάσει όσους επιδιώκουν να απομονώσουν τον Μπολσονάρου στους κόλπους της κυβέρνησης, κραδαίνοντας την απειλή ότι ενδέχεται να βάλουν φωτιά στη χώρα. Και τώρα οι οπαδοί του ψάχνουν για στόχους στους οποίους μπορούν να επιτεθούν και αυτό να έχει απήχηση στη λαϊκή οργή. Προς το σκοπό αυτό κάλεσαν για τις 15 Μάρτη διαδήλωση ενάντια στο Κογκρέσο και το STF και, μολονότι την ακύρωσαν (υποτίθεται λόγω της πανδημίας, ενώ στην πραγματικότητα ήταν λόγω πιέσεων του ACFA), θα αναζητήσουν άλλες μορφές. Σε σκόπιμη επίσκεψη που πραγματοποίησε στις ΗΠΑ, όπου πήγε να γλείψει της μπότες της Νότιας Πτέρυγας των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, ο Μπολσονάρου προέβη σε δηλώσεις εντυπωσιασμού, λέγοντας πως έγινε νοθεία στον πρώτο γύρο των εκλογών του 2018 και πως είχε επικρατήσει στην εκλογική φάρσα με άνω του 50% των ψήφων. Ξεκάθαρη έκφραση απειλών πως προτίθεται να ηγηθεί πραξικοπήματος και να πάρει με το μέρος του τα στρατεύματα και το επιτελείο τους.

Το ACFA, που επίσης έχει πραξικοπηματικές διαθέσεις, ποντάρει στην πολιτική υποταγή του Μπολσονάρου, πιέζοντάς τον να ολοκληρώσει τη θητεία του τηρώντας τις κατευθυντήριες γραμμές που είχε ορίσει: «νομιμότητα, νομιμοφροσύνη, σταθερότητα». Αυτή θα ήταν η καλύτερη λύση ώστε να επιδιωχθεί η έξοδος της χώρας από τη βαθιά κρίση, για τόνωση του γραφειοκρατικού καπιταλισμού με μέσο την υπερεκμετάλλευση του λαού, για δημιουργία νέου πολιτικού καθεστώτος με περαιτέρω ισχυροποίηση της εκτελεστικής εξουσίας και σκλήρυνση της ποινικής νομοθεσίας, για στρατιωτικοποίηση και καταστολή των λαϊκών διαμαρτυριών, για αποτροπή του κινδύνου να ξεσπάσει επανάσταση: ιδού ποια είναι τα τρία αντιδραστικά του καθήκοντα. Σε περίπτωση που δεν υποταχθεί, πιθανό εναλλακτικό σχέδιο θα ήταν να πιεστεί να παραιτηθεί και να αφήσει να βγουν στη φόρα τα άπλυτα, τα δικά του και των γιων του, όπως οι διασυνδέσεις του με τον εξαφανισμένο διεστραμμένο Φαμπρίσιο, με τον μπάτσο Αντριάνο και με την ύπουλη δολοφονία της Μαριέλε (σ.τ.μ. Μαριέλε Φράνκο, αριστερή ακτιβίστρια δολοφονήθηκε το 2018 από αγνώστους ακόμη δράστες), υποθέσεις που επί του παρόντος βρίσκονται κλειδωμένες στα συρτάρια των στρατηγών, ώστε να συρθεί στη διαδικασία της καθαίρεσης. Και στην τελική, το ACFA θα μπορούσε να προκαλέσει την ίδια την απολογία του προέδρου, γεγονός που θα επέφερε αναταράξεις σε διάφορους τομείς και θα διατάρασσε σοβαρά την ήδη εύθραυστη σταθερότητα των ενόπλων δυνάμεων, με ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες.

Όσον αφορά την κρίση του στρατιωτικού κατεστημένου στη χώρα μας, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε την ιστορική διαδρομή αυτού του θεσμού και τη συντεχνιακή του νοοτροπία. Ο τελευταίος σοβαρός διχασμός υπήρξε το Κίνημα των Ταγματαρχών, που κορυφώθηκε με το αήττητο Τάγμα Πρέστες, του οποίου η αποστράτευση στη Βολιβία οδήγησε το κίνημα σε διχασμό. Η αντιδραστική ιεραρχία της στρατιωτικής συντεχνίας αποκαταστάθηκε με την αντεπανάσταση του 1930, και μετά την πάταξη του λαϊκού ξεσηκωμού του 35 και την επικράτηση των οπαδών του ολοκληρωτισμού οδηγηθήκαμε στην πλήρη παλινόρθωση της παλαιάς γραφειοκρατικής αστικοτσιφλικάδικης τάξης πραγμάτων στο πλαίσιο του δικτατορικού καθεστώτος του Βάργκας. Το 1964, όταν ο διπολισμός ανάμεσα στη νομιμότητα του μεταρρυθμιστικού κινήματος του προέδρου Γκουλάρ και την αντεπανάσταση που καθοδηγείτο από τους Αμερικάνους οδήγησε τα στρατεύματα στα όρια του διχασμού και του εμφυλίου πολέμου, οι νομιμόφρονες στρατηγοί, έχοντας στις διαταγές τους ήδη κινητοποιημένα στρατεύματα και στο όνομα της «αποφυγής του διχασμού του στρατεύματος για χατίρι των πολιτικών», εγκατέλειψαν τα προσχήματα νομιμότητας και υποστήριξαν το πραξικόπημα μαζί με τους υψηλόβαθμους αντιδραστικούς και φασίστες αξιωματικούς των τριών σωμάτων. Επρόκειτο για επιτακτική ανάγκη που ορίζει ένας κανόνας της στρατιωτικής ιστορίας της χώρας υπό ιμπεριαλιστική κυριαρχία, σύμφωνα με τον οποίο οι συγκεκριμένες Ένοπλες Δυνάμεις ενώνονται και διατηρούν την ενότητά τους αποκλειστικά και μόνο στο πλαίσιο της αντίδρασης. Αυτό σημαίνει ότι, όση αντιπαράθεση κι αν προκύψει μεταξύ της δεξιάς και της ακροδεξιάς πτέρυγας του στρατού, και παρά τις αναταράξεις που κάτι τέτοιο προκαλεί, θα επιτευχθεί τελικώς συμφωνία στην αντιδραστική διέξοδο, στο λιγότερο ή περισσότερο άγριο πραξικόπημα, και αυτό όσο το δυνατόν πιο σύντομα. Εκείνοι που επικεντρώνονται αποκλειστικά στον Μπολσονάρου και του επιρρίπτουν ευθύνες για όλα τα κακώς κείμενα, δεν κάνουν παρά να νομιμοποιούν εμπράκτως τη στρατιωτική κυβέρνηση που σιγοντάρει στο «μαλακό» πραξικόπημα. Η δημοκρατική πορεία στη χώρα μας δεν μπορεί να προχωρήσει παρά μόνο με τον επαναστατικό δρόμο.

Και οι λαϊκές μάζες, εκείνες που βρίσκονται στριμωγμένες στις φαβέλες, στις φτωχογειτονιές, στα εργοστάσια, στο εμπόριο, στις μεταφορές, στις υπηρεσίες και στην ύπαιθρο, δεν κρατούν παθητική στάση. Δεχόμενες διαρκή και συνεχή επίθεση, έχουν πια βαρεθεί τις καταχρήσεις, την εκμετάλλευση και τη σαπίλα. Αγωνίζονται ανάλογα με το επίπεδο συνείδησης και οργάνωσής τους, στην πλειοψηφία τους ακόμη με ατομικό τρόπο, αλλά μέρα με τη μέρα διεξάγουν αγώνες όλο και περισσότερο μαχητικούς και βίαιους, έχοντας συχνά να αντιμετωπίσουν τον εκλογικίστικο οπορτουνισμό και την ξεπουλημένη στην εργοδοσία συνδικαλιστική του μαφία. Η απεργία στην Petrobras, για παράδειγμα, γι’ άλλη μια φορά προδόθηκε και ξεπουλήθηκε. Μετά από δεκαπέντε μέρες στάσης εργασίας και μαχητικού αγώνα της συνδικαλιστικής βάσης, καμία διεκδίκηση δεν ικανοποιήθηκε. Και σήμερα, 18 του Μάρτη, αναμένονται κινητοποιήσεις των δημοσίων υπαλλήλων και άλλων εργαζομένων. Αν βασιστούμε στις συγκεκριμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες, θα δούμε άλλη μια φιέστα που στοχεύει στη φθορά του Μπολσονάρου και στην άντληση εκλογικού οφέλους, και τόσο το χειρότερο για τις λαϊκές μάζες. Ο λαός βαρέθηκε πια να τον χρησιμοποιούν.

Δεν υπάρχει ούτε μια μέρα, στις μεγάλες πόλεις ή στις απόμακρες γωνιές της χώρας, που οι μάζες να μην εκφράζουν το μίσος που νιώθουν για τις επιθέσεις που δέχονται από αυτή την απαρχαιωμένη τάξη πραγμάτων της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης και από τους πολιτικούς που την υπηρετούν. Το παραμικρό πρόβλημα στην καθημερινότητα των μαζών αρκεί για να ξεσπάσουν κινητοποιήσεις με οδοφράγματα σε δρόμους και εθνικές οδούς, πυρπολήσεις λεωφορείων και πορείες. Καθήκον μας είναι να εντείνουμε παραπέρα τη συνεύρεση του επαναστατικού κινήματος με αυτούς τους αγώνες, με προώθηση της ταξικής γραμμής στο πλαίσιο της αδιάκοπης δουλειάς αγκιτάτσιας, προπαγάνδας, οργάνωσης, και κυρίως μέσω του ασυμβίβαστου και αδυσώπητου αγώνα ενάντια στους ταξικούς εχθρούς και σε κάθε μορφής οπορτουνισμό. Δεν έχουμε τίποτα να περιμένουμε. Οφείλουμε να κάνουμε περισσότερα και καλύτερα. Καθήκον των γνήσιων δημοκρατών και επαναστατών είναι να ξεσηκώσουν τις λαϊκές μάζες ενάντια στις «μεταρρυθμίσεις», στην κρίση και στους πραξικοπηματίες αντιδραστικούς.