Αναζητώντας τον «βάσιμο λόγο απόλυσης»

Νομοσχέδιο-«σκούπα» υπόσχεται εδώ και ένα μήνα το υπουργείο Εργασίας, με την κυβέρνηση να το παρουσιάζει σχεδόν σαν «θείο δώρο» που θα φέρει την «ανάσταση» για τους εργαζόμενους και το λαό στη χώρα. Το νομοσχέδιο που –λέγεται πως– θα συμπεριλάβει τις 120 δόσεις για χρέη προς ασφαλιστικά ταμεία, την υποχρέωση αιτιολόγησης των απολύσεων, ρυθμίσεις για τις συντάξεις χηρείας, ρυθμίσεις για εργαζόμενους με μηχανάκι κ.ά. παρά τους διθυράμβους των κυβερνητικών στελεχών, τελικά δεν κατατέθηκε πριν το Πάσχα και αναβλήθηκε δυο φορές για το Μάη. Κρίσιμος παράγοντας αναδεικνύεται ξανά η άποψη των Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ και ESM, στελέχη των οποίων θα βρίσκονται στην Αθήνα στις 6 Μάη. Τσαλακώνοντας τα κυβερνητικά αφηγήματα περί «εξόδου από τα μνημόνια», είναι οι ιμπεριαλιστές εκείνοι που συνεχίζουν (και θα συνεχίζουν) να έχουν τον πρώτο λόγο για τη διαχείριση των υπερ-πλεονασμάτων, σταθμίζοντας όσο τους αντιστοιχεί και τις ανάγκες του πολιτικού προσωπικού που τους υπηρετεί για χρόνια. Και βέβαια, γνωρίζουν ότι ανάμεσα στις διατάξεις του νομοσχεδίου, αυτές που αφορούν τα εργασιακά δεν είναι παρά ένα πουκάμισο αδειανό, το οποίο προσφέρεται για προπαγάνδα διάλυσης εργατικών συνειδήσεων αλλά δεν αναιρεί καθόλου τις συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα που έχουν διαμορφωθεί.

Η Αχτσιόγλου, όπως και σειρά στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, διαφημίζουν τη διάταξη για υποχρέωση των εργοδοτών να δίνουν «βάσιμο λόγο» όταν κάνουν απολύσεις. Χαρακτηριστικό είναι ότι πρόκειται για εφαρμογή στο ελληνικό δίκαιο αντίστοιχης πρόβλεψης του «Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη», ο οποίος έχει ψηφιστεί από το 2016. Κι αν οι αντιλαϊκές πολιτικές που εφαρμόζει η Ε.Ε. ή οι πρόσφατες αντεργατικές αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου (που μεταξύ άλλων έκριναν νόμιμη την απόλυση εγκύων) δεν αρκούν για να δείξουν πώς μεταφράζεται το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» ενάντια στους εργαζόμενους, τα παραδείγματα για το τι εντάσσεται στους «βάσιμους λόγους» απόλυσης είναι αποκαλυπτικά: μη ικανοποιητική απόδοση, παράβαση συμβατικών υποχρεώσεων, παραπτωματική συμπεριφορά του εργαζόμενου, οικονομικές, παραγωγικές, οργανωτικές ή τεχνολογικές ανάγκες της επιχείρησης. Δηλαδή ακριβώς εκείνοι οι λόγοι που έτσι κι αλλιώς προβάλλονται από την εργοδοσία! Το επιχείρημα δε ότι, μέχρι σήμερα, η Ελλάδα είναι μια από τις ελάχιστες χώρες όπου δεν προβλέπεται αυτή η υποχρέωση, είναι στον αέρα, καθώς από τη μια –θεωρητικά– απαγορεύονται οι απολύσεις για μια σειρά λόγους (συνδικαλιστικούς, εγκυμοσύνης, λοχείας κ.ά.) και από την άλλη, στις περιπτώσεις προσφυγής στα δικαστήρια από τον απολυμένο, οι δικαστές ζητούν την αιτιολόγηση και αυτή πάντα εμπίπτει στις κατηγορίες που πλέον θα αποτελούν «βάσιμο λόγο». Αν λοιπόν κάτι πετυχαίνει το νομοσχέδιο του υπουργείου είναι να ορίζει τους όρους νομιμοποίησης των απολύσεων και να διευκολύνει τους δικαστές, με δεδομένο ότι η πλειοψηφία των περιπτώσεων εργατικών διαφορών αφορά απολύσεις.

Τα υπόλοιπα εργασιακά ζητήματα του νομοσχεδίου έχουν ακόμα περισσότερο το χαρακτήρα των τυπικών υποχρεώσεων, οι οποίες βασικά προβλέπονται ήδη με παραπλήσιο τρόπο. Καλεί, λοιπόν, η κυβέρνηση σε «πανηγύρια» γιατί η μετατροπή σύμβασης πλήρους απασχόλησης σε μερικής ή εκ περιτροπής θα απαιτεί την έγγραφη συμφωνία του εργαζόμενου και τη γνωστοποίηση στο ΣΕΠΕ, ενώ είναι γνωστό το μέγεθος των εκβιασμών που δέχονται οι εργαζόμενοι για να υπογράψουν πρακτικά οτιδήποτε –και συνήθως με τη σύμφωνη γνώμη των επιθεωρητών εργασίας. Άλλωστε, η βλαπτική μεταβολή των εργασιακών όρων ήδη υποτίθεται ότι απαγορεύεται χωρίς συμφωνία. Παρόμοια, η υποχρέωση καταβολής της αποζημίωσης απόλυσης μέσω τράπεζας καθόλου δεν διασφαλίζει ότι αυτή πραγματικά θα δίνεται και στην ώρα της, ενώ είτε στην τράπεζα είτε στο χέρι, παραμένει μηδενική τον πρώτο χρόνο και μηδαμινή στη συνέχεια. Η δε παροχή στους εργαζόμενους πρόσβασης σε επιλεγμένα στοιχεία του «ΕΡΓΑΝΗ» για να γνωρίζουν πώς είναι δηλωμένοι καθόλου δεν αλλάζει το καθεστώς κάτω από το οποίο γίνονται τόσες και τόσες αυθαιρεσίες, αφού δεν πρόκειται για ζήτημα «ενημέρωσης» αλλά για αποτέλεσμα του αρνητικού συσχετισμού που βαραίνει τους εργαζόμενους.

Μεγάλη έκταση στα ΜΜΕ πήραν και οι ρυθμίσεις σχετικά με τους κούριερ και ντελίβερι, οι οποίες προέκυψαν μετά από αρκετές συναντήσεις με τους εκπρόσωπους των εργαζόμενων σύμφωνα με την υπουργό. Ανάμεσά τους, βρίσκονται η επανάληψη της υποχρέωσης του εργοδότη να παρέχει εξοπλισμό ατομικής προστασίας και να συντηρεί τα οχήματα, η εισαγωγή του αριθμού κυκλοφορίας των οχημάτων στο «ΕΡΓΑΝΗ» και μια αποζημίωση ίση με το 15% του κατώτατου μισθού όταν χρησιμοποιείται το μηχανάκι του εργαζόμενου. Πρόκειται για μέτρα που θα έχουν ακριβώς την ίδια τύχη με τα προηγούμενα που είχαν νομοθετηθεί για τον κλάδο, η δήθεν αποτελεσματικότητα των οποίων αποτυπώνεται με τον πιο καθαρό τρόπο στη λίστα με τους νεκρούς που ολοένα και πληθαίνει τους τελευταίους μήνες.

Το κεντρικό σημείο όμως του νομοσχεδίου (και αυτό που έχει βασικά προκαλέσει την παρέμβαση των τροϊκανών) είναι η δυνατότητα ρύθμισης των χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία σε μέχρι 120 δόσεις, με όριο όμως στην ελάχιστη δόση, που σημαίνει πολύ λιγότερες δόσεις για τις περισσότερες περιπτώσεις. Η δυνατότητα θα αφορά ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, καθώς και επιχειρήσεις με οφειλές για τους εργαζόμενούς τους, με κούρεμα των προσαυξήσεων. Το ουσιαστικό επιχείρημα της κυβέρνησης είναι ότι με αυτόν τον τρόπο θα πετύχει τελικά μεγαλύτερες πραγματικές εισπράξεις για τα κρατικά ταμεία. Αυτό το επιχείρημα χρησιμοποιεί και για την αντίστοιχη ρύθμιση που επιδιώκει για οφειλές στην εφορία. Παραμένει, ωστόσο, ερωτηματικό το κατά πόσο και με ποιους όρους θα τα αποδεχτούν οι εποπτεύοντες. Εξίσου ερωτηματικό είναι το ζήτημα της επαναφοράς των συντάξεων χηρείας στο 70% και δίχως ηλικιακούς περιορισμούς, της ανατροπής δηλαδή των προβλέψεων του νόμου Κατρούγκαλου, της ίδιας κυβέρνησης, το 2016.

Το περιβόητο νομοσχέδιο δεν αποτελεί κανενός είδους ανακούφιση για τους εργαζόμενους και το λαό. Κεντρικός στόχος του είναι η δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ να παρουσιάζεται σαν υπερασπιστής των φτωχών την ίδια ώρα που αυξάνει τη ληστεία για να καταγράφει πλεονάσματα στα κρατικά ταμεία, μέρος των οποίων εμφανίζεται να επιστρέφει ως σωτήρας. Αντίθετα όμως με τα όσα προεκλογικά υπόσχεται, η διαχείριση του «δημοσιονομικού χώρου» θα παραμείνει πρώτα και κύρια στα χέρια των ιμπεριαλιστών, ανεξαρτήτως κυβέρνησης και εκλογικών αποτελεσμάτων. Μόνο οι αγώνες των εργαζόμενων και του λαού θα μπορούσαν να διεκδικήσουν πραγματική βελτίωση των όρων δουλειάς και ζωής. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση φροντίζει για λογαριασμό συνολικά του συστήματος να κάνει ό,τι μπορεί ώστε οι εργατικές και λαϊκές δυνάμεις να παραμένουν αποσυγκροτημένες. Οι κινήσεις δήθεν εξασφάλισης μέσω της κρατικής παρέμβασης και των κρατικών μηχανισμών επιχειρούν να βαθύνουν ακόμα περισσότερο το κλίμα παραίτησης και ηττοπάθειας που επικρατεί και να προσθέσουν νέες αυταπάτες, ειδικά στα πλαίσια μιας παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου.

Προλεταριακή Σημαία - http://www.kkeml.gr/