Προβολή της ταινίας "Σε Πόλεμο" στη Νέα Ιωνία: Μόνη διέξοδος ο αταλάντευτος αγώνας και η αλληλεγγύη των εργατών

Είδαμε την ταινία "Σε πόλεμο" του Στέφαν Μπριζέ, που προβλήθηκε από την Αντίσταση στα Βόρεια. Η ταινία περιγράφει τον αγώνα των εργατών ενός εργοστασίου στη νοτιοδυτική Γαλλία, όταν η διοίκηση της εταιρείας Περέν – γερμανικών συμφερόντων – αποφασίζει να το κλείσει. Δύο χρόνια πριν η εταιρεία είχε υποσχεθεί ότι δεν θα προχωρήσει σε κλείσιμο του εργοστασίου για πέντε έτη, σε αντάλλαγμα αφενός οι εργαζόμενοι να θυσιάσουν μέρος του μισθού τους και αφετέρου το κράτος να τους δώσει παχυλές κρατικές επιδοτήσεις. Η αιτία για την απόφαση κλεισίματος του εργοστασίου είναι ότι παρόλο που το εργοστάσιο απέφερε σημαντικά κέρδη, 17 εκατομμύρια ευρώ σε ένα χρόνο, αυτά δεν αρκετά υψηλά για να ικανοποιήσουν τους μετόχους. Με αποτέλεσμα για να ανέβει μερικές μονάδες το ποσοστό κέρδους να βρεθούν στο δρόμο οι 1.100 εργαζόμενοι του εργοστασίου και να βρεθούν αντιμέτωποι με ένα αβέβαιο μέλλον για την επιβίωση τους καθώς το φάσμα της ισόβιας ανεργίας φάνταζε άμεσα ορατό για όλους τους.

Η ταινία αναδεικνύει σε όλο της το μεγαλείο την αντίφαση ανάμεσα στην αναγκαιότητα ανάπτυξης ενός μαχητικού εργατικού κινήματος υπεράσπισης δικαιωμάτων και στην πραγματοποίησή του. Μέσα σε δύο ώρες παρουσιάζονται όχι μόνο τα αδιέξοδα ενός εργατικού αγώνα αλλά και οι προοπτικές του, αναδεικνύοντας όλες τις πτυχές αυτού.

Από τη μια πλευρά, οι εργάτες, αυτοί που παράγουν τον πλούτο του κόσμου, παρουσιάζονται ζορισμένοι, απελπισμένοι και ταυτόχρονα οργισμένοι, με τις προσωπικές τους σχέσεις να έχουν διαλυθεί από τα χρέη και τα δάνεια, ενώ δυσκολεύονται ακόμη και να προσφέρουν ένα γεύμα στα παιδιά τους. Παράλληλα, όμως, μέσα από τον αγώνα τους φαίνονται να ατσαλώνονται, να συνειδητοποιούν ότι η μόνη διέξοδος είναι η αλληλεγγύη μεταξύ των εργατών και να δείχνουν αποφασισμένοι να θυσιάσουν ακόμη και τη ζωή τους – μεταφορικά και πραγματικά – για το αγώνα τους.

Στην αντίπερα όχθη βλέπουμε το κεφάλαιο σε διαφορετικές μορφές, πάντα όμως αδιάσπαστο και ενωμένο. Από τη μία, το καλοθρεμμένο αφεντικό του ντόπιου εργοστασίου, μια σχεδόν καρικατούρα που μοιάζει έτοιμη να σπάσει το πουκάμισό της από το πάχος και από την άλλη, οι στυγνοί εκπρόσωποι του καπιταλισμού με τα καλοραμμένα κοστούμια, που δεν κάνουν ούτε βήμα πίσω από την επιδίωξη για περισσότερα κέρδη.

Σημαντικό ρόλο παρουσιάζονται να έχουν και οι εκπρόσωποι του κράτους, ως φέρελπις υπερασπιστές των εργατικών δικαιωμάτων, οι οποίοι θα έλεγε κάποιος ότι ανήκουν σε εκείνη τη φάρα κρατικοδίαιτων πολιτικών που δεν έχουν κολλήσει ούτε ένα "ένσημο" στη ζωή τους. Στο τέλος, βέβαια, παίρνουν ξεκάθαρα θέση απέναντι στους εργαζόμενους. Χαρακτηριστική είναι η στιγμή που ο πρωταγωνιστής αναρωτιέται κάτι σαν "ποιος διοικεί αυτόν τον τόπο" όταν ο υπουργός δεν μπορεί να πείσει τον επιχειρηματία να συναντηθεί με τους εργαζομένους.

Σε αυτό το πλαίσιο δε θα μπορούσαν να λείπουν βέβαια τα συνδικάτα. Όχι μόνο με την ανυπαρξία τους όταν οι εργαζόμενοι τα είχαν ανάγκη, αλλά, ακόμα χειρότερα, με τη συμβιβαστική τους στάση που όχι μόνο δεν βοήθησε αλλά οδήγησε σε διάσπαση τους εργαζόμενους, αποδυναμώνοντας τον κοινό τους αγώνα.

Κάτι που πρέπει να κρατήσουμε από τη ταινία είναι ότι μπροστά στη λύσσα του συστήματος απαιτείται αταλάντευτη πάλη. Οι συμβιβασμοί και λογικές της από κοινού με το κεφάλαιο αντιμετώπισης των προβλημάτων δεν προμηνύουν λύση ούτε δίνουν διέξοδο, αλλά αντίθετα ανοίγουν τον δρόμο για νέα, βαθύτερη και πιο άθλια εκμετάλλευση. Απέναντι σε ένα βίαιο σύστημα που παράγει στρατιές ανέργων όταν δεν το βολεύει, η εμμονή στη λογική της μη βίας δεν μπορεί να κουκουλώσει το γεγονός ότι πίσω από τους αριθμούς και τα ποσοστά κέρδους βρίσκονται άνθρωποι, οικογένειες και ζωές που όταν τους πνίγει το δίκιο εξεγείρονται.

Μπροστά στην απάνθρωπη καπιταλιστική βαρβαρότητα, η μόνη δύναμη που μπορούν να προτάξουν οι εργάτες είναι η αλληλεγγύη. Αλληλεγγύη με άλλους εργαζόμενους που είτε βρίσκονται στην ίδια φάση είτε θα βρεθούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η στιγμή που όταν οι εργάτες της Περέν ένωσαν τον αγώνα τους με τους συναδέλφους τους σε άλλο εργοστάσιο της εταιρείας στη Γαλλία και προχώρησαν από κοινού σε κατάληψη δημιουργήθηκαν πραγματικές ρωγμές στην απέναντι πλευρά.

Η ταινία δεν έχει το τέλος που θα θέλαμε, δεν έχει ένα τέλος που θα δικαίωνε το δίκιο του αγώνα, έχει όμως μια φράση που θα πρέπει όλοι να κρατήσουμε στο μυαλό τους. Εμείς είμαστε διασπασμένοι αλλά το κεφάλαιο, πάρα τις διαφωνίες του, είναι πάντα ενωμένο απέναντι μας. Το μόνο που έχουμε για να απαντήσουμε σε αυτό είναι η ταξική αλληλεγγύη και η αταλάντευτη στάση μας.

Π.Σ.