Βασίλης Τσιράκης: «Φαύλος Κύκλος». Μυθοπλασία πάνω στην πραγματικότητα

Αναδημοσίευση από την Προλεταριακή Σημαία φύλλο 952/9-12-2023

Γνώριμοι δρόμοι και γωνίες της Θεσσαλονίκης, γνώριμες καταστάσεις, γνώριμη η προσφυγιά, η φτώχεια, οι πορείες, η δράση των φασιστών. Αυτό είναι το κάδρο της νέας ταινίας μικρού μήκους του Βασίλη Τσιράκη, με τίτλο «Φαύλος Κύκλος».

Ο Φαύλος Κύκλος είναι μια ταινία για τους φαύλους κύκλους. Για την προσφυγιά που γεννάει φτώχεια. Για τη φτώχεια που γεννάει εξαθλίωση. Για την εξαθλίωση στην οποία πατάει ο φασισμός για να στρέψει τον Έλληνα εξαθλιωμένο ενάντια στον πρόσφυγα εξαθλιωμένο. Για την ένδεια που γεννιέται μέσα σε αυτό το καζάνι και γεννάει την ανάγκη να βρουν εισόδημα ακόμη κι από τον πόλεμο και τον θάνατο. Φτάνοντας, έτσι, στην αρχή αυτού του κύκλου της αθλιότητας, που γεννάει το σύστημα των πολέμων, ο ιμπεριαλισμός.

Δύο άνθρωποι πάμφτωχοι, άστεγοι, είναι στο προσκήνιο της ταινίας του Τσιράκη. Ο ένας πρόσφυγας, ο άλλος ντόπιος, συναντιούνται τυχαία σε έναν δρόμο, βάζοντας από ένα τασάκι και παίζοντας μαζί φυσαρμόνικα κι ακορντεόν, για να μαζέψουν ελάχιστα κέρματα μπας και επιβιώσουν μια μέρα ακόμη, στη σκληρότερη πραγματικότητα που υπάρχει στη χώρα.

Οι περαστικοί τους αφήνουν ψιλά. Είναι όμως από μια πορεία της ειρήνης που βγαίνει μια αγωνίστρια για να ενώσει τα δύο τασάκια και τα ελάχιστα ψιλά που βγαίνουν. Απεναντίας, είναι ένα πογκρόμ φασιστών που δίνει όλα τα λεφτά στον Έλληνα και σπάει το τασάκι του πρόσφυγα, ενώ ακόμη κι ένας επαίτης στάζει φασιστικό δηλητήριο στα αυτιά του ενός μουσικού, θέλοντας μόνο να διχάσει τους κολασμένους της γης, για να μην καταλάβουν την κοινή τους μοίρα. Οι δε ΜΚΟ «διάσωσης» πιο πολύ με βιτρίνα διακίνησης και εκμετάλλευσης μοιάζουν. Ποιος θα σπάσει αυτόν τον φαύλο κύκλο;

Μέσα σε 25 λεπτά, η ταινία του Τσιράκη καταφέρνει να δείξει την εξαθλίωση που επικρατεί σε μια πόλη που έχει μάθει τόσο από φτώχεια όσο κι από προσφυγιά. Αν και με αργούς ρυθμούς, όποιος δεν ζει σε άλλο κόσμο, καταλαβαίνει πόσο συμπυκνωμένα είναι τα πολλαπλά μηνύματα της ζωής σε ένα αστικό κέντρο όπως της Θεσσαλονίκης (που αν και δεν ομολογείται, οι καθημερινές και ιστορικές εικόνες της είναι παντού). Παράλληλα, οι ερασιτέχνες ηθοποιοί δείχνουν ότι για να ειπωθεί μια ιστορία, δεν χρειάζονται ακριβές παραγωγές και σκηνικά Χόλυγουντ, αλλά αρκεί η απλότητα της ιστορίας, που βγαίνει φυσικά μέσα από μια ζωή που δεν είναι μυθοπλασία, παρά ο ζωντανός, αστικός φαύλος κύκλος όλων των συντελεστών: των προσφύγων, των άστεγων, των φτωχών, των αγωνιστών, των φασιστών και του συστήματος που τους γεννά και τους χειρίζεται εναντίον όλων των προηγούμενων.

Το θέμα είναι ότι πάντα θα βρίσκονται αυτοί που θα σπάνε τον κύκλο της ανοχής της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και της ιμπεριαλιστικής φαυλότητας. Οι καλλιτέχνες, οι αγωνιστές, όσοι δεν έχουν να χάσουν τίποτα άλλο στη ζωή, από τις αλυσίδες τους. Γι’ αυτό μια τέτοια ταινία αξίζει να προβληθεί και να συζητηθεί. Η ταινία έχει γίνει μέχρι στιγμής δεκτή στα φεστιβάλ: «Barcelonaindieawards» της Ισπανίας, «NicomediaInternationalFilmAwards» της Τουρκίας, «ConcepciónIndependentFilmAwards» της Χιλής, «ChaniaFilmFestival (CFF)» της Ελλάδας και «BerlinIndieFilmFestival» της Γερμανίας, ενώ θα προβληθεί την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου στις 12 το μεσημέρι στον κινηματογράφο«Μακεδονικόν», με συζήτηση στο τέλος της ταινίας.