Πάτρα 9 Μάη 1944: 73 χρόνια από το απαγχονισμό 11 αγωνιστών του ΕΑΜ στα Ψηλαλώνια

Στις 10 Μάρτη μετά από απόφαση της Κ.Ε. του Ε.Α.Μ. συγκροτείται η Π.Ε.Ε.Α. ή αλλιώς η κυβέρνηση του βουνού. Μέτα από λίγο καιρό κηρύσσονται εκλογές στις 23 και 30 Απριλίου για την συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, ελεύθερες και μη. Στις εκλογές ψηφίζουν για πρώτη φορά όλοι όσοι είναι άνω των 18 ετών γυναίκες και άνδρες. Μέσα στις δυσκολίες της κατοχής και του πολέμου πάνω από 1.500.000 ψηφίζουν για την εκλογή των εθνοσυμβούλων της Π.Ε.Ε.Α. Για την εποπτεία των εκλογών στην Πελοπόννησο ορίζεται υπεύθυνος ο Χ. Χωμενίδης πρόεδρος της Δ.Ε. Πελοποννήσου, γραμματέας του Σ.Κ.Ε. και ηγετικό στέλεχος του ΕΑΜ. Στην διαδρομή του με καΐκι από την Στερεά Ελλάδα στην Αχαΐα συλλαμβάνεται μαζί με τον εθνοσύμβουλο Αγρινίου Πετρίδη και έναν ΕΛΑΣίτη που ήταν μαζί τους για προστασία, από την γερμανική ακταιωρό που περιπολούσε στον Κορινθιακό, πιθανώς από προδοσία. Ο αντάρτης εκτελείται επιτόπου ενώ τα δύο στελέχη της ΠΕΕΑ φυλακίζονται στην Πάτρα μετά από την άρνησή του να συνεργαστούν με τις δυνάμεις κατοχής.

Την νύχτα της 8ης Μαΐου στον πεζόδρομο της Τριών Ναυάρχων (κάτω ακριβός από τα Ψηλαλώνια) ένας καυγάς μεταξύ γερμανών ναυτών και τσολιάδων του 5/42 καταλίγει σε φονικό. Από τον καυγά έξω τον οίκο ανοχής δολοφονούνται 2 Γερμανοί και 2 ‘Έλληνες του 5/42. Το ίδιο βράδυ ο στρατιωτικός διοικητής Α. Μάνγκους δίνει εντολή στον Διοικητή των Ταγμάτων Ασφαλείας Λέκκα να πάρει από τις φυλακές των Τ.Α. 10 κρατούμενους και να τους οδηγήσει σε εκτέλεση. Οι ταγματασφαλίτες παραδίνουν έντεκα (από λάθος ή από υπερβολικό ζήλο) και τις πρώτες πρωινές ώρες της 9ης Μαΐου τους κρεμούν στα πεύκα που βρίσκονται γύρω από την πλατεία Υψηλών Αλωνίων, ανάμεσα στους κρεμασμένους αγωνιστές και τα 2 στελέχη του ΕΑΜ-ΠΕΕΑ Χωμενίδης και Πετρίδης.

Οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης στέκουν κρεμασμένοι για μία ολάκερη μέρα με τον κόσμο της Πάτρας να αντικρίζει με φρίκη την βαρβαρότητα των Ναζί και των γερμανοτσολιάδων την ώρα που αυτοί φωτογραφίζονταν όλο περηφάνια μπροστά από τους εκτελεσμένους ΕΑΜίτες.

Από τις 9 μέχρι τις 15 Μάη ο διοικητής Μάνγκους επιβάλει περιοριστικά μέτρα σε όλη την Πάτρα. Κλείνει κοινόχρηστους χώρους, καφενεία, θέατρα, ταβέρνες κτλ., απαγορεύει την έκδοση ταξιδιωτικών αδειών, κανείς δεν μπορεί να μπει ή να βγει από την Πάτρα για 6 μέρες. Την απόφαση αυτή χαιρετίζουν οι αρχές της πόλης και ο ντόπιος δοσιλογικός τύπος.

Οι απαγχονισμένοι ήρωες της ΕΑΜικής αντίστασης είναι:
Χρ. Χωμενίδης, Δ. (Τάκης) Πετρίδης, Κ. Κακός, Κ. Γρίβας, Κυρ. Καψής, Αργ. Παπαδόπουλος, Ν. Κόντης, Παν. Μανιάτης, Θοδ. Βαρκάς, Τρύφ. Μαστρογιαννόπουλος, Χρ. Συλαΐδης.

Οι ήρωες αυτοί δεν κατάφεραν να γιορτάσουν μαζί με όσους αντιστάθηκαν και πολέμησαν στο πλευρό τους την μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών ακριβώς ένα χρόνο μετά την εκτέλεση τους όταν η ναζιστική Γερμανία παραδινόταν άνευ όρων στις 9 Μάη του 1945. Οι 11 ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για μια τόσο μεγάλη υπόθεση θα ζουν μαζί με τόσους άλλους που θυσιάστηκαν για την ίδια υπόθεση μέσα από τους αγώνες του σήμερα για την λευτεριά του λαού από τα νέα δεσμά που του έχουν φορέσει.

Υγ.1: Τραγική φιγούρα των γεγονότων τις 9ης Μαΐου είναι η σύντροφος του Χ.Χωμενίδη, Κλυτώ Παπαδογιάννη η οποία την ήμερα της εκτέλεσης επισκεύτηκε τις φυλακές της Πάτρας για να δει τον αγαπημένο της και ο φρουρός των Ταγμάτων Ασφαλείας της είπε πως «ο άντρας σου σε περιμένει στην πλατεία». Η Κλυτώ τρέχει να τον συναντήσει και τον βλέπει κρεμασμένο σε ένα από τα πεύκα των Υψηλών Αλωνίων. Η 32χρονη θα δώσει τέλος στη ζωή της λίγες ήμερες μετά στο σπίτι των πεθερικών της στην Ακράτα την ώρα που τα μέλη της οικογενείας ετιμάζανε το μνημόσηνο του Χωμενίδη.

Υγ.2: Ο Δ. Πετρίδης μπόρεσε και ξέφυγε της εκτέλεσης αλλά τον έπιασε μπροστά από το τμήμα κάτω από τα Ψηλαλώνια ένας αστυνομικός φρουρός και των παρέδωσε στους ταγματασφαλίτες.

Υγ.3: Οι Γερμανοί φεύγοντας από την Πάτρα παρέδωσαν όλα τα πυρομαχικά και τον οπλισμό τους στα Τάγματα Ασφαλείας της πόλης για να συνεχίσουν αυτά με τη σειρά τους τον πόλεμο που δεν κατάφεραν να κερδίσουν.