Φιλιππίνες: Νέος πρόεδρος, ίδιο καθεστώς! Επικίνδυνες παγίδες για το επαναστατικό λαϊκό κίνημα

Κείμενο που δημοσιεύτηκε στο φύλλο 781 της Προλεταριακής Σημαίας, λίγες μέρες πριν την ανάληψη της προεδρίας από τον Ντουτέρτε, αλλά διατηρεί την επικαιρότητά του και σε σχέση με τα ζητήματα της χώρας αλλά και της ευρύτερης περιοχής και τις επιδιώξεις των ΗΠΑ.

του Δημήτρη Παυλίδη

Στις 30 Ιουνίου θα αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του ο 16ος πρόεδρος των Φιλιππίνων, ο Ροντρίγκο Ντουτέρτε, νικητής των εκλογών που έγιναν στις 9 Μαΐου και στις οποίες συγκέντρωσε 16,6 εκατομμύρια ψήφους με ποσοστό 39%. Ο Ντουτέρτε επικράτησε πλήρως επί του Μαρ Ρόχας, επίσημου υποψηφίου του Φιλελεύθερου κόμματος. Ο τελευταίος φιλοδοξούσε να διαδεχτεί τον σημερινό πρόεδρο Ακίνο τον τρίτο, για να συνεχίσει την πολιτική κυριαρχία του κόμματος που ίδρυσαν από κοινού οι παππούδες τους το 1946. Πρώην δικαστής και για είκοσι σχεδόν χρόνια δήμαρχος της Νταβάο, της μεγαλούπολης του Μιντανάο, ο Ντουτέρτε δεν ήταν άγνωστος στην πολιτική σκηνή της χώρας. Αν και γόνος πολιτικής οικογένειας δημάρχων και κυβερνητών στο Σεμπού, θεωρήθηκε πως εκπροσωπεί μια αλλαγή και ρήξη ενάντια στα καθεστωτικά κόμματα και την πολιτική και επιχειρηματική ελίτ της Μανίλα. Βοήθησε γι' αυτό το αντικομφορμιστικό και λαϊκίστικο στιλ του, η πολιτική του στη δημαρχία της Νταβάο σχετικά με την ακραία φτώχεια, τα μέτρα καταπολέμησης της εγκληματικότητας και των ναρκωτικών, οι υποσχέσεις για δικαιότερη κατανομή του πλούτου και οι αναφορές στην προοπτική ομοσπονδιοποίησης της χώρας και μεγαλύτερης αυτονομίας στις μειονότητες του νότου. Επίσης οι αντι-αμερικάνικες και εθνικιστικές κορόνες του καθώς και οι γέφυρες επικοινωνίας που είχε στήσει με τους αντάρτες του Νέου Λαϊκού Στρατού στο Μιντανάο, όταν ανέλαβε να διαπραγματευτεί μαζί τους για να απελευθερωθούν αιχμάλωτοι στρατιώτες. Νεαρός, μάλιστα, λέγεται πως συμμετείχε για ένα διάστημα σε μια μετωπική οργάνωση νέων του ΚΚ Φιλιππίνων.
Με ένα πολύμορφο εκλογικό σύστημα στο οποίο οι εκλογείς ψηφίζουν ξεχωριστά για πρόεδρο, αντιπρόεδρο, γερουσιαστές και τοπικές αρχές ανά εξαετία, σε αντίθεση με τη Βουλή των αντιπροσώπων που εκλέγεται για τρία χρόνια, είναι δύσκολο για ένα κόμμα να κυριαρχήσει πλήρως στα νομοθετικά σώματα. (1) Ο εκτελεστικός ρόλος του προέδρου όμως είναι καθοριστικός και είναι αυτός που σχηματίζει την κυβέρνηση, ασκεί την εξωτερική πολιτική και είναι αρχηγός του στρατού. Από την ανατροπή του δικτάτορα Μάρκος το 1986, ύστερα από μια μεγάλη λαϊκή εξέγερση, στην προεδρία της χώρας βρέθηκαν πέντε πρόεδροι με τελευταίο τον Ακίνο τον Τρίτο, γιο της πρώτης μετά τον Μάρκος προέδρου και του δολοφονημένου το 1983 Μπενίνιο Ακίνο, επικεφαλής τότε της αστικής αντιπολίτευσης ενάντια στη δικτατορία.
Ακόμα και στο διάστημα αυτό της σχετικής ομαλότητας ένας πρόεδρος αναγκάστηκε να παραιτηθεί ύστερα από μεγάλη λαϊκή κινητοποίηση. Κατηγορούμενος για διαφθορά, ο Εστράντα παρέδωσε τη θέση του αναίμακτα στην αντιπρόεδρο Αρόγιο το 2001, η οποία επανεκλέχθηκε κυβερνώντας σχεδόν δέκα χρόνια. Δεν έλειψαν επίσης αποτυχημένες απόπειρες πραξικοπημάτων και μικρές στρατιωτικές ανταρσίες, μιας και ο στρατός συνεχίζει να ρίχνει τη βαριά σκιά του στην πολιτική ζωή και να αποτελεί έσχατο καταφύγιο για την αστική τάξη η οποία με δυσκολία καταφέρνει κατά καιρούς να τιθασεύει τη λαϊκή οργή με πολιτικά μέσα.
Με ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια που θα ζήλευαν στη Δύση, στις Φιλιππίνες η μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία όχι μόνο δεν είδε καμιά αλλαγή στο βιοτικό επίπεδό της αλλά ορισμένα πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν πως οι ζώνες απόλυτης φτώχειας επεκτάθηκαν. Οι ανισότητες απογειώθηκαν και ο έλεγχος της οικονομίας από μια μικρή μειοψηφία επιχειρηματιών και γαιοκτημόνων έγινε πιο ασφυχτικός. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το 2011 οι επιχειρηματικές δραστηριότητες των 40 πλουσιότερων οικογενειών της χώρας αντιπροσώπευαν το 76% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Αυτό το ποσοστό ήταν το υψηλότερο στην Ασία! Σύμφωνα με τη γνωστή λίστα Φορμπς, το 2012 οι δύο πλουσιότεροι άνθρωποι στις Φιλιππίνες, κινέζικης καταγωγής, διέθεταν περιουσία ίση με το 6% του εθνικού πλούτου! Αντίθετα, περίπου 25 εκατομμύρια άνθρωποι το 2009, ή το ένα τέταρτο του πληθυσμού, ζούσαν με 1 δολάριο την ημέρα ή και λιγότερο, κατάσταση που ελάχιστα έχει αλλάξει μέχρι σήμερα.

Με στοιχεία του 2015, 26,4 εκατομμύρια Φιλιππινέζοι, δηλαδή ένας στους τέσσερις, ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας και 12,2 εκατομμύρια είναι βυθισμένοι σε ακραία ένδεια και υποσιτιζόμενοι καθημερινά. Αρκετές από τις οικογένειες της σημερινής μεγαλοαστικής τάξης έχουν τις ρίζες τους στην ισπανική αποικιακή εποχή κι άλλες στην κινέζικη μειονότητα. Μονοπώλια και καρτέλ ελέγχουν σχεδόν πλήρως τους βασικούς τομείς της οικονομίας, τις τηλεπικοινωνίες, τις μεταφορές κ.λπ. Στην ύπαιθρο, παρά τις μακρόχρονες διεκδικήσεις για αγροτική μεταρρύθμιση, οι μεγάλες γαιοκτησίες παραμένουν ακλόνητες, με εμβληματική περίπτωση την αιματοβαμμένη Χανσιέντα Λουιζίτα, ιδιοκτησίας της οικογένειας Κχο Κουάνγκχο, από την οποία προέρχεται η πρώην πρόεδρος Ακίνο.
Κοινωνικά χάσματα, περιφερειακές ανισότητες, εθνικές και θρησκευτικές αντιθέσεις, ανεξέλεγκτη αστικοποίηση, αναγκαστική μετανάστευση, διαφθορά και εγκληματικότητα είναι μερικές από τις όψεις της αληθινής ζωής στο νησιωτικό σύμπλεγμα.
Παρά το γεγονός ότι το 1992 οι δυο μεγάλες αμερικάνικες στρατιωτικές βάσεις, η αεροπορική Κλαρκ και η ναυτική στον κόλπο Σούμπικ, έκλεισαν και σταμάτησε η μόνιμη παρουσία των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στη χώρα, οι ΗΠΑ ποτέ δεν έπαψαν να αποτελούν το μεγάλο αφεντικό. Από την προεδρική θητεία του απόφοιτου του Ουέστ Πόιντ, Φιντέλ Ράμος, πρώην στρατιωτικού ο οποίος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ανατροπή του Μάρκος, οι σχέσεις με την Ουάσιγκτον αποκαταστάθηκαν, στην πορεία ενισχύθηκαν και υπό την προεδρία της Αρόγιο, με πρόσχημα την καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας, έγιναν και πάλι στενές. Υπογράφτηκαν καινούριες συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας, πολλαπλασιάστηκαν οι κοινές ασκήσεις και επανήλθαν τα σχέδια για μόνιμη παρουσία του αμερικανικού στρατού στη χώρα. Το 2014 η κυβέρνηση Ακίνο υπέγραψε τη λεγόμενη Ενισχυμένη Αμυντική Συμφωνία Συνεργασίας (EDCA) που προβλέπει μεταξύ άλλων στάθμευση μεγάλης χρονικής διάρκειας σε αμερικάνικα στρατεύματα. Η συμφωνία, παρά τη λαϊκή κατακραυγή, εγκρίθηκε τον Ιανουάριο από το Ανώτατο Δικαστήριο και αναμένεται η εφαρμογή της. Οι Φιλιππίνες διαχρονικά εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης τους αποτελούν στρατηγικό σημείο ελέγχου των ναυτικών δρόμων ανάμεσα στον Ινδικό και τον Ειρηνικό ωκεανό. Τώρα μάλιστα που η αμερικανο-κινέζικη αντιπαράθεση στην νότια Σινική Θάλασσα και ευρύτερα στον Ειρηνικό έχει φουντώσει, η σημασία των νησιών έχει μεγαλώσει κατακόρυφα, όπως επίσης και η εξωτερική πολιτική που υιοθετεί η φιλιππινέζικη αστική τάξη.
Σε αυτό το ρευστό και πολύπλοκο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον η εκλογική νίκη του Ροντρίγκο Ντουτέρτε, αν και απρόσμενη πριν από κάποιον καιρό, μπορεί να εξηγηθεί. Κυρίως εξαιτίας της απογοήτευσης των εκατομμυρίων Φιλιππινέζων από το παλιό διεφθαρμένο πολιτικό προσωπικό το οποίο ταυτίστηκε με την πολιτική της φτώχειας, των ανισοτήτων αλλά και της υποτέλειας στους Αμερικανούς. Το κλίμα αυτό ενισχύθηκε και στα μεσαία στρώματα των πόλεων, τα οποία άρχισαν να βλέπουν τις επιπτώσεις από το λαχάνιασμα της οικονομίας και να διαψεύδονται οι προσδοκίες τους για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Με ορμητήριο το Μιντανάο και με μια έξυπνη προεκλογική εκστρατεία βασισμένη στα τοπικά ΜΜΕ, ο παρουσιαζόμενος ως τιμωρός του εγκλήματος μοίρασε υποσχέσεις προς όλες τις κατευθύνσεις. Παρουσιάστηκε σαν η τελευταία ελπίδα του λαού και φαίνεται πως τα κατάφερε.
Στην πραγματικότητα, όμως, το βασικό οικονομικό πρόγραμμα του Ντουτέρτε ελάχιστα απέχει από το κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα συνδυασμένο με υποσχέσεις για ενίσχυση της εθνικής παραγωγής στη γεωργία και στη βιομηχανία και προγράμματα ανακούφισης των φτωχών. Το «μοντέλο Νταβάο» περιλαμβάνει μείωση των εταιρικών φορολογικών συντελεστών (γράφτηκε πως από 32% θα πάνε στο 25% για να πλησιάσουν τον μέσο όρο των μελών του ASEAN), κίνητρα για προσέλκυση ξένων επενδύσεων, διατήρηση ενός σταθερού ποσοστού 5% του ΑΕΠ για δημιουργία υποδομών, χαλάρωση των περιορισμών για την ξένη ιδιοκτησία (αναφέρθηκε η αύξηση του επιτρεπόμενου ορίου από 40% σε 70%!), πολιτικές ενίσχυσης της δημόσιας εκπαίδευσης και σκληρά μέτρα καταπολέμησης της εγκληματικότητας. Δίπλα σε αυτά υπάρχουν και ασαφείς υποσχέσεις για αγροτική μεταρρύθμιση, ενίσχυση των δομών πρόνοιας κ.λπ.
Σωστά το Bayan, το οποίο πρόσκειται στο ΚΚ Φιλιππίνων, ανακοίνωσε πως το πρόγραμμα των 8 σημείων είναι η συνέχιση του νεοφιλελεύθερου δηλητηρίου που επέβαλε η κυβέρνηση του απερχομένου προέδρου Ακίνο. Σε αντίθεση με αυτό το πρόγραμμα, το Bayan δημοσίευσε έναν κατάλογο με οικονομικά και κοινωνικά ριζοσπαστικά αιτήματα που προβάλλουν τα συνδικάτα και οι κοινωνικές οργανώσεις. Αν και ο Ντουτέρτε δεν ανέλαβε ακόμη την προεδρία, ορισμένες κινήσεις του είναι χαρακτηριστικές για την κατεύθυνση στην οποία θέλει να κινηθεί. Όταν άρχισαν να κατρακυλούν οι τιμές των μετοχών, έσπευσε να διαβεβαιώσει χρηματιστές και τραπεζίτες πως δεν πρέπει να φοβούνται. Ανακοίνωσε το διορισμό του αντιστράτηγου Ρικάρντο Βισάγια στη θέση του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων. Ο Βισάγια, ως διοικητής μονάδας, θεωρείται υπεύθυνος για τη σφαγή επτά αγροτών στη Χανσιέντα Λουιζίτα το 2004. Επίσης άφησε να εννοηθεί πως θα βάλει στην κυβέρνηση τον γιο του δικτάτορα Μάρκος, μόλις τελειώσει ο συνταγματικός περιορισμός ως υποψηφίου στις εκλογές. Ο δεύτερος γιος του Μάρκος, γνωστός με το προσωνύμιο Μπογκμπόγκ, είναι γερουσιαστής και έθεσε υποψηφιότητα για την αντιπροεδρία. Έχασε με διαφορά 263 χιλιάδες ψήφους από τη νικήτρια, Λένι Ρομπρέδο. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος φαίνεται να ευνοούσε μια νίκη του υιού Μάρκος, ενώ ανακοίνωσε πως θα επιτρέψει την ταφή του πατέρα του σε στρατιωτικό νεκροταφείο, αίτημα που μέχρι τώρα κανείς πρόεδρος δεν δέχθηκε, ως τιμωρία για τον προδοτικό και εγκληματικό ρόλο του.
Από την άλλη, ο Ντουτέρτε μοίρασε αριστερά και δεξιά (κυρίως προς την Αριστερά) υποσχέσεις για απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων (2), επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με τους αντάρτες του Νέου Λαϊκού Στρατού, για μέτρα ειρήνευσης και παροχής επιπλέον αυτονομίας στους μουσουλμάνους Μόρο του νότου οι οποίοι έχουν προχωρήσει σε ένοπλο αντάρτικο. Κάλεσε μάλιστα τον ιστορικό ηγέτη του ΚΚ, Sisson, να επιστρέψει στη χώρα από την αυτοεξορία του. Για να δείξει πως εννοεί αυτές τις διακηρύξεις διόρισε διαπραγματευτή για τις συνομιλίες με το Εθνικό Δημοκρατικό Μέτωπο (ΕΔΜ) και τον Νέο Λαϊκό Στρατό, ο οποίος συμμετείχε στην πρώτη ανεπίσημη διερευνητική συνάντηση, στις 14-15/6 στο Όσλο με συμμετοχή ισχυρής αντιπροσωπείας του ΕΔΜ με επικεφαλής τους Sisson και Fidel Agcaoili. Οι διαπραγματεύσεις είχαν διακοπεί με ευθύνη της κυβέρνησης Αρόγιο και δεν επαναλήφθηκαν ούτε στην περίοδο της προεδρίας Ακίνο, διάστημα στο οποίο κλιμακώθηκαν οι επιθέσεις του κυβερνητικού στρατού στις βάσεις των ανταρτών και έγιναν συλλήψεις ηγετικών στελεχών του. Εκείνη την περίοδο ο Ντουτέρτε στο Μιντανάο κράτησε μια διακριτική στάση, έπαιξε μεσολαβητικό ρόλο σε περιπτώσεις αιχμαλώτων και επέτρεψε την περίθαλψη τραυματισμένων ανταρτών σε νοσοκομεία και την ταφή ενός ηγετικού στελέχους τους στη γενέτειρ;a του. Έτσι δεν εξέπληξε ιδιαίτερα όταν ανακοίνωσε πως θα διορίσει στην κυβέρνηση τρεις έως τέσσερις υπουργούς προσκείμενους στα μετωπικά πολιτικά και κοινωνικά σχήματα του ΚΚ Φιλιππίνων.
Στην κυβέρνηση, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, θα συμμετάσχουν ο Ρ. Μαριάνο, ηγετικό στέλεχος του αγροτικού συνδικάτου KMP, ως υπουργός αγροτικής μεταρρύθμισης, και η J. Taquiwalo, καθηγήτρια πανεπιστημίου και γνωστή αγωνίστρια του γυναικείου κινήματος στο υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας. Υφυπουργός Εργασίας θα τοποθετηθεί ο Τζόελ Maglunsod, αντιπρόεδρος του εργατικού KMU στο Μιντανάο και πρώην πολιτικός κρατούμενος. Στα φιλιππινέζικα ΜΜΕ τις τελευταίες ημέρες γράφονται και άλλα ονόματα για θέσεις σε χαμηλότερα κυβερνητικά πόστα. Ο Ντουτέρτε δήλωσε πως ο εκπρόσωπος του ΕΔΜ, Agcaoili, του επέδωσε έναν κατάλογο με δέκα ονόματα. Ο τελευταίος διευκρίνισε πως οι υποδειχθέντες δεν είναι απαραίτητα μέλη του επαναστατικού κινήματος αλλά επιφανή άτομα που αγωνίζονται για τα δικαιώματα των φτωχών, ακέραιοι χαρακτήρες και ειδικοί στον τομέα τους. Ενώ ο Σισόν σε συνέντευξή του δήλωσε πως δεν μπορεί να υπάρξει επίσημη συμμετοχή του ΕΔΜ στο κυβερνητικό σχήμα πριν ευοδωθούν οι διαπραγματεύσεις για την ειρήνη.
Ο Ντουτέρτε άφησε ανοικτό να προχωρήσει σε διμερείς διαπραγματεύσεις με την Κίνα σχετικά με τις εδαφικές διαφορές για μια συστάδα βράχων και υφάλων (γνωστή ως Scarborough Shoal) αφού πρώτα -όπως διευκρίνισε- εκδοθεί η ετυμηγορία του δικαστηρίου της Χάγης στο οποίο προσέφυγαν οι Φιλιππίνες. Αυτό είναι κάτι που δεν θέλουν οι Αμερικανοί, οι οποίοι συστηματικά προσπαθούν τα τελευταία χρόνια να δημιουργήσουν μια συμμαχία των κρατών της περιοχής ενάντια στην Κίνα. Έτσι, αντιδρούν σε διμερείς διακανονισμούς που υπονομεύουν τη σύμπηξη ενός αντι-κινέζικου μετώπου. Επιπλέον, στόχος του Ντουτέρτε είναι η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων με το Πεκίνο και η προσέλκυση κινέζικων κεφαλαίων για επενδύσεις στις υποδομές, με χαρακτηριστικότερες αυτές στο σιδηροδρομικό δίκτυο.
Παρ' όλα αυτά, τίποτε δεν δείχνει πως θα επιχειρήσει να διαρρήξει την ιστορική σχέση εξάρτησης με τις ΗΠΑ. Σε άρθρο στο Foreign Affairs, ο Ρίτσαρντ Χεϊνταριάν γράφει πως ο Ντουτέρτε, παρά τις κορόνες, είναι «ρεαλιστής» στην εξωτερική πολιτική, θα επιδιώξει μια ισορροπημένη σχέση ανάμεσα στο Πεκίνο και στην Ουάσιγκτον (στο βαθμό που οι συνθήκες θα το επιτρέψουν, προσθέτουμε) και όσον αφορά τη στρατιωτική συνθήκη με τους Αμερικανούς, ακόμα και με σκληρά παζάρια θα δεχθεί να την εφαρμόσει. Οι Αμερικανοί μάλιστα με μια κίνηση που ήθελε να στείλει προς όλους σαφές μήνυμα για τη στενή σχέση που θέλουν να διατηρήσουν με τη χώρα έστειλαν στα μέσα του Ιουνίου τέσσερα πολεμικά αεροσκάφη με τεχνολογία ηλεκτρονικού πολέμου και μια εκατοντάδα στρατιωτικό προσωπικό στη βάση Κλαρκ στη Λουζόν. Όπως ανακοίνωσαν, οι στόχοι της αποστολής είναι η από κοινού εκπαίδευση με τους φιλιππινέζους πιλότους στη νότια Κινεζική Θάλασσα.
Στο διάστημα που μεσολάβησε από την εκλογή Ντουτέρτε έως και σήμερα αναφέρθηκαν ορισμένες σποραδικές επιθέσεις τμημάτων του Νέου Λαϊκού Στρατού σε στρατιωτικές ή αστυνομικές θέσεις σε διάφορα σημεία της χώρας. Οι πληροφορίες γι' αυτές τις επιθέσεις και τις απώλειες των κυβερνητικών δυνάμεων προέρχονται από τις επίσημες ανακοινώσεις του στρατού. Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό αυτές αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα και πολύ περισσότερο αν αυτές οι επιθέσεις αποτελούν «μέρος» της διαπραγμάτευσης ή έκφραση διαφορετικών απόψεων για την πολιτική γραμμή που πρέπει ακολουθήσει το ΚΚ Φιλιππίνων. Είναι πάντως αλήθεια πως ο ΝΛΣ έχει ανακοινώσει από καιρό πως στο βαθμό που ακόμη διατάσσει το στρατό το καθεστώς Ακίνο, έως τις 30 Ιουνίου, οι πολεμικές δράσεις δεν θα διακοπούν.
Το επαναστατικό λαϊκό κίνημα στις Φιλιππίνες βρίσκεται μπροστά σε σημαντικά διλήμματα και προκλήσεις. Η συνολική στρατηγική του, που έτσι και αλλιώς περιείχε αντιφάσεις, πιθανόν σύντομα να βρεθεί σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Έχοντας βαθιές ρίζες στα λαϊκά κινήματα και μια σχεδόν πενηντάχρονη ιστορία διαρκούς ένοπλης πάλης, θα είναι δύσκολο να αφομοιωθεί και να υποκύψει στις κυβερνητικές σειρήνες. Τα οξυμένα κοινωνικά προβλήματα και η πολιτική της προεδρίας Ντουτέρτε, όταν αποκαλυφθεί σύντομα, ίσως βοηθήσουν να δοθούν απαντήσεις σε πλαστά διλήμματα και αυταπάτες.

Σημειώσεις
1. Το Makabayan, η Πατριωτική Λαϊκή Συμμαχία, μια συνεργασία κομμάτων και κινήσεων που πρόσκειται στο ΚΚ Φιλιππίνων, στην κάλπη για την ανανέωση των θέσεων στη Γερουσία συγκέντρωσε 6,5 εκατομμύρια ψήφους και ποσοστό 2%.
2. Σύμφωνα με την οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Karapatan, υπάρχουν τουλάχιστον 543 πολιτικοί κρατούμενοι. Δεκαοκτώ από αυτούς είναι υψηλόβαθμα στελέχη του ΕΔΜ (NDFP). Από τους 543, οι 88 έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας και 48 είναι μεγάλης ηλικίας.