Δεν είναι η πρώτη φορά που η οργάνωσή μας τιμάει τον Άρη Βελουχιώτη με εκδηλώσεις. Όχι για να βγάλει πανηγυρικούς και να εκφωνήσει δεκάρικους. Αυτά θα τα κάνει ο Κουτσούμπας. Για να συνεχιστεί το θάψιμο του Άρη με άλλον τρόπο τώρα, μέσα από όψιμα υμνολόγια. Γιατί, εκτός από σφετερισμός και καπηλεία, το να θάβεις το ζήτημα της Ανεξαρτησίας και της αντιιμπεριαλιστικής πάλης για το τότε και για το τώρα, κομβικό και κεφαλαιώδες ζήτημα για τη χώρα μας και επιπλέον να ισχυρίζεσαι ότι η κατεύθυνση αυτή υπονομεύει τον πούρο - καθαρό αντικαπιταλιστικό αγώνα, είναι λαθροχειρία και διαστρέβλωση, είναι στην ουσία θάψιμο του ίδιου του Άρη, του ιδεολογικού και πολιτικού του στίγματος.
Εμείς τιμώντας τα 80 χρόνια από τον θάνατό του, ακριβώς γι΄ αυτό το στίγμα θέλουμε να μιλήσουμε. Όχι το προσωπικό αλλά σε συνδυασμό με όλη την πορεία του κινήματος. Αυτός είναι ο δικός μας τρόπος να τον τιμήσουμε.
Στην αφίσα μας λέμε: σύμβολο της πάλης για ανεξαρτησία και λαοκρατία. Γιατί, το πιο σημαντικό που έδειξε η ιστορία του τιτάνιου αγώνα του λαού μας στη μεγάλη δεκαετία του ΄40, είναι ότι αυτά τα δυο, όσο αφορά στη χώρα μας, πάνε μαζί. Αξεχώριστα. Και κατέδειξε ακόμα με τι θα βρεθεί αντιμέτωπος και με ποιους θα χρειαστεί να αναμετρηθεί ο λαός. Αυτά έβλεπε καθαρά ο Άρης, αυτά έλεγε, αυτά προσπάθησε να πολεμήσει.
Η ιστορία λοιπόν δεν είναι μια παγωμένη εικόνα για να την προσκυνάμε. Δεν υπάρχει τίποτα πιο αντεπαναστατικό, τίποτα πιο δογματικό από αυτό. Το διαλεκτικό διάβασμά της, η αποτίμηση του χθες, αποτελούν μια διαχρονική ανάγκη και είναι κομμάτι μιας διαρκούς αναζήτησης. Αποτελούν μέρος της συμβολής μας για να δούμε καθήκοντά και κατευθύνσεις που να ανταποκρίνονται στις σημερινές απαιτήσεις της πάλης. Αποτελούν πολύτιμα διδάγματα και μέρος του εξοπλισμού μας για να υπηρετήσουμε την υπόθεση της ανασυγκρότησης του κομμουνιστικού κινήματος. Γιατί ο τρόπος που γράφουν την ιστορία οι λαοί, οι ηρωικές ανατάσεις, το μεγαλείο, οι κατακτήσεις αλλά και τα λάθη, οι αδυναμίες και οι ανεπάρκειες σε αυτή την διαδρομή, ακόμα και οι τραγωδίες, αποτελούν πολιτικό κεφάλαιο για την «από εδώ» πλευρά, αυτή του λαού, της Ανεξαρτησίας, του Σοσιαλισμού.
Γι΄ αυτό και υπερασπιζόμαστε κάθε ίντσα, κάθε εκατοστό αυτής της ένδοξης διαδρομής και όσα πρόσφερε στους λαούς και συνολικά στην ανθρωπότητα. Υπερασπιζόμαστε κάθε σταγόνα αυτής της αστείρευτης πηγής γιατί μέσα από εκεί ξεδιψάμε, χτίζουμε την πίστη μας για την επαναστατική ανατροπή, βρίσκουμε απαντήσεις σε όλα τα γιατί, αναζητάμε τις αιτίες που έφεραν τις ήττες, χαράζουμε και στεριώνουμε τα βήματά μας, οραματιζόμαστε τις νέες εφόδους που θα φωτίσουν το μέλλον με την κόκκινη ελπίδα.
Τιμώντας τον Άρη, τιμάμε την εποποιία της Αντίστασης, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ, τιμάμε τις λαμπρές σελίδες που έγραψε το κομμουνιστικό κίνημα στη χώρα μας, που πρωτοστάτησε στην οργάνωση της αντιστασιακής πάλης και έγινε η ψυχή του λαϊκού απελευθερωτικού αγώνα. Γιατί η χώρα μας, παρά την καθυστέρηση και την εξάρτησή της, απόχτησε με το αίμα και τον ιδρώτα των καλύτερων παιδιών της εργατικής τάξης, της επαναστατικής νεολαίας και της επαναστατικής διανόησης, ένα κομμουνιστικό κίνημα με βαθιές ρίζες.
Ο Άρης αγωνίστηκε όπως και χιλιάδες άλλοι, εντασσόμενος μέσα στο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα του '30, τμήμα της μεγάλης κομμουνιστικής στρατιάς που αναπτύχθηκε μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, της κομμουνιστικής στρατιάς και με την κατεύθυνση του αντιφασιστικού μετώπου των λαών συνέτριψε το ναζιφασισμό. Στο πλαίσιο αυτής της πάλης, του Μεγάλου Αγώνα του '40 με πρωταγωνιστή το κομμουνιστικό κόμμα, αναδείχθηκε ο Άρης σε πρωτοπόρο αγωνιστή, μεταμορφώθηκε, έκανε τις δικές του προσωπικές υπερβάσεις, εμπνεύστηκε, και μπόρεσε να αναπτύξει τις ιδιαίτερες και σημαντικές δυνατότητές του.
Ο Αρης Βελουχιώτης, ο Θανάσης Κλάρας που στα χρόνια της παρανομίας της δεκαετίας του Τριάντα είχε το κομματικό ψευδώνυμο «Μιζέριας» γιατί μιλούσε ασταμάτητα για την φτώχεια και την εξαθλίωση των χωρικών της Ρούμελης, του κάμπου του Δομοκού και της Λαμίας και των εργατών και προσφύγων στις φτωχογειτονιές της Αθήνας.
Ο Αρης, που ξεχώρισε από τους πολλούς για την αναμφισβήτητη συμβολή του στην ανάπτυξη του αντικατοχικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα αλλά και για τη στάση του όταν αυτός ο αγώνας παγιδεύτηκε, κτυπήθηκε και ηττήθηκε. Ο Άρης, που διαμορφώθηκε μέσα σ΄ αυτή τη Μεγάλη Δεκαετία, που η μεταμόρφωση γινόταν με αστρονομική ταχύτητα και αφορούσε χιλιάδες και χιλιάδες ανθρώπους σε διάφορα επίπεδα. Που από την χαμοζωή, και την εξαθλίωση της οικονομικής κρίσης, από την παρανομία και την διάλυση της Μεταξικής δικτατορίας, οι κρυμμένες δυνάμεις του λαού και του επαναστατικού κινήματος, εκτίναξαν σε ένα ανώτερο και ζηλευτό επίπεδο χιλιάδες παλιούς αγωνιστές και κομμουνιστές και φυσικά ανέδειξαν και καινούριους, κομμουνιστές που διέθεταν το ισχυρό όπλο της πίστης στην υπόθεση της επανάστασης, πίστη που είχαν αποχτήσει και ακονίσει μέσα σε σκληρούς ταξικούς αγώνες στην παρανομία, στις φυλακές και τις εξορίες.
Ο Αρης, γέννημα αυτών των χρόνων και χαρακτηριστική απόδειξη.
Μέλος του κόμματος, μέσα σε αυτό βελτίωσε και ανέδειξε τις καθοδηγητικές δυνατότητες του, τα προτερήματα και την αντρειοσύνη του. Μέσα εκεί έμαθε, όπως και ο ίδιος έλεγε, για την κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης, για το σοσιαλισμό, την επαναστατική ανατροπή, για τις αιτίες της κακοδαιμονίας της Ελλάδας και τόσα άλλα που με γλαφυρό τρόπο αργότερα τα εκλαΐκευε στους εργάτες και τους αμόρφωτους αγρότες.
Οπως και χιλιάδες άλλοι κομμουνιστές και στελέχη του κόμματος «πήρε και έδωσε» σε αυτήν την σχέση και σε αυτήν την στράτευση, όπως και χιλιάδες άλλοι «έβαλε το κεφάλι του στον τορβά» δίχως προσμονή για αντίτιμο, γιατί το ραντεβού στα «γουναράδικα» κείνη την περίοδο κλείνονταν μαζικά και καθημερινά από χιλιάδες επώνυμους και ανώνυμους.
Ο Γ. Χοντζέας γράφει γι΄ αυτόν
Ο απομονωμένος από το Κόμμα «δηλωσίας» από το κάτεργο της Κέρκυρας έγινε ο στρατολόγος, οργανωτής και εμπνευστής των πρώτων ανταρτοομάδων στην Ρούμελη και ύστερα ο πρωτοκαπετάνιος του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, ένας σύγχρονος θρύλος του Αγώνα, έγινε ο Άρης Bελουχιώτης που γι' αυτόν θα μιλούσε σιγά-σιγά όλη η Eλλάδα και θα επέσυρε το μίσος των αγγλικών μυστικών υπηρεσιών και της ντόπιας αντίδρασης. O Θανάσης Kλάρας έγινε ο Άρης Bελουχιώτης, που περνώντας στην Πελοπόννησο το 1944 θα χαιρετίσει με προκήρυξή του το λαό της σαν Άρης Bελουχιώτηςπου βγάζει πολύωρο λόγο στο λαό της Λαμίας κατά την απελευθέρωση με αρκετά προσωπικό τόνο, ο Άρης Bελουχιώτης που θα επιχειρήσει ή θα υποβάλει διάφορες ενέργειες κατά της ηγεσίας του KKE με αποκορύφωμα την ανοιχτή εξέγερση που σε λίγο θα τον οδηγήσει στο θάνατο.
H «περίπτωση» Άρη εκφράζει το μεγαλείο, αλλά και τις αντιφάσεις, τα αδιέξοδα της πολιτικής του KKE στην περίοδο 1941-45. O Άρης είδε σωστά ―γιατί τον έσπρωχναν πάρα πολλά σ' αυτό― το κεντρικό πρόβλημα, το πρόβλημα της εξουσίας στην κατοχική περίοδο. Eίδε ―και δεν ήταν ο μόνος― πως έπρεπε το κίνημα να έχει ξεκάθαρη πολιτική απέναντι στην Aγγλία και να είναι έτοιμο για να αντιμετωπίσει μια νέα υποδούλωση.
Όσο αφορά στο Αντάρτικο.
Ο Π. Δανιηλίδης γράφει: «Ο πραγματικός ηγέτης των ανταρτών, που η προσωπική του παλικαριά, οι ικανότητες και η δραστηριότητά του ενέπνεαν τον θαυμασμό και την λατρεία των ανταρτών και του λαού, ήταν ο Άρης. Ο Άρης έκανε έκθεση για την κατάσταση και το αντάρτικο της Ρούμελης και τις προοπτικές που υπήρχαν. Τόσο η έκθεση όσο και ο ίδιος ο Άρης τους εντυπωσίασε όλους» «Ο Άρης έδωσε πνοή στα τμήματα της Πελοποννήσου, τα αναδιοργάνωσε, τα αναζωογόνησε, τα έψησε στις μάχες , όπου έδειξαν τον ηρωισμό τους, σχεδίασε και διεξήγαγε μάχες και παντού σύντριψε τον εχθρό. Ο απλός κόσμος είδε τον Άρη σαν ελευθερωτή , σαν μεγάλο πολέμαρχο.»
Όμως παρά τις διάφορες «αγιοποιήσεις» και ιστορικές ανακατασκευές, το Αντάρτικο δεν ήταν μια προσωπική υπόθεση του Αρη. Ούτε ποτέ ο ίδιος, ούτε φυσικά η αληθινή ιστορία συμφώνησαν σε αυτό. Συλλογικά η ηγεσία του ΚΚΕ μαζί με ένα πλατύτερο κομματικό δυναμικό κινήθηκε σε αυτήν την κατεύθυνση, έστειλε τον Αρη στην Ρούμελη, στην Πελοπόννησο, προσανατόλισε δυνάμεις, και υπήρξε ο εμψυχωτής του ΕΛΑΣ. Η ανάπτυξη ενός λαϊκού στρατού σε όλη σχεδόν την έκταση της ηπειρωτικής χώρας, με χιλιάδες αντάρτες και άλλους τόσους εφεδρικούς μόνο αποτέλεσμα μιας οργανωμένης, πεισματικής, συλλογικής προσπάθειας, βασισμένης στις λαϊκές δυνάμεις, μπορεί να ‘ναι. Και στην προκείμενη περίπτωση των κομμουνιστών κατά κύριο λόγο.
Ο Άρης δεν ανέβηκε στην Ρούμελη για να τεθεί επικεφαλής ενός αντάρτικου στρατού που ήταν από πριν φτιαγμένος, αλλά για να στήσει τις πρώτες οργανωμένες ανταρτοομάδες, με στρατολογίες νεαρών -κύρια-χωρικών, ορισμένων κυνηγημένων από τις δυνάμεις κατοχής και ελάχιστων κομματικών μελών που στάλθηκαν από το κέντρο στην αρχή. Όλοι τους -πέρα από ορισμένους «κλαρίτες»- αδοκίμαστοι σε αυτήν την δύσκολη και καινούρια ζωή, έπρεπε να μάθουν τα βασικά σε ελάχιστο χρόνο. Όλοι τους έπρεπε να μάθουν να ζούνε οργανωμένα και πειθαρχημένα, να σέβονται τον λαό και τις περιουσίες του, να δείχνουν αυτοσυγκράτηση αλλά και αποφασιστικότητα, να γίνουν παραδείγματα για την μάζα κλπ. Οι δυσκολίες, οι δισταγμοί, οι δυστροπίες, οι προσωπικές συνήθειες, αποτελούσαν σοβαρό εμπόδιο, δημιουργούσαν προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν με αποφασιστικότητα, με σκληράδα μερικές φορές και με την ισχυρή δύναμη του παραδείγματος. Έπρεπε να γίνουν οι πρώτες αντάρτικες ένοπλες ενέργειες που να συγκλονίσουν και να συνεγείρουν τον πληθυσμό αλλά και να βαπτίσουν στην μάχη τους νεαρούς αντάρτες. Έπρεπε να σπάσει ο φόβος, η ηττοπάθεια, η μεμψιμοιρία. Όλα αυτά δεν ήταν -ειδικά το '42- καθόλου εύκολη υπόθεση. Όλοι παραδέχονται πως ο Άρης τα κατάφερε περίφημα σε αυτήν την προσπάθεια, χωρίς να αποφύγει -όπως είναι φυσικό-υπερβολές και λάθη.
Η ραγδαία ανάπτυξη του ΕΛΑΣ και τα πρώτα σημάδια της ήττας των δυνάμεων του Αξονα έβαλαν από τα πράγματα στην ημερήσια διάταξη το μετακατοχικό καθεστώς στην χώρα. Οι αντιφάσεις του Μεγάλου Αγώνα άρχισαν να κορυφώνονται. Τμήμα αυτής της συλλογικής αντίφασης και ο Αρης δεν μπορούσε για πολλούς λόγους -προσωπικούς και γενικούς- να κάνει την υπέρβαση που η ζωή απαιτούσε εκείνες τις στιγμές. Πέρα από τον Αρη ούτε το Κόμμα ούτε κάποια πλευρά του καθοδηγητικού πυρήνα του. Αυτό φάνηκε καθαρά και πριν τον Δεκέμβρη αλλά και μετά από αυτόν στην ενδέκατη -απαράδεκτη από κάθε άποψη- ολομέλεια της ΚΕ τον Απρίλη του ’45, όπου σύσσωμη σχεδόν η καθοδηγητική ομάδα αποδέχθηκε μια απολογιστική εισήγηση που δεν έδινε καμία απάντηση για την μεγάλη λαϊκή ήττα. Και το μεγάλο ερωτηματικό είναι πως από αυτήν την ολομέλεια -η μυστική διαγραφή του Αρη- έγινε δημόσια γνωστή ύστερα από δυο μήνες δίχως μεγάλο προβληματισμό και δίχως αναζήτηση και της διαφορετικής γνώμης.
Ο Άρης, όπως ειπώθηκε προηγουμένως, είδε σωστά το κεντρικό πρόβλημα, το πρόβλημα εξουσίας στην μετακατοχική περίοδο, όπως και τον ρόλο των Άγγλων.
Γιατί στη μεγάλη δεκαετία του 1940, η εργατική τάξη και ο λαός, συγκροτήθηκαν σε εκείνο το επίπεδο, ώστε να τίθεται με όρους νίκης το ζήτημα της ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας. Το ΕΑΜ και το ΚΚΕ θα μπορούσαν άνετα να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους και να την κρατήσουν, πριν ακόμη έλθουν στην Ελλάδα οι βρετανικές δυνάμεις, αφού άλλωστε αυτοί με τον ΕΛΑΣ είχαν στην ουσία απελευθερώσει τη χώρα.
Η εξέλιξη της Αντίστασης στη χώρα μας, με τις νίκες του ΕΛΑΣ σε όλη σχεδόν την έκτασή της, η απελευθέρωση της υπαίθρου, η ίδρυση της ΠΕΕΑ και η εγκαθίδρυση λαϊκής εξουσίας στις απελευθερωμένες περιοχές, το ρωμαλέο κίνημα που αναπτύχθηκε στις μεγάλες πόλεις με απεργίες και διαδηλώσεις, η σοβαρή πιθανότητα να κερδηθεί γενικότερα η εξουσία από τις λαϊκές δυνάμεις ακόμα και στην Αθήνα, ήταν οι αιτίες που επιτάχυναν τις κινήσεις του αγγλικού ιμπεριαλισμού και των Ελλήνων υποτακτικών του. Οι Εγγλέζοι ήδη είχαν αποφασίσει να συγκρουστούν με τον ΕΛΑΣ και να επιβάλλουν την κυριαρχία τους, να επαναφέρουν το βασιλιά και να κρατήσουν έτσι την Ελλάδα στη σφαίρα επιρροής τους
Η προέλαση του Κόκκινου Στρατού στην Ανατολική Ευρώπη και η διαφαινόμενη συντριβή της χιτλερικής Γερμανίας από τη Σοβιετική Ένωση ήταν ένας ακόμα παράγοντας που τρόμαζε τους Άγγλους και όλες τις μερίδες της ντόπιας αστικής τάξης.
Γνώριζαν πολύ καλά οι ιμπεριαλιστές και η ντόπια αντίδραση ότι και με τις πιο στοιχειώδεις εγγυήσεις εξασφάλισης της λαϊκής βούλησης, θα έπαιρναν δρόμο από τη χώρα. Γι’ αυτό και δεν δίστασαν μπροστά σε τίποτα, προκειμένου να αφοπλιστεί ο ΕΛΑΣ, να υποταχθεί το ΚΚΕ και το ΕΑΜ και να ανοίξει ελεύθερο το πεδίο της τρομοκράτησης και της υποδούλωσης του λαού για να συντρίψουν με φωτιά και σίδερο το κίνημα της Ελλάδας, Το είχαν δείξει άλλωστε πολύ καθαρά με την καταστολή του αντιφασιστικού κινήματος στον ελληνικό στρατό της Μέσης Ανατολής την άνοιξη του 1944, με την επέμβαση στη Σάμο ενάντια στον ΕΛΑΣ το 1943, με τις ραδιουργίες της βρετανικής αποστολής στην Πελοπόννησο κ.λπ. Ενώ ήταν πλέον καθαρό ότι η κύρια δύναμη κρούσης, ο κύριος παράγοντας θα ‘ναι οι Εγγλέζοι, η ηγεσία του ΚΚΕ είχε την αυταπάτη ότι μπορούσε να αποφύγει τη σύγκρουση μαζί του, ότι μπορούσε να επιτευχθεί ένας πολιτικός διακανονισμός με τη χρήση του ένοπλου λαϊκού αγώνα ως «μέσο πίεσης».
Μ’ αυτή την αντίληψη επιδίωξε την «εθνική ενότητα», αναθέτοντας την ηγεσία της κυβέρνησης του βουνού (ΠΕΕΑ) τους αγγλόφιλους αστούς πολιτικούς Σβώλο και Τσιριμώκο και υπογράφοντας τις συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας (Μάης και Σεπτέμβρης 1944), υποτάσσοντας το ΕΑΜικό κίνημα στην κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου και στους Άγγλους και παραδίδοντας τον ΕΛΑΣ στα χέρια του Σκόμπυ, που αναγορεύεται ως «Στρατηγός Διοικών τας Δυνάμεις εν Ελλάδι». Μ’ αυτή την αντίληψη υποδέχθηκε τον Παπανδρέου και τους Άγγλους στην απελευθερωμένη (από τον ΕΛΑΣ) Αθήνα, για να εισπράξει άμεσα τα αντιδραστικά τους σχέδια.
Η ηγεσία του ΚΚΕ σε όλη την περίοδο του αγώνα απέφυγε να κινηθεί αποφασιστικά, να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο της αγγλικής ένοπλης επέμβασης, να δημιουργήσει πολιτικές και στρατιωτικές προϋποθέσεις για το πάρσιμο της εξουσίας.
Όταν οι επικεφαλής των στρατιωτικών στις παραμονές ίδρυσης του ΕΛΑΣ βάζουν το ερώτημα του σκοπού τού υπό ίδρυση στρατού στην ουσία θέτουν τον πυρήνα του κεντρικού πολιτικού ζητήματος: πού θα τραβούσαν μετά την απελευθέρωση. Τέτοιος σαφής πολιτικός προσανατολισμός δεν υπήρχε. Δεν ήταν σε θέση να φανταστούν πως θα μπορούσαν να φτάσουν στην εξουσία. Για τα μέλη του ΠΓ ο ΕΛΑΣ αποτελούσε ένα μέρος και όχι το όλο της λύσης. Μια συμπληρωματική δύναμη για να ενισχυθούν οι πολιτικοί ελιγμοί, οι πιέσεις και οι εκβιασμοί για συνεννόηση. Είναι γνωστό πλέον ότι ως προς αυτό το ζήτημα σ’ όλη την περίοδο ανάπτυξης του ΕΛΑΣ υπήρξε αντιπαράθεση στα πλαίσια της πολιτικο-στρατιωτικής ηγεσίας γι΄ αυτό το ζήτημα.
Οι απαντήσεις που κατά καιρούς δίνονταν ήταν του "βλέπουμε και κάνουμε", ενώ γινόταν ολοφάνερη μια ολοένα και διευρυνόμενη απόσταση ανάμεσα στις δυνατότητες, την θέληση, την αποφασιστικότητα των από κάτω, της βάσης, με τις επιλογές, την στόχευση, την αποφασιστικότητα της ηγεσίας.
Η ηγεσία του ΚΚΕ, απολυτοποιώντας την κύρια πλευρά συμπαράταξης με την αντιχιτλερική συμμαχία αρνείται να μπει στην συζήτηση, να δει το ζήτημα συνολικά.
Τόσο ο Δεκέμβρης όσο και Εμφύλιος (με την… αλλαγή φρουράς των Αμερικάνων) που ακολούθησε, επιβεβαίωσανη βασική μαρξιστική θέση, πως η απελευθέρωση του εργαζόμενου λαού, των καταπιεσμένων, των φτωχών, απ’ τα δεσμά της καταπίεσης και εκμετάλλευσης της κυρίαρχης τάξης, μπορεί να γίνει μόνο με την ένοπλη λαϊκή επανάσταση και τη συντριβή του κράτους και των μηχανισμών της τάξης αυτής. Μια θέση που για την εξαρτημένη απ’ τους ιμπεριαλιστές χώρα μας -τότε, όπως και τώρα- ίσχυε πολλαπλά. Όταν, μάλιστα, την αστική αυτή τάξη την έσωσαν τα τανκς και τα κανόνια των Εγγλέζων, των τότε επικυρίαρχων, πριν τους διαδεχθούν οι Αμερικάνοι. Μια αστική τάξη της οποίας οι «εκπρόσωποι», είτε συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς ναζί, είτε «την έκαναν» για το Κάιρο, είτε διατηρούσαν σ’ όλο το διάστημα της ναζιστικής κατοχής, πολύπλευρους δεσμούς και σχέσεις με τους Άγγλους. Η ένοπλη σύγκρουση του λαού με τους αντιδραστικούς και τους Άγγλους ιμπεριαλιστές μετά την απελευθέρωση ήταν αναπόφευκτη. Αυτό ήταν που «δεν είδε», που «υποτίμησε», που «απέφευγε» η ηγεσία του ΚΚΕ σε όλη την περίοδο της ναζιστικής κατοχής, με όποιες ολέθριες συνέπειες γέννησε για τον λαό και το μεγαλειώδες ΕΑΜικό κίνημα.
Προσεγγίζοντας εκείνη την περίοδο, θα ήταν, ίσως, σωστότερο να μην σταθούμε σε κριτικές προσώπων (γραμμή Σιάντου-Ιωαννίδη, στάση άλλων επώνυμων στελεχών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, μετέπειτα αντιφάσεις του Ζαχαριάδη) -που έχουν, βέβαια, την ιστορική πλέον σημασία τους- αλλά σε κριτικές αντιλήψεων και γραμμών. Και κύρια, στη γραμμή της, με κάθε θυσία, επίτευξης της «εθνικής ενότητας» με τα αστικά κόμματα που θα οδηγούσε «ειρηνικά», ακόμα και στη «λύση του πολιτειακού» (!), και πολύ περισσότερο, στην κατάκτηση της Λαϊκής Δημοκρατίας. Όπως αναφέρει η ΟΜΛΕ στις θέσεις της ΚΕ για τα 56 χρόνια του ΚΚΕ, που εκδόθηκαν το 1975: « Η ουσία της γραμμής αυτής ήταν πως το ΚΚΕ δεν έβαζε ζήτημα κατάληψης της πολιτικής εξουσίας, δηλαδή ζήτημα πραγματοποίησης μιας λαϊκής επανάστασης στην διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα, αλλά επιζητούσε να δημιουργήσει μεταπελευθερωτικά συνθήκες που να του επέτρεπαν ώστε «ειρηνικά», με βάση μια «δημοκρατική εκλογική διαδικασία», να διεκδικήσει την εξουσία από τα αστικά κόμματα. Δηλαδή ο λαός θα έχυνε το αίμα του όχι για να λευτερωθεί ο ίδιος, αλλά για να δώσει την ευκαιρία στους εκμεταλλευτές και καταπιεστές του, απόντες και προδότες του εθνικού αγώνα, να του ξαναπεράσουν στο λαιμό τη θηλιά «ειρηνικά» και «δημοκρατικά».
Η στάση αυτή δεν ήταν αποτέλεσμα μιας συνειδητής ρεφορμιστικής-ρεβιζιονιστικής γραμμής και φύσης, όπως ισχύει για το σημερινό ΚΚΕ, το οποίο προέκυψε μια δεκαετία μετά, με τη βίαιη διάλυση του επαναστατικού ΚΚΕ. Αλλά είχε ως αφετηρία την πεποίθηση πως «δεν μπορούμε να τα βάλουμε με τους Άγγλους», πως «δεν μπορούμε να νικήσουμε την Αγγλία», πως τα στρατηγικά τους συμφέροντα δεν θα επέτρεπαν στο ΚΚΕ να έρθει στην εξουσία. Με αυτή την αντίληψη οδηγήθηκε στη μάχη της Αθήνας. Αλλά και στη συνέχεια και παρά την ήττα του Δεκέμβρη, οι όροι για μια ένοπλη εξέγερση υπήρχαν για τον λαό, που έβλεπε μπροστά του μια «νέα κατοχή». Αντ’ αυτού ήρθε η Βάρκιζα (12 Φλεβάρη 1945) και ο ατιμωτικός αφοπλισμός του ΕΛΑΣ, η παράδοση δηλαδή των αγωνιστών και των λαϊκών μαζών που απελευθέρωσαν την Ελλάδα στα χέρια της αντίδρασης, των δωσίλογων, της Βασιλικής χωροφυλακής, των ταγμάτων ασφαλείας και των Εγγλέζων επικυρίαρχων.
Οι λαθεμένες αυτές αντιλήψεις και γραμμές ,οι αυταπάτες και η έλλειψη πίστης στις δυνατότητες του κινήματος αποτυπώνονταν και σε δεξιές οπορτουνιστικές θέσεις της ηγεσίας του ΚΚΕ ως προς το διεθνή ρόλο της Ελλάδας, την εξωτερική πολιτική της που θα αποτελούσε έναν «ελληνικό άξονα» ο οποίος θα συνέδεε τους δυο πόλους, τον ευρωπαϊκό-βαλκανικό με κέντρο τη Ρωσία και τον Μεσογειακό με κέντρο την Αγγλία….διατηρώντας ένα είδος ισορροπίας ανάμεσά τους.( 12η ολομέλεια Ιούνης 1945).
Όλα αυτά δεν ήταν ζήτημα απλά διαβάσματος των δεδομένων της συγκυρίας, αλλά μια βαθύτερη αδυναμία που κουβαλούσε το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα και διαμόρφωνε τις ιδεολογικοπολιτικές ανεπάρκειες μιας επαναστατικής ηγεσίας σε μία εξαρτημένη χώρα, αυτό που ο κομμουνιστής Γιάννης Χοντζέας ονόμαζε διάχυτη ιδεολογία του ραγιαδισμού, και τα κατάλοιπα της θεωρίας της «ψωροκώσταινας» και της αδύναμης Ελλάδας.
Αδυναμία τόσο ως προς το σκέλος του να μην βλέπει τον κίνδυνο που αντιπροσώπευαν οι Βρετανοί αλλά και την αποδυνάμωσή τους από τη συμμετοχή στον Πόλεμο, όσο και ως προς το σκέλος της αναμονής κάποιου «σήματος» και κινήσεων υποστήριξης από το σοσιαλιστικό στρατόπεδο.
Ένα από τα αγαπημένα ζητήματα για να εξηγηθούν όσα συνέβησαν είναι η στάση της Σοβιετικής Ένωσης. Η λεγόμενη «συμφωνία των ποσοστών» ή αλλιώτικα το μοίρασμα των Βαλκανίων, που σύμφωνα με τον Τσώρτσιλ έγινε ανάμεσα σε αυτόν και τον Στάλιν στη Μόσχα τον Οκτώβριο του 1944, αποτελεί βασικό ερμηνευτικό σχήμα για την αστική άλλα και για μια «αριστερή» ιστοριογραφία. Επίσης, αποτελεί προσφιλές επιχείρημα για την αντικομουνιστική προπαγάνδα, αλλά και για όσους από την αριστερά διαπίστωσαν εκ των υστέρων τη ματαιότητα των λαϊκών επαναστατικών αγώνων για την ανατροπή του αστικού καθεστώτος και της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας
Τη Σοβιετική Ένωση την απασχολούσε πρωταρχικά και κύρια η διατήρηση της αντιχιτλερικής συμμαχίας, η συντριβή του ναζισμού, η αποτροπή χωριστής συμφωνίας με τους Αγγλοαμερικάνους, η συντριβή της υγειονομικής ζώνης γύρω από αυτήν, η προώθηση του αντιφασιστικού απελευθερωτικού μετώπου.
Το σημαντικό είναι ότι η Σοβιετική Ένωση κρατά μια στάση αυστηρής ουδετερότητας. Αυτό από αρκετούς θεωρήθηκε και θεωρείται αποδοχή της αγγλικής επέμβασης, πράσινο φως, ξεπούλημα κλπ. Έχουμε διαφορετική γνώμη.
Δεσμεύσεις δεν ζητήθηκαν, αυτό είναι δεδομένο, κατά συνέπεια η στάση αυτή έδινε περιθώρια σε μια άξια ηγεσία να διαβάσει σωστά τις προοπτικές που ανοίγονταν, να στηριχτεί στις δυνάμεις του λαού και να κινηθεί ανάλογα.
Στο ζήτημα αυτό ο Άρης είχε μια πιο ξεκάθαρη ματιά.
Δεν ήταν ο μόνος που αντιτάχθηκε και διαφώνησε στο χαντάκωμα του Αγώνα. Και άλλα στελέχη και μέλη του Κόμματος (για να μην μιλήσουμε για τους απλούς αντάρτες και τον λαό) και πριν τον Δεκέμβρη και την Βάρκιζα έβαζαν διαφωνίες για τις ιεραρχήσεις, τις επιλογές, τους προσανατολισμούς κλπ. Ηταν όμως ο μόνος που προχώρησε στην ανοικτή αντιπαράθεση και σύγκρουση αλλά αυτό -ανεξάρτητα από την μετέπειτα δικαίωση- περισσότερο σαν τραγική κορύφωση της συλλογικής αντίφασης λειτούργησε παρά σαν πραγματική διέξοδος.
Ακόμη περισσότερο που ο Αρης βίωσε από την αρχή μια ιδιότυπη προσωπική ομηρία που κατέληγε πάντα στην υποταγή στις αποφάσεις, ήταν έτσι και αλλιώς έξω από τον κεντρικό πυρήνα και δεν επεδίωξε καν να προτείνει μια εναλλακτική συνολική πλατφόρμα.
Εχουν γραφτεί πολλά και διάφορα για τον Αρη.
Και θα γραφτούν και άλλα στο μέλλον, γιατί έτσι συνήθως συμβαίνει για σημαντικούς ανθρώπους και ιστορικές φυσιογνωμίες. Συμβαίνει επίσης να γράφονται πολλά για να εξυπηρετήσουν πολιτικές σκοπιμότητες, να παραχαράξουν και να προσαρμόσουν την πραγματική ιστορία για να δικαιολογήσουν πολιτικές επιλογές.
Οχι μόνο δεν ξέφυγε από αυτόν τον κανόνα ο Αρης αλλά και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, έγινε αντικείμενο χειρισμών και ποικίλης εκμετάλλευσης, από διαφορετικές αφετηρίες, με διάφορες στοχεύσεις, με το ίδιο όμως αποτέλεσμα. Να ενισχυθεί η διάσταση και το βάρος της ήττας στην σκέψη του λαού μας, να μεγαλώσει η παράλυση, η σύγχυση και η απογοήτευση Να κτυπηθεί και να απαξιωθεί το κομμουνιστικό κίνημα, οι μακρόχρονοι αγώνες χιλιάδων και χιλιάδων κομμουνιστών. Στην ουσία στόχευαν κατευθείαν στον ίδιο τον Άρη και στο τι εκπροσώπησε και υπερασπίστηκε στην σύντομη αλλά πολυκύμαντη ζωή του..
Κατηγορήθηκε ο Άρης για τάσεις αυτονόμησης και υπονόμευσης της κομματικής λειτουργίας. Έχουμε εντελώς διαφορετική γνώμη για την ουσιαστική σχέση-αντίθεση που αναπτύχθηκε.
Η αποδοχή της αρχηγίας του Σαράφη, το τριαδικό Γενικό Στρατηγείο, η εκτέλεση όλων των κομματικών εντολών και αποφάσεων, η -σύμφωνα με τις διαταγές- αποστολή στην Πελοπόννησο και αργότερα στην Ηπειρο, η υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας, η διαταγή παράδοσης των όπλων, αποτελούν μια αλληλουχία αποδείξεων κομματικής συμμόρφωσης. Δεν έγιναν όλα φυσικά χωρίς κόντρες, συγκρούσεις. Μέχρι εκεί όμως. Ακόμα και στην σύσκεψη της Λαμίας δεν αποτόλμησε να περάσει τα όρια. Τα όρια τα πέρασε πολύ αργά, εντελώς προσωπικά και ιδιόρρυθμα.
Το μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα στάθηκε με προσοχή απέναντι στο ζήτημα, προσπάθησε να τοποθετηθεί πολιτικά, και να αποφύγει «αγιοποιήσεις» και «μυθοποιήσεις» γιατί έτσι συσκοτίζονται τα αληθινά γεγονότα, οι πραγματικές ιστορικές διαδρομές, οι αιτίες γι’ αυτά που συνέβησαν ή θα συμβούν.
Σε αντίθεση και οι δυο πτέρυγες του ρεβιζιονισμού κράτησαν στάση αντίστοιχη των πολιτικών τους στοχεύσεων. Η λεγόμενη ανανεωτική πτέρυγα, αυτή του ευρωκομμουνισμού, προσπάθησε να σηκώσει την σημαία του Άρη, στην ουσία να την οικειοποιηθεί λαθραία, για να κτυπήσει το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα, το ΚΚΕ, τον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, τον λεγόμενο σταλινισμό κλπ. Σήκωσε τον Άρη για να κτυπήσει τον Άρη και να δικαιολογήσει την προσαρμογή της στον αστισμό και την υποταγή της στον ευρωμονόδρομο. Ενώ το ΚΚΕ από την άλλη-προφασιζόμενο την υπεράσπιση του κόμματος- συνέχισε το θάψιμο του Άρη για χρόνια. Στην ουσία και παρά τη λεγόμενη πολιτική και κομματική του αποκατάσταση, και τις κομματικές τιμές που του αποδίδει σήμερα, το κόμμα αυτό, όχι μόνο δεν έχει καμιά σχέση με την κληρονομιά του Άρη, αλλά τη διαστρέβλωσε και την πολέμησε. Αποκηρύσσοντας την επαναστατική ανατροπή, εξαφανίζοντας την εξάρτηση της αστικής τάξης και το ρόλο των ιμπεριαλιστών επικυρίαρχων στη χώρα μας, κάνοντας σημαία την κοινοβουλευτική πάλη και την υποταγή στην αστική νομιμότητα.
Και οι δυο κινήθηκαν από κοινού τα χρόνια του πρώιμου Πασοκισμού στα '80, και συνήργησαν στην προσπάθεια της αστικής τάξης και των ιστορικών και ιδεολογικών υπαλλήλων της, να κάνουν τον Άρη και τον Γοργοπόταμο «εθνική σημαία», να λαφυραγωγήσουν διαμέσου της εθνικοποίησης τον Μεγάλο Αγώνα, να τον κόψουν και να τον ράψουν στο επίσημο, αταξικό και ανιστόρητο κοστούμι της Εθνικής Αντίστασης.
Κλείνοντας..
Δεν θεωρούμε πως όλα όσα έγιναν ήταν μοιραία να γίνουν και πως το αποτέλεσμα ήταν προδιαγραμμένο. Μόνο που η ανατροπή της φοράς των πραγμάτων προϋπόθετε άλλους προσανατολισμούς από τα χρόνια της κατοχής, καθαρούς στόχους, αποφασιστικότητα και όχι παλινωδίες, μεγαλύτερη συλλογικότητα στο κέντρο των αποφάσεων, ξεπέρασμα καταστάσεων που υπήρχαν από παλιά στο Κόμμα .Αυτά δεν μπορούσαν να αλλάξουν από έναν ή να ανατραπούν με ένα πραξικόπημα.
Γιατί, όπως γράφει ο Πολύδωρος στο βιβλίο του, «ήταν η καθοδήγηση του ηρωικότερου κόμματος που ανέδειξε η ελληνική πολιτική ζωή. Για να αντιπαραταχτείς σ΄ αυτήν έπρεπε πρώτα πρώτα να ΄χεις πλήρη πολιτική αντίληψη και κυρίως να την αντιμετωπίσεις με πολιτικά μέσα , όχι με πραξικοπήματα. Αν ήθελε ο Άρης να το τραβήξει, έπρεπε να το κάνει από την πρώτη μέρα της Βάρκιζας, όπως του υπέδειξαν οι στρατιωτικοί. Εκεί έπρεπε να παιχτεί το παιχνίδι.»
Όλα αυτά δεν αναιρούν τον ηρωισμό του λαού και των κομμουνιστών ,τον τιτάνιο αγώνα που έκαναν για τη λευτεριά και τη λαοκρατία. Ενός αγώνα που «τα έβαλε με τους αιώνες», αναμετρήθηκε με τη βαρβαρότητα και άνοιξε πρωτόγνωρους δρόμους. Και δεν είμαστε από αυτούς που επικεντρώνονται αποκλειστικά στα λάθη και τις αδυναμίες και αναρωτιούνται αν άξιζαν τόσοι αγώνες και θυσίες για να φτάσουμε σ΄ αυτό το αποτέλεσμα.
Η ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος μας διδάσκει, μας εμπνέει και βάζει ζητήματα που οφείλουμε να τα απαντήσουμε για να προχωρήσουμε. Για τους αγώνες του σήμερα, για τις σημερινές απαιτήσεις που βάζει η ζωή σε όσους θέλουν να υπηρετήσουν την επαναστατική υπόθεση.
Μας διδάσκει τη σπουδαιότητα του αντιιμπεριαλιστικής πάλης, της εναντίωσης με το καθεστώς της εξάρτησης της χώρας μας. Μας αποκαλύπτει την αδίστακτη φύση του ιμπεριαλισμού, την αιματοβαμμένη ιστορία του, τη δολοφονική πολιτική του. Ξεσκεπάζει το αντιδραστικό πρόσωπο της ντόπιας αστικής τάξης που με τη βοήθεια των ξένων προστατών της διαχρονικά στηρίζει την εξουσία της, προσφέροντας το λαό και τη χώρα βορά στα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα.
Μας διδάσκει ότι ο χαρακτήρας της πάλης ενάντια στον ιμπεριαλισμό και ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση, ενάντια στην κυριαρχία του κεφαλαίου και την ντόπια αντίδραση, είναι διπλός, ενιαίος, επαναστατικός και όχι ειρηνικός και κοινοβουλευτικός. Αυτό που ο Άρης ονόμαζε διπλή λευτεριά.
Μας υπογραμμίζει το καθήκον να αντιπαλέψουμε την πολιτική του συστήματος: τον «ρεαλισμό» της υποταγής στους ισχυρούς που προβάλλει η αστική τάξη και τα κόμματά της, τα ελεγχόμενα από το σύστημα ΜΜΕ, ώστε τάχα να «είμαστε ασφαλείς»
Γιατί τελικά ο «ρεαλισμός» αυτός απαιτεί από τον λαό και τη νεολαία να θυσιάσουν δικαιώματα και καταχτήσεις στο βωμό του κέρδους, να γίνουν κρέας στα κανόνια των ιμπεριαλιστών, των αστικών τάξεων και των άδικων πολέμων τους.
Μας υπογραμμίζει την ανάγκη να αναμετρηθούμε με τις πολλές μορφές υποτίμησης/υπονόμευσης/ διαστρέβλωσης της αντιϊμπεριαλιστικής πάλης μέσα στην αριστερά και στο κίνημα, που γίνεται
- Με την εξαφάνιση για πολλά χρόνια του ιμπεριαλισμού από τις ψευτοθεωρίες της παγκοσμιοποίησης και των ολοκληρώσεων, άρα και της απαξίωσης της πάλης ενάντια σε κάτι … ανύπαρκτο!
- Με την άρνηση της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης της χώρας μας από ΗΠΑ- ΝΑΤΟ- ΕΕ, η οποία αποτελεί βασικό στήριγμα της αστικής τάξης και της κυριαρχίας της πάνω στον λαό.
- Με τη βάφτιση ως «αντιιμπεριαλιστική», της υποταγής στην πολιτική της άρχουσας τάξης όπως γίνεται πχ στον ελληνοτουρκικό αντιδραστικό ανταγωνισμό, πολιτικής που πρωτοστατεί το ΚΚΕ, υιοθετώντας όλα τα επιχειρήματα του ντόπιου κατεστημένου περί επιθετικότητας της Τουρκίας και απειλούμενων κυριαρχικών δικαιωμάτων.
- Με την ταύτιση της αντιιμπεριαλιστικής πάλης με τον εθνικισμό, την απαξίωση των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, όπως κάνουν μεγάλα τμήματα της αναρχοαυτονομίας, (πχ στάση απέναντι στον αγώνα του παλαιστινιακού λαού) μιας και αδυνατούν να δουν την σύνδεσή της με την αντικαπιταλιστική πάλη.
- Με την αναζήτηση άλλων, «καλών» ή «λιγότερο κακών» ιμπεριαλιστών, (Ρωσία, Κίνα, ή και ΕΕ) στους οποίους ο λαός μας και οι λαοί πρέπει να στηριχθούν για να «δουν άσπρη μέρα». Άποψη και πρακτικά πολύ επιζήμια, την ίδια στιγμή μάλιστα που ο ανταγωνισμός των ιμπεριαλιστών ΗΠΑ- ΡΩΣΙΑΣ- ΚΙΝΑΣ και των υπολοίπων οδηγεί σε ένα ΝΕΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΜΑΚΕΛΕΙΟ!
Μας εμπνέει γιατί αποδεικνύει ότι μόνο η πάλη του λαού, η επαναστατική προοπτική, η στήριξη στις δικές του δυνάμεις, η κατεύθυνση εναντίωσης στους κάθε λογής προστάτες, μπορεί να χαράξει νικηφόρο δρόμο για τα λαϊκά συμφέροντα.
Η κατεύθυνση που αντιπαλεύει την ιδεολογία της κυρίαρχης ελίτ, τον μεγαλοϊδεατισμό, τον εθνικισμό και σοβινισμό από τη μια και τον ραγιαδισμό από την άλλη, την ιδεολογία της υποτέλειας, τη θεωρία της αδύνατης και φτωχής Ελλάδας που είναι καταδικασμένη να ανήκει σε μια σφαίρα επιρροής.
Το κομμουνιστικό κίνημα στη χώρα μας έβαλε το ζήτημα της Ανεξαρτησίας και της διάρρηξης των δεσμών με την ξενική επέμβαση και εξάρτηση. Ανέδειξε και απέδειξε τις δυνατότητες του λαού να αυτοκυβερνηθεί, την δύναμη του λαϊκού πολιτισμού, τις δυνατότητες μιας ανεξάρτητης οικονομικής παραγωγικής πολιτικής και πολλά άλλα. Η μάχη αυτή δεν ήταν (δεν είναι) μια εύκολη μονόδρομη πορεία. Δεν αφορά απλά μια ορισμένη ιστορική φάση, κρίνεται σε βάθος χρόνου, δοκιμάζεται ξανά και ξανά, είναι μια συνεχής μάχη.
Μέλος αυτής της μεγάλης και ηρωικής κομμουνιστικής στρατιάς και ο Αρης, η οποία εκτινάχθηκε μονομιάς στο επίκεντρο της ιστορίας, που βρέθηκε μπροστά σε πρωτοφανέρωτα και κρίσιμα διλήμματα, ο Άρης, που δίκαια, πέρα για πέρα, πέρασε στην ιστορία και στη συλλογική μνήμη του λαού μας σαν ο αδιάλλακτος μαχητής της ανεξαρτησίας και της λαοκρατίας. Ήρωας με δώδεκα ζωές, παραμένει ολοζώντανος και επίκαιρος. Τιμή και Δόξα! Με αγώνες τιμάμε τους νεκρούς μας!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου