Ανακαλύπτοντας την κρυφή σαπίλα μιας γοητευτικής κουλτούρας

Το παρόν κείμενο θα προσπαθήσει να προσεγγίσει ένα ζήτημα αρκετά καυτό στις μέρες μας. Ένα ζήτημα, που δείχνει να προβληματίζει σημαντικό κομμάτι της νεολαίας και μάλλον δικαιολογημένα. Αφορμές πολλές, με πιο πρόσφατη την τοποθέτηση γνωστού «έντεχνου» καλλιτέχνη, ότι μια πενταμελής οικογένεια μπορεί να ζήσει με πέντε παξιμάδια και μια ντομάτα. Κάτι είπε και για ελιές, δεν θυμάμαι πόσες. Ο ίδιος δήλωσε πρόσφατα, πως οι νέοι είναι άνεργοι, επειδή βαριούνται να δουλέψουν. Δηλώσεις άκρως χυδαίες, που αποτελούν ύβρη όχι μονάχα για τη νεολαία, που βλέπει το παρόν και το μέλλον της να γκρεμίζονται, μα και για όλο το λαό, που του στερούν βασικά δικαιώματα στη δουλειά και την ίδια τη ζωή του οι πολιτικές, για τις οποίες ο ίδιος «έντεχνος» δεν έχει να πει τίποτα.
Μπορεί αυτό το χρόνο να πήρε ο Θηβαίος το βραβείο «Πορτοσάλτε», πάντως αντίστοιχες στάσεις και τοποθετήσεις έχουν εκφραστεί από αρκετούς υποτιθέμενα «εναλλακτικούς», «έντεχνους» και λοιπούς επιφανειακά γοητευτικούς καλλιτέχνες, που όμως, όσο κι αν διατρανώνουν, ότι υπηρετούν κάτι «διαφορετικό», στην πραγματικότητα είναι μια απ’ τα ίδια… σκατά, που σερβίρει το σύστημα. Το όποιο ιστορικό background επίσης επικαλούνται, για να επιβεβαιώσουν τη θέση, που έχουν κατακτήσει μουσικά/κοινωνικά, παύει να έχει νόημα, εφ’ όσον αυτό αναιρείται από την τωρινή τους στάση.
Οι καλλιτέχνες αυτοί λοιπόν καπηλεύονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αξίες και ιδανικά, τα οποία τους ανέβασαν ή έστω τους έσπρωξαν στο να ανέβουν στη σκηνή και να γίνουν ονόματα, για να μπορούν σήμερα με μια σχετική άνεση και βολεμένοι στην εύκολη πια γι’ αυτούς πραγματικότητα να ξεστομίζουν ό,τι μαλακία κατεβάσει η κούτρα τους. Και λέω «καπηλεύονται», γιατί μπορούν πολύ εύκολα να «παίζουν» κατά καιρούς με το λαϊκό αίσθημα, να πουλάνε «επανάσταση» και «ξεσηκωμούς» και να υιοθετούν τοποθετήσεις φιλικές προς το λαό, εχθρικές προς τις βάρβαρες πολιτικές, που του επιβάλλονται, μα εν τέλει οι ίδιοι καταλήγουν να είναι τα απόσκατα αυτών των πολιτικών και όσων τις προωθούν. Υπερβολικοί ίσως οι χαρακτηρισμοί, πάντως δεν υπάρχει λόγος να είναι κανείς επιεικής με τους κάθε λογής Θηβαίους, που κάνουν τους σκύλους της πίστας να μοιάζουν προοδευτικοί και ριζοσπάστες.
Από την άλλη, δεν υπάρχει λόγος να δίνει κανείς και τόσο βάρος στην κάθε αμπελοφιλοσοφία, που ξεστομίζουν, γιατί ρε πούστη μου δεν αποτελούν κάτι σημαντικό. Μπορεί να έχουν προσφέρει, δε λέω, αλλά πλέον έχουν χρεοκοπήσει. Και χρεοκοπούν κάθε φορά, που γίνονται φερέφωνα του Σκάι, του Πορτοσάλτε, του Πρετεντέρη και λοιπών εκφραστών αυτού του συστήματος.
Και καλά! Περιμέναμε κάτι διαφορετικό; Όχι βέβαια. Είναι μια απόλυτα λογική εξέλιξη μιας «φάρας», που ξεκίνησε αγνά, καλοπροαίρετα ίσως (ή και όχι), φίλησε όμως πολλές κατουρημένες ποδιές, συμβιβάστηκε και έφτασε, όπου έφτασε. Απ’ την άλλη, αναρωτιέται κανείς γιατί. Γιατί ο τάδε να βγει να πει αυτό; Γιατί ο δείνα να πει το άλλο;
Γιατί έχει πλέον την άνεση να τα πει. Γιατί ξέρει, ότι πλέον ως κατοχυρωμένο όνομα, που είναι, μπορεί να πετάξει την παπαριά του χωρίς να «κινδυνέψει» κι άμα δει στην τελική, ότι χάνει κοινό, να την πάρει πίσω. Το σίγουρο, είναι, ότι όποτε κάνει πιο «συμπαθητικές» τοποθετήσεις και το παίζει και ολίγον «παιδί του λαού», αυτό γίνεται απλά και μόνο από υποχρέωση στο κοινό του κι όχι γιατί πραγματικά εκφράζει κάτι τέτοιο.
Έχει λοιπόν το δικαίωμα ο κάθε Θηβαίος, ο κάθε Μαραβέγιας, ο κάθε Μαγειρίτσας και λοιποί «αξιότιμοι κύριοι» να πετάνε -και με ύφος μάλιστα- τις αμπελοφιλοσοφίες τους; Φυσικά και έχουν. Έχουμε όμως κι όλοι εμείς δικαίωμα να τους βρίζουμε και κυρίως να αντιλαμβανόμαστε το ρόλο των «κυρίων» αυτών. Έχουμε επίσης το δικαίωμα, όταν αλλάξουν λίγο τα πράγματα, να τους στείλουμε στα σκουπίδια της ιστορίας.
Το βασικό πάντως είναι, να αντιληφθούμε όλοι, ότι πίσω από τη μάσκα της υποτιθέμενης ψαγμενιάς (σιγά την ψαγμενιά εδώ που τα λέμε) κρύβεται κάτι πολύ μαύρο και σάπιο. Επικίνδυνο επίσης, με την έννοια, ότι το εν λόγω καλλιτεχνικό σύνολο έχει συνδεθεί* με έναν υποτιθέμενο ριζοσπαστισμό, μια υποτιθέμενη ποιότητα, μια αντίθεση στα κυρίαρχα πρότυπα, ενώ στην πραγματικότητα μόνο αυτό δεν είναι. Μπορεί αισθητικά να έχει όμορφες πτυχές, αλλά κοινωνικά και πολιτικά έχει πια ξεφτιλιστεί. Όχι στο σύνολο του, αλλά σε σημαντικό κομμάτι του.

* Η σύνδεση αυτή (το εν λόγω καλλιτεχνικό σύνολο έχει συνδεθεί…) είναι αποτέλεσμα των τελευταίων δεκαετιών, με αρχή τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια. Στις διάφορες διαστάσεις του, το εντεχνολαϊκό/έντεχνο -ανεξάρτητα από το πώς εξελίχθηκε- συνδέθηκε με το λαό και το κίνημα του. Υπήρχε βέβαια μια άλλη κοινωνική κατάσταση, για να υπηρετήσει τη σύνδεση αυτή. Υπήρχε ένα διαφορετικό πεδίο έμπνευσης. Και όσα γεννήθηκαν κάποτε εξακολουθούν να κουδουνίζουν στη συλλογική μνήμη, ακόμα κι αν οι δημιουργοί τους πέθαναν (μεταφορικά ή κυριολεκτικά).
Πλέον η σύνδεση αυτή έχει εξαφανιστεί. Κι όχι απλά και μόνο λόγω κάποιων δηλώσεων, μα λόγω μιας γενικής στάσης/νοοτροπίας, που έχει επικρατήσει στους στρατηλάτες αυτής της «φάρας», μα και στους επίδοξους εκπροσώπους της. Στάση/νοοτροπία, που βέβαια δεν είναι καθόλου ξεκομμένη από το κοινωνικό και πολιτικό background, που έχει διαμορφωθεί συνολικά και τους «επιτρέπει» να λένε όσα λένε. Σίγουρα πάντως, όταν οι λαοί βγαίνουν στο προσκήνιο μπορούν να εμπνέουν και να γεννούν έτσι νέα μουσικά διαμάντια, στέλνοντας παράλληλα στη λεκάνη της τουαλέτας κάθε ξεφτιλισμένο «έντεχνο».
Εμείς πάντως στον κάθε Θηβαίο απαντάμε με Βελεσιώτου.

Σούπα Πάπιας