Ταινίες σαν καθρέφτες της σοβιετικής ζωής

 

Ταινίες σαν καθρέφτες της σοβιετικής ζωής

Παρή Σπίνου

Αναδημοσίευση από την efsyn.gr 4-1-2023

Αφιέρωμα στο περίφημο κίνημα «Σοβιετικό Μοντάζ» παρουσιάζει το Studio new star art cinema, με 31 αριστουργήματα κινηματογραφιστών οι οποίοι ανέβηκαν στα «προπαγανδιστικά τρένα της επανάστασης».

Ο Λένιν, μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων, τόνιζε ότι για τη σοβιετική εξουσία ο κινηματογράφος είναι η σημαντικότερη μορφή τέχνης και έπρεπε να επενδύσει τα μέγιστα σε αυτόν.

Εκείνη ακριβώς την εποχή μία σειρά νέων καλλιτεχνών άδραξαν την ευκαιρία για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της προλεταριακής επανάστασης. Ανάμεσά τους ξεχώρισαν οι Σεργκέι Αϊζενστάιν, Βσέβολοντ Πουντόβκιν, Αλεξάντρ Ντοβζένκο, Τζίγκα Βερτόφ, Λεβ Κουλέσοφ, Ιλία Γιούτκεβιτς, Γκριγκόρι Κοζίντσεβ και Λεονίντ Τράουμπεργκ, που πειραματίστηκαν με την κάμερα και το μοντάζ και καθιέρωσαν μια πρωτοπόρα καλλιτεχνική φόρμα, το «μοντάζ των εντυπώσεων». Ουσιαστικά ακολούθησαν την πρόταση του Οσιπ Μπρικ: «Πρέπει να βγούμε από τον περιορισμένο κύκλο της ανθρώπινης όρασης. Δεν πρέπει να μιμούμαστε την πραγματικότητα, αλλά να πλατύνουμε το πεδίο της, που συνήθως περιορίζεται από το ανθρώπινο μάτι».

 

Φέτος, καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ίδρυση της Σοβιετικής Ενωσης, η New Star διοργανώνει φεστιβάλ προβολών και εκδηλώσεων που θα διαρκέσουν και τους 12 μήνες, αρχίζοντας με ένα μοναδικό αφιέρωμα στο «Κίνημα Σοβιετικό Μοντάζ», ενώ θα ακολουθήσουν και άλλα κινηματογραφικά αφιερώματα καθώς και θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εκθέσεις, εκδόσεις, ημερίδες, διαλέξεις, χορευτικές παραστάσεις, φεστιβάλ γαστρονομίας, εκθέσεις βιβλίου κ.ά.

Στον ιστορικό κινηματογράφο τέχνης της Αθήνας, Studio new star art cinema, θα παρουσιαστούν 31 αριστουργήματα του Σοβιετικού Κινηματογράφου με επίκεντρο το «Κίνημα Σοβιετικό Μοντάζ» – τα 11 προβάλλονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Η αρχή γίνεται αυτήν την Πέμπτη με την ταινία «Ο ανθρωπος με την κινηματογραφική μηχανή» του Τζίγκα Βερτόφ (16.00) και θα ακολουθήσει «Ο κύριος Ουέστ στη χώρα των Μπολσεβίκων» του Λεβ Κουλέσοβ (17.00).

Η πρώτη ταινία παρουσιάζει τη ζωή στην Οδησσό και σε άλλες πόλεις της Σοβιετικής Ενωσης, με την κάμερα να εστιάζει στους πολίτες, στη δουλειά και στη διασκέδαση, αλλά και σε άψυχα πράγματα, όπως οι μηχανές και οι λειτουργίες τους. Η δεύτερη ταινία είναι μια κωμωδία με έντονο σατιρικό υπόβαθρο, μια χιουμοριστική αποδόμηση της υστερικής αντισοβιετικής προπαγάνδας που κυριαρχούσε κυρίως στον Τύπο των ΗΠΑ την εποχή του μεσοπολέμου.

 

Μεθαύριο Παρασκευή την τιμητική του έχει ο Σεργκέι Αϊζενστάιν με την εμβληματική ταινία του «Θωρηκτό Ποτέμκιν» (15.30) που αναφέρεται στην εξέγερση των ναυτών του ομώνυμου θωρηκτού στην Οδησσό, το 1905, την εποχή του Ρώσο-ιαπωνικού πολέμου, αλλά και με την «Απεργία» (17.00) για την απεργία των εργατών ενός εργοστασίου, το 1912, που οδηγείται σε αιματοκύλισμα από τις νόμιμες αρχές.

Θα ακολουθήσουν:

● Σάββατο 7/1: Στις 15.30 «Αρσενάλ - Το οπλοστάσιο» του Αλεξάντρ Ντοβζένκο και στις 17.00 «Η μάνα» του Βσέβολοντ Πουντόβκιν.

● Κυριακή 8/1: 15.00 «Το παλιό και το νέο - Η γενική γραμμή» του Αϊζενστάιν, 17.00 «Kino Pravda no. 21 - Ενα Σινε-Ποίημα για τον Λένιν» του Βερτόφ και 17.30 «Ενθουσιασμός - Η Συμφωνία του Ντονπας» του ίδιου.

● Δευτέρα 9/1: 15.00 «Η γη» του Ντοβζένκο (15.00), «Εμπρός Σοβιέτ» (16.15) και «Ο ενδέκατος χρόνος» (17.15) του Βερτόφ.

● Τρίτη 10/1: 16.00 «Η διπλωματική βαλίτσα» του Ντοβζένκο.

● Τετάρτη 11/1: 16.15 «Kino-Eye» του Βερτόφ και 17.00 «Το τέλος της Αγίας Πετρούπολης» του Πουντόβκιν.

 

«Θωρηκτό Ποτέμκιν»

Οπως σημειώνει το Studio new star art cinema και ο Βελισσάριος Κοσσυβάκης, οι περισσότεροι κινηματογραφιστές είχαν βγει από τις φλόγες του εμφυλίου. Δίπλα στον νεοσύστατο Κόκκινο Στρατό, ανέβηκαν στα «προπαγανδιστικά τρένα της επανάστασης» για να αφυπνίσουν, να ενδυναμώσουν τις λαϊκές συνειδήσεις. Εμαθαν το μοντάζ στο μέτωπο όχι ως κάποια αφηρημένη θεωρία, αλλά ως αποτέλεσμα της έλλειψης ακατέργαστου φιλμ εξαιτίας του μποϊκοτάζ της Δύσης στο νεαρό σοβιετικό κράτος. Ετσι έφτιαχναν σύντομα φιλμ εικονογραφημένα απλά και λαϊκά, με κομμουνιστικές θέσεις και συνθήματα.

 

Οταν ιδρύθηκε η πρώτη Κρατική Σχολή Κινηματογράφου στη Μόσχα το 1920, ξεπήδησε και το κίνημα του Σοβιετικού Μοντάζ που θα κυριαρχούσε μέχρι το 1945, και οι κινηματογραφιστές άρχισαν να γυρνούν ταινίες που έγιναν ο συνειδητός καθρέφτης της σοβιετικής ζωής.

Η νέα σοβιετική κινηματογραφία ανέλαβε να προσφέρει το καινούργιο που σάρωνε τα πάντα στο πέρασμά του, που διαπερνούσε κάθε πεδίο πολιτικής και κοινωνικής δράσης. Ανέλαβε να τοποθετηθεί πάνω στους προβληματισμούς του σοβιετικού λαού φωτίζοντάς τους μέσα στο επαναστατικό - ιστορικό πλαίσιο της νέας κοινωνίας. Ετσι οι κινηματογραφιστές γύρισαν προπαγανδιστικές ταινίες και κωμωδίες και στράφηκαν στην επιστημονική φαντασία αλλά και στις επαναστάσεις του παρελθόντος.

Studio new star art cinema, Διεύθυνση: Σταυροπούλου 33, Πλ. Αμερικής, τηλ. 21 0864 0054. Ημερήσιο εισιτήριο 5 ευρώ, εβδομαδιαίο 20 ευρώ. www.newstarartcinema.gr

 

Πηγή: https://www.efsyn.gr/tehnes/sinema/373289_tainies-san-kathreftes-tis-sobietikis-zois