Αναφέρεται στο φαινόμενο του πληθωρισμού και πως αυτός «αντιμετωπίστηκε» από το καπιταλιστικό σύστημα τη δεκαετία του `70- 80. Εξ άλλου η έκδοση στο σημείο αυτό πραγματεύεται τις κρίσεις της συγκεκριμένης περιόδου.
Δεν υπάρχει πιο σύντομος και περιεκτικός ορισμός του πληθωρισμού από αυτό της συνεχούς αύξησης των τιμών…
Είναι αλήθεια ότι με εξαίρεση τη περίοδο 2006-2008 (με την άνοδο της τιμής των καυσίμων)και ίσως το 1994-95 όσοι είχαν γεννηθεί μετά το 89-91 δεν είχε ζήσει το φαινόμενο του πληθωρισμού έτσι όπως το έζησαν οι προηγούμενες γενιές (μεταπολεμική περίοδος, δεκαετία 70-80). Αυτό δεν σήμαινε καθόλου πως για τον πολύ λαό τα «αγαθά» έπαψαν να είναι πολύ ακριβά. Αντίθετα οι αντιλαϊκές-αντεργατικές αναδιαρθρώσεις της δεκαετίας του 90 και της νέας χιλιετίας έβαλαν στον κύκλο της εμπορευματοποίησης και τα λεγόμενα «κοινωνικά αγαθά» η για την ακρίβεια ό, τι… είχε απομείνει από αυτά (κοινή ωφέλεια, υγεία -περίθαλψη, ασφαλιστικά δικαιώματα, παιδεία ως ένα βαθμό κλπ).
Εννοούμε πως τα πληθωριστικά «φαινόμενα» δεν ήταν ικανά να ανακόψουν την όποια κανονικότητα της καπιταλιστικής οικονομικής μηχανής…
Πράγματι φαινόνταν ότι το καπιταλιστικό σύστημα τα «είχε καταφέρει» αρκετά καλά στον τομέα αυτό μάλιστα μετά την κρίση του 2008-9 είχαμε και μία πληθωριστική έξαρση χρηματοπιστωτικής ρευστότητας που την παρείχαν απλόχερα οι κυβερνήσεις στις κλυδωνιζόμενες τράπεζες και -τις διστακτικές να επενδύσουν- επιχειρήσεις. Παρείχαν δηλαδή στήριξη και ρευστότητα προκειμένου να αντιμετωπίσουν την στενότητα επενδύσεων και τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού, δηλαδή της ύφεσης.
Στασιμοπληθωρισμός.
Τυπικά ο πληθωρισμός είναι γνώρισμα της ανόδου του οικονομικού κύκλου με την αύξηση της ζήτησης ενώ η ύφεση και η πτώση των τιμών της καθόδου, με τη μείωση της ζήτησης να οδηγεί και σε μείωση-τελικά- της προσφοράς.
Η εμφάνιση του λεγόμενου στασιμοπληθωρισμού της δεκαετίας του 70 δηλαδή η συνύπαρξη των αρνητικών εκδηλώσεων των δύο κύκλων (πληθωρισμός και ύφεση μαζί) κατά μία έννοια αμφισβήτησαν αυτόν τον απόλυτο διαχωρισμό της οικονομικής ορθοδοξίας.
Και όμως αν δούμε ιστορικά το ζήτημα η «κανονικότητα» των κύκλων πολλές φορές αμφισβητήθηκε εν τη πράξει: στη Γερμανία λίγο πριν την άνοδο των ναζί σε συνθήκες οξύτατης κρίσης, ύφεσης, ανεργίας κλπ εμφανίστηκε μία πληθωριστική πλημμυρίδα που κυριολεκτικά εξαφάνισε τους εργατικούς μισθούς.
Ίσως αυτή η κανονικότητα και ο διαχωρισμός της ύφεσης από τον πληθωρισμό σε διαφορετικούς κύκλους να αφορά τις πρόδρομες, μικρότερες χρονικά και τοπικά κρίσεις της λεγόμενης «μεταπολεμικής σταθερότητας». Αυτές που προηγήθηκαν της πρώτης μεγάλης παγκόσμιας κρίσης του 1973.
Της οποίας αν θέλουμε να δούμε την ιστορική της συνέχεια θα τη βρούμε σχετικά εύκολα στην κρίση του 2008 που στην ουσία αποτελεί μέρος του ίδιου κύκλου κρισιακών φαινομένων που ποτέ δεν έκλεισαν ή δεν «απαντήθηκαν».
Ο καταλυτικός ρόλος της πανδημίας.
Όμως μετά το πρώτο και ιδιαίτερα μετά το δεύτερο κύμα της πανδημίας και τα αντίστοιχα lockdown που τα συνόδευσαν η κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα πυροδότησε ένα μεγάλο πληθωριστικό «τσουνάμι» στις τιμές των εμπορευμάτων. Ένα πληθωριστικό κύμα από μία άποψη «αναπάντεχο»…
Εκτινάχτηκε πέρα από κάθε σχεδιασμό με την περιπλοκή της γεωπολιτικής κρίσης στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση - ιδιαίτερα μετά την ρωσική εισβολή και την εμπλοκή των δυτικών ιμπεριαλιστών στην πολεμική ενίσχυση του ουκρανικού αντιδραστικού καθεστώτος. Με την πυροδότηση δηλαδή της παγκόσμιας ενδοϊμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης σε επίπεδα έντασης πρωτοφανέρωτα για την μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ιστορική περίοδο.
Το φάντασμα του στασιμοπληθωρισμού φαίνεται να επιστρέφει.
Το πρόβλημα των καπιταλιστών-ιμπεριαλιστών με την εκτίναξη του πληθωρισμού ενός εξαιρετικού μηχανισμού -κατά τα άλλα- για την υφαρπαγή πρόσθετης υπεραξίας από τις τσέπες των εργατών μέσα από την χειραγώγηση των τιμών και της κερδοσκοπίας που ασκείται από τα ολιγοπώλια) εκδηλώνεται όταν ακριβώς πλήττεται ο ενάρετος κύκλος της παραγωγής εμπορευμάτων στο σύνολο του. Και αυτό συμβαίνει σήμερα.
Γιατί μπορεί ένα αξιοσέβαστο κομμάτι ή μερίδα των καπιταλιστών (πχ παραγωγοί ενέργειας ή οι εφοπλιστές) να ωφελείται σημαντικά από αυτή την κατάσταση,στο σύνολο της όμως προσφορά και ζήτηση δέχονται τεράστιους κλυδωνισμούς. Μόνο και μόνο η αύξηση του ενεργειακού κόστους για τις επιχειρήσεις «χτυπάει το καμπανάκι» για ολόκληρη τη διαδικασία παραγωγής αξιών και αξιών χρήσης.
Το πρόβλημα επιτείνεται από το πληθωριστικό (πολύ) χρήμα που έρεε απρόσκοπτα όλα αυτά τα χρόνια μέσα από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης που ισοδυναμούσαν με τεράστια παραγωγή «φτηνού χρήματος». Ενός «φτηνού χρήματος» που δημιούργησε πολύ μεγαλύτερη φούσκα χρηματοπιστωτική (και νομισματική!) από αυτή που υποτίθεται πήγε να αντιμετωπίσει γιατί δεν επηρέασε σοβαρά τα επενδυτικά σχέδια στην παραγωγή. Τη βάση της πραγματικής οικονομίας.
Η τραγική ειρωνεία για τα μεγάλα καπιταλιστικά επιτελεία βρίσκεται στο γεγονός ότι όταν άρχισαν να προσανατολίζονται στο «συμμάζεμα» του πληθωριστικού χρήματος εκδηλώθηκε η κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα και στις αγορές ενέργειας εκτινάσσοντας τον πληθωρισμό. Την ίδια στιγμή η παραγωγή λόγω των ελλείψεων καθηλώνονταν εντείνοντας τα παραλυτικά για την παραγωγή και προσφορά εμπορευμάτων συμπτώματα,που ήδη υπήρχαν, εντείνοντας την… ύφεση!
Το πως θα ισορροπήσουν ανάμεσα στις δύο αυτές αντίρροπες δυνάμεις (από τη μια να τιθασεύσουν την πληθωριστική έκρηξη από την άλλη να μην σταματήσουν απότομα την ενίσχυση της «οικονομίας») είναι μία σύνθετη πια άσκηση τρόμου για τα επιτελεία του συστήματος.
Ο πληθωρισμός «τότε».
Αν το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις του -αυτά τα τελευταία είκοσι χρόνια- είχαν την «πολυτέλεια» να προσηλωθούν στην αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού ή του αντιπληθωρισμού,δηλαδή στον κίνδυνο της ύφεσης, το έκαναν γιατί είχαν κατακτήσει δύο σημεία υπεροχής σε σχέση με την κρίση του 1973 (που ήταν και εκείνη επίσης ενεργειακή από άλλη σκοπιά).
Το ένα ήταν η καταφανής νίκη απέναντι στη εργατική τάξη και στο συνδικαλιστικό κίνημα των εργαζομένων ως συνέπεια της παράλυσης που επέφερε η ήττα και η διάλυση του κομμουνιστικού κινήματος. Ακόμα και σήμερα η Λαγκάρντ, το ΔΝΤ, οι ευρωπαίοι «αξιωματούχοι» μας λένε κατάμουτρα πως θα θεωρήσουν ντε φάκτο και ντε γιούρε, ως μόνιμο το πληθωριστικό «φαινόμενο» μόνο αν συνδυαστεί με μισθολογικές απαιτήσεις! Τότε ο πληθωρισμός θα θεωρηθεί μόνιμος!
Ο τέτοιος -αρνητικός -συσχετισμός δυνάμεων για τους εργαζόμενους έχει ως αποτέλεσμα ακόμα και κοντά στο (πληθωριστικό) χείλος της αβύσσου οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις να αρνούνται να «βάλουν χέρι» στην τεράστια χειραγώγηση (sic) δηλαδή την κερδοσκοπία στις τιμές.
Το φυσικό αέριο συνεχίζει παρόλα αυτά να διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο της Ολλανδίας (που δίνει την κεντρική γραμμή). Για τις εξαρτημένες χώρες -όπως η χώρα μας- που δεν φρόντισαν να κλείσουν μακροχρόνια συμβόλαια η εξάρτηση από τα χρηματιστήρια ενέργειας λαμβάνει καταστροφικές διαστάσεις. Άντε να εξηγήσεις στον Γερμανό εργαζόμενο, πολύ περισσότερο στον Έλληνα, ότι τιμή της μπύρας αυξήθηκε πάνω από 17% όταν ακόμα δεν έχει καλλιεργηθεί η νέα (σε έλλειψη πληθωριστική) βύνη και το νέο (σε έλλειψη πληθωριστικό) κριθάρι!
Εις μάτην οι αρθρογράφοι στη N.Y Times προσπαθούν να «ενθυμίσουν» στον Δημοκρατικό Μπάϊντεν τι έκανε ο -μακελάρης της ατομικής βόμβας - επίσης Δημοκρατικός Τρούμαν στις πληθωριστικές κρίσεις της δεκαετίας του `50 και του `60. Όταν συγκέντρωσε τα εργοδοτικά συνδικάτα και τους έθεσε εκβιαστικά διλήμματα προκειμένου να συγκρατήσουν τις τιμές. Ως συλλογικός καπιταλιστής.
Οι ίδιοι οι αρθρογράφοι μελαγχολικά τονίζουν την αλλαγή της μονοπωλιακής νομοθεσίας και των χειρισμών που γίνονται την περίοδο Νίξον με την εγκαθίδρυση των σκληρών μονεταριστών νεοφιλελεύθερων Φρίντμαν και… συντροφιάς στο τιμόνι της οικονομίας. Με τη δοκιμή (και τη δοκιμασία)των… αντιστασιακών αντανακλαστικών της εργατικής τάξης από τα μέτρα του Ρέιγκαν, της Θάτσερ και (του σοσιαλιστή) Μιττεράν.
Ο μακελλάρης Τρούμαν ήταν υποχρεωμένος να κινηθεί σε ένα άλλο -ευνοϊκότερο- για τους εργαζόμενους συσχετισμό.
Αντίθετα, η αντιμετώπιση του στασιμοπληθωρισμού, τα λεγόμενα «αντιπληθωριστικά μέτρα»( τα ονόμασαν και νεοφιλελεύθερα) των καπιταλιστικών κυβερνήσεων της δεκαετίας του `80 έγιναν η σημαία της στρατηγικής επίθεσης ενάντια στην εργατική τάξη και τους εργαζόμενους.
Με παρόμοια- τι σύμπτωσις!- συνθήματα, αντιμετώπισης της «στασιμότητας» και των πληθωριστικών τιμών της «μαύρης αγοράς» ξετυλίχτηκε και η επίθεση στους εργαζόμενους της ρεβιζιονιστικής ανατολικής από τον Γκορμπατσόφ….
Το δεύτερο στοιχείο στο οποίο στηρίχτηκε η υποτίμηση του πληθωρισμού από τα οικονομικά επιτελεία των κυβερνήσεων του κεφαλαίου, κυρίως των ιμπεριαλιστικών μητροπόλεων ήταν η αποδυνάμωση των πετρελαιοπαραγωγών χωρών τόσο του ΟΠΕΚ όσο και των ενδιάμεσων δυνάμεων του λεγόμενου «Κινήματος των Αδεσμεύτων». Με εξαίρεση του Ιράν και της Λιβύης που κατά διαστήματα δέχονταν επιθέσεις «συμμόρφωσης» το ενεργειακό είχε περάσει στον έλεγχο των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών των ιμπεριαλιστικών μητροπόλεων. Σταδιακά αυτή η κατάσταση βέβαια τροποποιήθηκε με την ανάδειξη -εν μέρει και με τη συμμετοχή των δυτικών ενεργειακών εταιρειών που είδαν φως και … μπήκαν- της Ρωσίας στο προσκήνιο των μεγάλων ενεργειακών παικτών παγκόσμια. Επιπλέον η τριβή με τη Σαουδική Αραβία (και η σύγκρουση με τη Βενεζουέλα) μετά την εισβολή στο Αφγανιστάν και το Ιράκ απειλούσε τη σταθερότητα που είχε επιτύχει η πολιτική των πετροδολαρίων της δεκαετίας του 70.
Ο πληθωρισμός σήμερα
Σήμερα και τα δύο σημεία υπεροχής για τις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις και κυρίως τις ΗΠΑ δεν μπορούν να θεωρηθούν δεδομένα.
Οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζοντας το φάσμα της πείνας είναι υποχρεωμένοι να ασκήσουν τη… δική τους αντιπληθωριστική πολιτική (που κατά το Κεφάλαιο θα κάνει τον πληθωρισμό πιο μόνιμο!).
Μαζικά απεργιακά σκιρτήματα ήδη καταγράφονται και εκδηλώνονται στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις. «Οριζόντιες» λαϊκές εξεγέρσεις «αναμένονται» στη άλλοτε ζώνη των θυελλών και ίσως όχι μόνον.
Από την άλλη, η αποβολή του μεγέθους Ρωσία από το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα δημιουργεί σοβαρές περιπέτειες και αποσταθεροποιήσεις με αιχμή το ενεργειακό.
Η -αντιπληθωριστική- πορεία της προηγούμενης εικοσιπενταετίας για τους εκπρόσωπους και διαχειριστές των υποθέσεων του κεφαλαίου μοιάζει από τώρα ένας ομαλός… περίπατος μπροστά στις αποσταθεροποιήσεις με τις οποίες θα βρεθούν αντιμέτωποι…
ΔΜ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου