Έκθεση Πισσαρίδη: Κείμενο ταξικού μίσους - Οδηγός για την επίθεση του συστήματος την επόμενη περίοδο

Η έκθεση Πισσαρίδη σύμφωνα με την κυβέρνηση αποτελεί: « μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή μελέτη η οποία (…), θα αποτελέσει το πλαίσιο πολιτικής για τα επόμενα χρόνια.» Ο ίδιος ο Πισσαρίδης  έχει αναφέρει πως «οι προτάσεις της έκθεσης στοχεύουν να μετατρέψουν την Ελλάδα σε μια πιο ευέλικτη και παραγωγική οικονομία, η οποία θα προσφέρει εργασία σε όλους τους πολίτες.» Με μια πρώτη ανάγνωση, αποτελεί ένα κείμενο ταξικού μίσους το οποίο κηρύττει τον πόλεμο στην εργατική τάξη, στους εργαζόμενους και την νεολαία. Ξεκινά με μια απεικόνιση της κακής κατάστασης της οικονομίας του εξαρτημένου ελληνικού καπιταλισμού και στη συνέχεια ανοίγει όλα τα μέτωπα της επίθεσης (εκπαίδευση, υγεία, πρόνοια, φορολογία, εργασιακά), ενώ παράλληλα φροντίζει να κάνει προτάσεις για τον θωρακισμό του κράτους, ώστε να προωθήσει αποτελεσματικότερα τα νέα κύματα επίθεσης.

Γενικά συμπεράσματα

Η έκθεση:

• Δεν ωραιοποιεί την κατάσταση της οικονομίας όπως συχνά κάνουν οι αστοί πολιτικοί όταν έχουν δημόσιο λόγο. Αναλυτικά, παρέχει στοιχεία που επιβεβαιώνουν τον εξαρτημένο, από τους ιμπεριαλιστές της Δύσης, χαρακτήρα του ντόπιου κεφαλαιοκρατικού συστήματος. Από το κείμενο προκύπτει ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα που κατά βάση εισάγει (πχ βιομηχανικά προϊόντα και ενέργεια),  με ελλειμματική οικονομία και σαθρή παραγωγική βάση που την καθιστά έρμαιο των ξένων μονοπωλίων. Σε πολλά σημεία επισημαίνονται  η έλλειψη μεγάλης βιομηχανίας και η αδυναμία της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής να εξασφαλίσει επάρκεια σε βασικά αγαθά
• Επαινεί τα μνημόνια και τις «μεταρρυθμίσεις» που αυτά έφεραν και ταυτόχρονα ομολογεί ότι το ελληνικό χρέος παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα.
• Βάζει στόχο την δημιουργία στελεχών στο δημόσιο που θα προωθήσουν αποτελεσματικότερα την επίθεση. Στελεχών που δεν θα έχουν άμεση σύνδεση με την κυβέρνηση, θα έχουν αυξημένες αρμοδιότητες, προοπτικές ανέλιξης και μπόνους για κάθε «επιτυχία» τους.
• Σε κάθε πρόβλημα που διαπιστώνει, προτείνει σαν λύση την κρατική ενίσχυση του μεγάλου κεφαλαίου με δημόσιο χρήμα μέσω φοροαπαλλαγών, προγραμμάτων τύπου SURE, ενισχύσεων για φθηνότερη ενέργεια από την ΔΕΗ κ.α., μειώσεων στην εισφορά του εργοδότη για την ασφάλιση του εργαζόμενου.
• Προωθεί την λεγόμενη «αυτονομία», όσο αφορά τα σχολεία και τα νοσοκομεία, για να μπορέσει να επιφέρει απεμπόληση οποιασδήποτε ευθύνης του κεφαλαίου προς το λαό.
• Κλιμακώνει την επίθεση στα εργασιακά, χτυπώντας περαιτέρω τα δικαιώματα σε ωράριο και μισθό, ενώ σε πολλά σημεία βάζει στο στόχαστρο τα όποια δικαιώματα έχουν απομείνει στους άνεργους.

 Υπερωρίες

Η έκθεση αναφέρει: 

«Εξορθολογισμός της χρήσης και του κόστους των υπερωριών. Η ευελιξία στη χρήση υπερωριών είναι σημαντική για την οικονομική δραστηριότητα. Το κόστος των υπερωριών είναι σκόπιμο να ευθυγραμμιστεί με εκείνο σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.»

Με βάση την συζήτηση που έχει ανοίξει τους τελευταίους μήνες, η επιτροπή προτείνει ο εργοδότης να μπορεί αντί να πληρώσει με χρήματα τις υπερωρίες, να επιλέγει άλλους τρόπους «πληρωμής», όπως την χορήγηση μεγαλύτερης άδειας πέραν της κανονικής ή την μείωση του εργάσιμου χρόνου τις επόμενες ημέρες. Το ευρωπαϊκό δικαστήριο έχει ήδη αναγνωρίσει αυτό το δικαίωμα σε εταιρεία με πρόσφατη απόφαση του.

Κατώτατος μισθός

Η έκθεση αναφέρει:

1) «Ο κατώτατος μισθός θα πρέπει να αποφασίζεται από ένα Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων με τριετή θητεία (ώστε να μη συμπίπτει απαραίτητα με τον πολιτικό κύκλο μιας κυβέρνησης)».

2) «Δεν θα πρέπει να υπάρχει τυπική διασύνδεση μεταξύ του επιπέδου του κατώτατου μισθού και οποιωνδήποτε μεταβιβάσεων από το κράτος, επιδομάτων, συντάξεων, κλπ. Με άλλα λόγια κανένα άλλο μέγεθος δεν θα πρέπει να συνδέεται με το επίπεδο του κατώτατου μισθού».

3) «Αν όμως ο κατώτατος μισθός καθοριστεί σε πολύ υψηλό επίπεδο, αυτό μπορεί να αυξήσει την ανεργία, αποκλείοντας από την αγορά εργασίας άτομα με χαμηλές δεξιότητες».

Σε αυτά τα σημεία η επιτροπή στοχεύει στην καθιέρωση χαμηλότερου κατώτατου μισθού και έμμεση ευελιξία μείωσης όλων των επιδομάτων και συντάξεων που συνδέονται με αυτόν. Στο τρίτο σημείο αναφέρει ένα κλασικό επιχείρημα που χρησιμοποιεί το κεφάλαιο: οι μισθοί πέφτουν για να μπορούν να δουλεύουν περισσότεροι. Όλο το κείμενο διαπνέεται από την λογική της ισοπέδωσης των μισθών και του εισοδήματος των εργαζομένων.

Δραστικός περιορισμός των δικαιωμάτων των ανέργων

Η έκθεση αναφέρει:

1)«Επανασχεδιασμός του επιδόματος ανεργίας: Με την προϋπόθεση ότι οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης θα ενισχυθούν και επομένως όσοι χάνουν τη δουλειά τους θα υποστηρίζονται άμεσα στην αναζήτηση εργασίας, προτείνουμε να μεταβληθεί ο τρόπος προσδιορισμού του επιδόματος ανεργίας με τέτοιο τρόπο ώστε να οδηγεί σε ουσιαστικότερη υποστήριξη των ανέργων, να μειώνει το κοινωνικό κόστος των απολύσεων, και να ενισχύει τα κίνητρα για δήλωση των πραγματικών αμοιβών όταν το άτομο απασχολείται αμβλύνοντας τη φορο- και εισφορο-διαφυγή. Πιο συγκεκριμένα, προτείνουμε το επίδομα ανεργίας να μην είναι σταθερό και συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό αλλά με τις προηγούμενες αμοιβές του ανέργου. Αυτό είναι απαραίτητο, ειδικά σε μία αγορά εργασίας με μεγαλύτερη κινητικότητα. Το επίδομα ανεργίας προτείνουμε όπως οριστεί στο 55% του μέσου μηνιαίου μισθού του ανέργου στα προηγούμενα 3 έτη με ανώτατο όριο επιδόματος τα 1200 ευρώ (το επίπεδο του μέσου μηνιαίου μισθού των πλήρως απασχολούμενων τον Ιανουάριο του 2020 σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ). Η διάρκεια του αυξημένου επιδόματος να είναι στους έξι μήνες, αντί για δώδεκα μήνες που είναι τώρα, και να πληρώνεται υπό την προϋπόθεση ότι ο άνεργος αναζητά ενεργά εργασία ή συμμετέχει σε προγράμματα κατάρτισης. Αν ο άνεργος μετά τους έξι μήνες παρά τις ενεργές προσπάθειες για εύρεση εργασίας δεν έχει βρει δουλειά, θα λαμβάνει για διάστημα έως έξι μήνες ή έως ότου βρει δουλειά, αν αυτό συμβεί νωρίτερα, το επίδομα ανεργίας στο επίπεδο που είναι σήμερα, δηλ. στο 55% του κατώτατου μισθού. Η χρηματοδότηση του επιδόματος ανεργίας θα μπορούσε να προέλθει από τα αποθεματικά του ΟΑΕΔ.»

Εδώ η έκθεση προτείνει οι χιλιάδες νέοι άνεργοι που έχουν προκύψει από το βάθεμα της κρίσης, να λάβουν ένα κουτσουρεμένο επίδομα ανεργίας το οποίο θα εξαρτάται από τον μισθό τους όταν εργάζονταν και μάλιστα δεν θα μένει σταθερό για όλο το διάστημα της ανεργίας. Είναι φανερό ότι η επιτροπή παρουσιάζει τους άνεργους σαν τεμπέληδες - παρείσακτους που θα πρέπει να λαμβάνουν το επίδομα μόνο με αυστηρές προυποθέσεις.

Περικοπές στα επιδόματα

Η έκθεση αναφέρει:

1)«Η διαχείριση των επιδομάτων θα πρέπει να γίνεται με τρόπο ενοποιημένο, μέσω μιας ενιαίας ψηφιακής πύλης πρόσβασης όπου θα τηρείται ιστορικό για κάθε άτομο.(…)Το όριο για το Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος υπολογίζεται με βάση την οικογενειακή δομή, και είναι 2400 ευρώ ετησίως για μονομελή οικογένεια, και 4200 ευρώ ετησίως για ζευγάρι με ένα παιδί ή για μονογονεϊκή οικογένεια με δυο παιδιά.»

2)«Είναι σημαντικό εξασφαλιστεί ότι το σύστημα δεν γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από άτομα που δεν έχουν πραγματική ανάγκη, και δεν δημιουργεί σημαντικά κίνητρα για απόκρυψη εισοδημάτων και για άτυπη (αδήλωτη) εργασία. Τα τεκμήρια επομένως θα είναι σημαντικό να εφαρμόζονται για όσους λαμβάνουν κάποιο επίδομα. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη και η δυνατότητα ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων καθώς ορισμένα περιουσιακά στοιχεία μπορεί να λειτουργούν αρνητικά ως προς τη λήψη του επιδόματος αλλά δεν βελτιώνουν την οικονομική κατάσταση του ατόμου καθώς δεν μπορούν να ρευστοποιηθούν. Στην περίπτωση ζευγαριού, είναι σκόπιμο να εξαρτάται από τις αποδοχές και των δύο και επίσης να απαιτείται να εργάζονται και οι δύο σε επίσημη δηλωμένη μισθωτή εργασία. Έτσι θα μειωθεί η δυνατότητα εκμετάλλευσης του συστήματος.»

Σε αυτό το σημείο η έκθεση στοχεύει στη δημιουργία «κόφτη» στα επιδόματα. Πασχίζει να θέσει τα αυστηρότερα δυνατά κριτήρια για να δίνονται εξευτελιστικά ποσά! Οι περικοπές που προτείνει η έκθεση είναι τόσο μεγάλες που φθάνουν σε σημείο να παρουσιάζουν ως ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα τα 200 ευρώ τον μήνα για μια μονομελή οικογένεια! Έχει σημασία ότι τα 200 ευρώ είναι ένα ποσό που προτάθηκε ως μισθός των μακροχρόνια ανέργων που θα εργάζονται σε προγράμματα του ΟΑΕΔ.

 Επίθεση στο ασφαλιστικό

1)«Το ασφαλιστικό σύστημα χρειάζεται συνολική μεταρρύθμιση, ώστε να προσαρμοστεί στις δημογραφικές τάσεις, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα μεσοπρόθεσμα την επάρκεια των συντάξεων και τη δημοσιονομική ισορροπία. Το ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να είναι μοχλός ανάπτυξης και όχι τροχοπέδη, και να στηρίζει τα εισοδήματα όχι μόνο των συνταξιούχων αλλά και των εργαζομένων. Κεντρικό ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση καλείται να παίξει η κεφαλαιοποιητική ασφάλιση, η οποία αποτελεί βασικό μέρος της απάντησης στις δημογραφικές πιέσεις.»

2)«Οι παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα κατά την τελευταία δεκαετία βελτίωσαν σημαντικά τους δείκτες μακροχρόνιας βιωσιμότητάς του. H συνταξιοδοτική δαπάνη στην Ελλάδα παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ (16,5% έναντι 13,2% κατά μέσο όρο στην Ευρωζώνη), με τη χώρα να βρίσκεται στην υψηλότερη θέση στην Ευρωζώνη, παρά τις διαδοχικές περικοπές και αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα από το 2010.»

3)«Δεδομένης της υφιστάμενης δομής του ασφαλιστικού συστήματος, η ενίσχυση του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα του συστήματος προϋποθέτει μείωση της επιβάρυνσης από εισφορές που κατευθύνονται στον διανεμητικό πυλώνα (κύρια και επικουρική σύνταξη).»

Σε αυτό το σημείο η επιτροπή αναφέρει κυνικά την τεράστια περικοπή που έχει γίνει στις συντάξεις τα τελευταία χρόνια, η οποία μάλιστα δεν είναι αρκετή και πρέπει να συνεχιστεί.  Εισάγει τον κεφαλαιοποιητικό πυλώνα ο οποίος ουσιαστικά θα χρεωθεί στον εργαζόμενο, ενώ παράλληλα στοχεύει στη μείωση της εθνικής σύνταξης (το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα από το κράτος για τον συνταξιούχο). Η έκθεση με κάθε ευκαιρία τονίζει την ανάγκη να μειωθούν οι εργοδοτικές εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία.

 Επίθεση στη περίθαλψη

Όσο αφορά την υγεία η έκθεση παρέχει αποκαλυπτικά στοιχεία που έχει δεχτεί το λαϊκό δικαίωμα στη περίθαλψη. Ενδεικτικά αναφέρει:

«Η συνολική κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 1.327 ευρώ το 2018, έναντι 2.027 ευρώ το 2009.»

«Η δημόσια κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας στην Ελλάδα υποχώρησε κατά 43,9% μεταξύ 2009 και 2018, όπου και διαμορφώθηκε στα 779 ευρώ.»

 Η «λύση» που προτείνει η Επιτροπή είναι:

• Αύξηση διοικητικής και οικονομικής αυτονομίας των δημόσιων νοσοκομείων
• Ενίσχυση συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης νοσοκομείων και άλλων μονάδων υγείας.
• Εξορθολογισμός της δημόσιας δαπάνης προμηθειών φαρμάκων και υλικών. 
• Ανάπτυξη συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υγείας.

Η «αυτονομία», «αξιολόγηση» και «εξορθολογισμός των δαπανών» σημαίνουν ότι θα υπάρξουν δημόσια νοσοκομεία που θα αφεθούν στην μοίρα τους, σημαίνουν ότι το φάρμακο και η θεραπεία θα γίνουν ακριβότερα και λιγότερο προσβάσιμα για τον φτωχό λαό. Πρόκειται για τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν σε όλες τις προηγούμενες φάσεις της επίθεσης και οδήγησαν στην σημερινή άθλια κατάσταση του συστήματος υγείας.

Είναι δεδομένο ότι η έκθεση Πισσαρίδη θα χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο του συστήματος για την επίθεση όλα τα επόμενα χρόνια, καθώς συμπυκνώνει γενικούς στόχους του κεφαλαίου όπως είναι:

• Η παραπέρα διάλυση των εργασιακών σχέσεων.
• Κατάργηση του δικαιώματος στο ωράριο
• Ισοπέδωσης των μισθών και επιδομάτων.
• Διάλυση του δικαιώματος στην ασφάλιση, την σύνταξη και περίθαλψη.

Το κείμενο αυτό είναι μια απόπειρα καταγραφής μερικών βασικών σημείων της έκθεσης και όχι μια εκτενής ανάλυση όλων όσων θέτει.

Κ.Δ.