Η βιβλιοπαρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Π. Κρέμου Μήπως είχε δίκιο ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς; (Εκδόσεις Παρασκήνιο 1999) σε λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη, που συμπίπτει με τα 70 χρόνια από το θάνατο του Ι.Β. Στάλιν, θα αποτελέσει οπωσδήποτε την αφορμή για αναφορά στο τιτάνιο έργο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ, στη συμβολή της σοβιετικής ηγεσίας, στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο και την υπεράσπιση της σοβιετικής πατρίδας, στη συντριβή του ναζιφασισμού και τη μεγάλη αυτή προσφορά του εργατικού, επαναστατικού, κομμουνιστικού κινήματος στην ανθρωπότητα. Θα αποτελέσει την αφορμή, επίσης, για την επαναδιατύπωση της τοποθέτησης του μαρξιστικού-λενινιστικού ρεύματος και ιδιαίτερα της οπτικής της πλευράς των διοργανωτών, αποτιμώντας και κριτικάροντας τόσο την περίοδο της παλινόρθωσης, όσο, βέβαια, και τα γραφόμενα του συγγραφέα. Δεν θα ήθελα να προχωρήσω περαιτέρω επ’ αυτών, αφού είμαι σίγουρος ότι η κατάθεση άποψης και η συζήτηση θα φωτίσει όλες αυτές τις πλευρές.
Η έγνοια μου γι’ αυτό το μικρό σημείωμα είναι να αποτίσω έναν μικρό φόρο τιμής στον σύντροφο και φίλο Δημήτρη Κρέμο, τον ΔΑΣΚΑΛΟ με όλη τη σημασία της λέξης, όπως τον αποκαλούσαν οι μαθητές και οι συνάδελφοί του στη σεμνή εκδήλωση που έγινε κάποτε προς τιμήν του στο Κολλέγιο Αθηνών, όπου και δίδαξε. Κρατώ, άλλωστε, πέρα από τις άσβεστες προσωπικές αναμνήσεις, τις ιδιόγραφες αφιερώσεις του τόσο στο βιβλίο που θα παρουσιαστεί, όσο και στο “Χρονικό 1941-1944”, ένα ημερολόγιο από την συμμετοχή του στην Αντίσταση και τον ΕΛΑΣ. Το τελευταίο έχει από καιρού εξαντληθεί, ενώ για το πρώτο υπάρχουν διαθέσιμα βιβλία στο βιβλιοπωλείο “Εκτός Των Τειχών”, κάποια τελευταία στον εκδότη και, φυσικά, αρκετά στη “Σφεντόνα”.
“Βάλ, την σωστά, σύντροφε” ακούστηκε δίπλα μου η παραίνεση, καθώς καρφίτσωνα μια ακόμη αφίσα του ΚΚΕ(μ-λ) στο μεγάλο τσόχινο ταμπλό του 1ου ορόφου του κεντρικού κτιρίου του νοσοκομείου Αμαλία Φλέμιγκ, δίπλα στην Α΄ παθολογική κλινική. Ήταν η αφορμή για τη γνωριμία μας. Νοσηλευόταν, τότε και, δυστυχώς, χρειάστηκε και για επόμενες φορές. Πρέπει να ήταν τέλη του 1998-αρχές του 1999. “Δημητρό, που γυρνάς” ήχησε η χαρακτηριστική φωνή της συντρόφου του Βηθλεέμ. Γίναμε οικογενειακοί φίλοι …
Πολυεπιστήμονας με όλη τη σημασία της λέξης, χημικός, φυσικός, μαθηματικός, αλλά και φιλόλογος και γλωσσολόγος, πολύγλωσσος και ζωγράφος, μια πολυδιάστατη προσωπικότητα, παράδειγμα του “νέου τύπου ανθρώπου” που έχει σκιαγραφηθεί για την ανθρωπότητα μετά το γκρέμισμα της καπιταλιστικής προϊστορίας, υπήρξε ο Δημήτρης Κρέμος. Κάποια στιγμή ανακάλυψα ότι βιβλία του (φυσικής ή μάλλον χημείας, δεν είμαι σίγουρος) διδάσκονταν στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, πριν από αυτά του Μάζη που διδάχτηκα κι εγώ. Μικρό λεξικό-γραμματική της αλβανικής γλώσσας είχε συντάξει μετά την επαφή του με αλβανούς κομμουνιστές! Πίνακες με δικά του γραμμικά αρχιτεκτονικά σχέδια κοσμούσαν τους τοίχους του σπιτιού του. Μα πιο πολύ μου έχει μείνει αξέχαστη η διάχυτη ατμόσφαιρα διδαχής και η ανταλλαγή απόψεων, όταν συχνά, μετά το πέρας της δουλειάς, βρισκόμουν προσκεκλημένος να πολιτικολογούμε παρέα με αυθεντικό προσούτο Πάρμας, γραβιέρα, ελιές και κρασί, με το αξιαγάπητο ζευγάρι στο σπίτι τους στη Νέα Ερυθραία. Αν και έχω καιρό να χρησιμοποιήσω το παλιό κασετόφωνο, φυλάω σαν ανεκτίμητης συναισθηματικής αξίας την κασέτα με τα αντάρτικα τραγούδια που αποδίδει με τη χαρακτηριστική ηλικιωμένη φωνή του ο ίδιος.
Η “ενοποίηση” - αν μπορεί να μου επιτραπεί ο όρος - σ’ αυτόν τον σημαντικό άνθρωπο της “πρακτικής” και “κλασσικής” παιδείας, τα στεγανά που χώριζαν από πρώιμο στάδιο ακόμη τη μαθητιώσα νεολαία μέσω του εκπαιδευτικού μηχανισμού, ήταν η μεγάλη απόδειξη ότι δεν υπάρχουν όρια στην ανθρώπινη γνώση και ότι η μονομέρεια της εξειδίκευσης και οι πάσης φύσης “χωρισμοί” είναι κατασκεύασμα της καπιταλιστικής κοινωνίας και του κατανεμητικού ρόλου της αστικής εκπαίδευσης. Τον αποχαιρετίσαμε, συγγενείς, φίλοι, συνάδελφοι, μαθητές και σύντροφοι το 2002. Λίγο αργότερα, κατευοδώσαμε και την καλή του, που έφυγε για να τον συναντήσει. Δεν άντεξε τη μοναξιά. Ήταν σχεδόν αυτοκόλλητοι …
Με το ξέσπασμα του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία, την ιμπεριαλιστική θηριωδία των Αμερικάνων κι Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και τους δολοφονικούς και καταστροφικούς νατοϊκούς βομβαρδισμούς - δεν είναι ακριβώς αληθές ότι τώρα, με την Ουκρανία, επέστρεψε ο πόλεμος στην Ευρώπη - ένας νέος όρος ήρθε να προστεθεί στο λεξιλόγιο του πολέμου: απεμπλουτισμένο ουράνιο. Μετά από προτροπή μου, ο Δημήτρης Κρέμος έγγραψε μια σειρά από άρθρα στα τότε φύλα της Προλεταριακής Σημαίας, εξηγώντας επιστημονικά τις καταστροφικές συνέπειες του “νέου” όπλου και κατ’ επέκταση των πυρηνικών.
Την ίδια περίπου χρονική περίοδο, ολοκλήρωσε την συγγραφή του βιβλίου, του οποίου επίκειται η παρουσίαση. Επιχείρησε με το δικό του τρόπο να υπερασπιστεί τη μνήμη και το έργο του Στάλιν, αναζητώντας απαντήσεις στο πως και το γιατί της μεγάλης ανατροπής. Ο ζωγράφος Χρήστος Πικριδάς, που είχα την τύχη να γνωρίσω μέσω του Δημήτρη Κρέμου και του γιου του Παύλου, μου έκανε μάλιστα δώρο έναν πίνακα-προσωπογραφία του Στάλιν, ζωγραφισμένο με μολύβι και κορνιζομένο, πιστό αντίγραφο αυτού που υπάρχει στην έκδοση του βιβλίου. Τον ευχαρίστησα με το βιβλίο “’17-’53 Η Ιστορία διδάσκει και εμπνέει” του Βασίλη Σαμαρά.
Ο Δημήτρης Κρέμος υπήρξε απ’ τους ανθρώπους που επηρέασαν όσους είχαν την ευτυχία να τον συναντήσουν στο διάβα της ζωής του. Το ίδιο κι εμένα.
Σπύρος Παπακωνσταντίνου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου