21 Δεκεμβρίου 2025

Τεχνολογία, Αριστερά και η εξέλιξη του καπιταλισμού –Μέρος 1ο*


του Mats Alexandersson, 12 Αυγούστου 2025 

Η μαρξιστική θεωρία έχει ιστορικά ασχοληθεί με την ανάλυση της διαλεκτικής σχέσης ανάμεσα στην τεχνολογία και τις κοινωνικές δομές. Κατά τη γνώμη μου, η κριτική ανάλυση που παράγεται στη Σουηδία δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς, ιδίως σε σχέση με τις πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (TN). Στόχος του παρόντος κειμένου είναι να αναδείξει αυτό το γνωστικό κενό και να εγκαινιάσει μια συζήτηση γύρω από το θεωρητικό πλαίσιο κατανόησης της τεχνολογικής ανάπτυξης γενικότερα και της TN ειδικότερα, στο πλαίσιο του σύγχρονου βιομηχανικού καπιταλισμού.

Για να προσδιορίσουμε την TN ως παράγοντα κρίσιμης σημασίας για το σύστημα, είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε ότι οι βασικές της κινητήριες δυνάμεις και οι κύριες συνέπειές της δεν εντοπίζονται κυρίως στον ακαδημαϊκό λόγο ή στη σφαίρα της πολιτισμικής παραγωγής, αλλά στη συνεχή εξέλιξη των παραγωγικών σχέσεων. Στην κριτική του προς την πολιτική οικονομία, ο Μαρξ αναδεικνύει δύο θεμελιώδη στοιχεία, τα οποία, όπως πιστεύω, παραμένουν σήμερα εξίσου επίκαιρα: την ικανότητα του κεφαλαίου να αποσπά υπεραξία και το εργαλειακό του οπλοστάσιο, δηλαδή το ανεπτυγμένο σύστημα μηχανών. Αυτά τα στοιχεία από κοινού διαμορφώνουν τόσο την εξέλιξη όσο και τις χρήσεις αυτού που αποκαλούμε ψηφιακό μετασχηματισμό, στο πλαίσιο του οποίου η ΤΝ έχει αναδειχθεί σε ένα από τα πιο επίμαχα ζητήματα της εποχής μας. Η συνάντηση (αλληλεπίδραση) συσσώρευσης κεφαλαίου και τεχνολογικής καινοτομίας εξακολουθεί να αναδιαμορφώνει τις κοινωνικές σχέσεις, τις εργασιακές διαδικασίες και τις ισορροπίες ισχύος στη σύγχρονη οικονομία. Οι παραγωγικές δυνάμεις αναπτύσσονται - όπως θα δούμε να το διατυπώνει ο Μαρξ.

(Λόγω του μεγέθους του δημοσιεύουμε το κείμενο σε μορφή pdf. Όποιος θέλει να το κατεβάσει μπορεί να πάει στο βέλος πάνω δεξιά να πατήσει εκεί και έπειτα όταν ανοίξει το pdf αριστερά πάνω να πατήσει στο κάθετο βελάκι) 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: