Σε δύο πρόσφατες διοργανώσεις, αυτήν του 2016 και την τελευταία του 2018, φάνηκαν εντονότερα τα πολιτικά επίδικα που κρύβονται κάθε φορά πίσω από το διαγωνισμό, κάτι που οδήγησε την κοινή γνώμη να τοποθετηθεί. Το 2016 νικήτρια ήταν η Ουκρανία, η οποία "συμπτωματικά" προκρίθηκε ενώ ήταν σε εξέλιξη η επέμβαση των δυτικών ιμπεριαλιστών σε αυτή και ο ανταγωνισμός τους με τη Ρωσία για τον ποιος θα την ελέγξει, με ένα τραγούδι που αφορούσε το ζήτημα των σχέσεων των Τατάρων με το σοβιετικό καθεστώς επί γραμματείας Στάλιν. Ακολούθως, το 2018, νικήτρια ήρθε η συμμετοχή του Ισραήλ το οποίο ενώ δεν βρίσκεται στην Ευρώπη -έχει αρκετή απόσταση!- συμμετέχει σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις εδώ και κάμποσες δεκαετίες!
Το αξιοσημείωτο των δύο περιπτώσεων είναι πως και οι δύο χώρες αποτελούν τα τελευταία χρόνια σημείο εξελίξεων, εντάσεων και επεμβάσεων στη διεθνή επικαιρότητα. Η ουκρανική συμμετοχή με ένα τραγούδι που βάλλει κατά του τότε σοβιετικού καθεστώτος, αλλά σύμφωνα με τις δηλώσεις της ερμηνεύτριας, Jamala, και κατά της σημερινής κατάληψης της Κριμαίας από τη Ρωσία, εξυπηρετούσε δύο στόχους: τον αντισταλινισμό και την αντιπαράθεση με τη σύγχρονη, ιμπεριαλιστική πλέον, Ρωσία. Η νίκη από την άλλη του Ισραήλ ήρθε λίγο καιρό μετά την ανακήρυξη της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του κράτους αυτού από τον Τραμπ. Το επίτευγμα αυτή τη φορά ήταν το ξέπλυμα του φασιστικού κράτους του Ισραήλ καθώς και η δικαίωση της κίνησης αυτής των Αμερικανών με όλα τα μέσα.
Με αφορμή λοιπόν τη φετινή επερχόμενη διεξαγωγή της Eurovision στο Ισραήλ, πλήθος καλλιτεχνών και συλλογικοτήτων ανά τον κόσμο -και στην Ελλάδα- αντιδρούν στη διεξαγωγή του διαγωνισμού σε ένα ρατσιστικό, φασιστικό κράτος. Θεωρούν πως καμία καλλιτεχνική δραστηριότητα δεν πρέπει να λαμβάνει χώρα στο Ισραήλ αν δεν σταματήσει η καταπίεση των Παλαιστινίων.
Βέβαια αυτή η προτροπή σε καλλιτεχνικό μποϊκοτάζ δεν είναι φετινή, ούτε ξεκινά με αφορμή τη Eurovision. Το 2017, ενώ ο γνωστός τραγουδιστής Nick Cave είχε προγραμματίσει δύο συναυλίες στο Τελ Αβίβ, δέχτηκε ανοιχτή επιστολή που τον προέτρεπε να ακυρώσει τις εμφανίσεις του. Συντάκτες της επιστολής ήταν οι Artists for Palestine (Καλλιτέχνες για την Παλαιστίνη), μέλη των οποίων, μεταξύ άλλων, ήταν και ο Roger Waters, τέως μέλος των Pink Floyd και εμπνευστής του δίσκου The Wall, ο Brian Eno, διεθνούς φήμης μουσικός/μουσικοπαραγωγός, και ο σκηνοθέτης Ken Loach. Ο Nick Cave απαντά πως αυτό αποτελεί προσπάθεια να φιμώσουν τη μουσική του. Όμως ο Waters, υπερασπιζόμενος τους Παλαιστίνιους ενάντια στη λογοκρισία και την καταπίεση από το Ισραήλ, σχολιάζει πως το θέμα έχει να κάνει αποκλειστικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η δεύτερη απεύθυνση γίνεται ενάντια στον Thom Yorke, βασικό μέλος των Radiohead οι οποίοι επίσης επιλέγουν το Τελ Αβίβ για τις συναυλίες τους. Ο Yorke όμως σχολίασε πως η συμμετοχή σε συναυλία εντός μιας χώρας δεν σημαίνει αυτόματα και συμφωνία με την κυβέρνησή της. Όπως άλλωστε, λέει, παίζουν στις ΗΠΑ χωρίς να συμφωνούν με τον Τραμπ, έτσι και στο Ισραήλ δεν σημαίνει συμφωνία με τον Νετανιάχου.
Όμως, παρά το γεγονός ότι ιδιαίτερο πλήθος του καλλιτεχνικού κόσμου δείχνει πως κινείται με γνώμονα την υπεράσπιση των Παλαιστινίων, η πολιτική τους πορεία είναι αμφιλεγόμενη. Η Natalie Portman, η οποία αποκάλεσε τον πρόσφατο νόμο για το “εβραϊκό έθνος-κράτος” ρατσιστικό και λάθος, στο πολιτικό πεδίο τάσσεται με τους Δημοκρατικούς. Ο Waters, από την άλλη, είναι γνωστός για τον αντικομμουνισμό του, αναγνωρίζοντας την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης ως μια βαρβαρότητα και ως την άλλη όψη του σκοταδισμού, του καπιταλισμού και του φασισμού. Παρόμοια μπορούν να γραφτούν και για άλλους όχι μόνο από το διεθνές στερέωμα αλλά και από το δικό μας, το ντόπιο.
Σίγουρα το μποϊκοτάζ στη φετινή Eurovision στο Ισραήλ και η αντιπαράθεση των καλλιτεχνών για ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό μποϊκοτάζ “μέχρι την άρση του σύγχρονου απαρτχάιντ” είναι δύο θέματα σε διάσταση.
Η Eurovision αποτελεί έναν διαγωνισμό φτιαγμένο από το ίδιο το σύστημα, είναι μέσο προπαγάνδας και συχνά αντιπαράθεσης των κυρίως ιμπεριαλιστικών κέντρων που συμμετέχουν σε αυτήν. Από την άλλη, όμως, η ταύτιση του φασιστικού κράτους του Ισραήλ με τον εβραϊκό λαό είναι μια παγίδα στην οποία δεν πρέπει να πέφτουμε. Πολύ περισσότερο με τους Εβραίους γενικά οι οποίοι είναι διασκορπισμένοι ανά τον κόσμο, έχουν ιστορία διώξεων αιώνων και έχουν γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από κάθε είδους θρησκευτικές και πολιτικές εξουσίες. Ακόμη και δικών τους. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που από την ύπαρξή του αντιτάχθηκαν στο φασιστικό κράτος του Ισραήλ με αποτέλεσμα να υποστούν έντονη τρομοκρατία από το ίδιο το Ισραήλ αλλά και τους κρατικούς μηχανισμούς των χωρών που ζούσαν και ζουν, ορισμένοι δε να πληρώσουν αυτή τους την αντίθεση ακόμη και με τη φυσική εξόντωσή τους μέσα και έξω από το Ισραήλ.
Η τοποθέτηση λοιπόν του Yorke στην ουσία πιάνει μερικώς αυτή την πλευρά του ζητήματος. Αυτό σημαίνει πως ένα μποϊκοτάζ στη φετινή Eurovision (έστω και μόνο σε αυτή) μπορεί να ανοίξει μια γενική αντίσταση ορισμένων προοδευτικών και αριστερών καλλιτεχνών στις πρακτικές του Ισραήλ απέναντι στους Παλαιστίνιους, είτε στο πολιτικό είτε στο πολιτιστικό επίπεδο. Μια αντίσταση που όμως μένει μισή και μετέωρη όταν αυτή περιορίζεται μόνο σε αυτό και δεν επεκτείνεται με την προσπάθεια δημιουργίας μαζικού λαϊκού κινήματος, κατ' αρχήν στις ίδιες τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία που είναι δημιουργοί, προστατεύουν και συντηρούν το συγκεκριμένο κράτος - μιας και μιλάμε για καλλιτέχνες που προέρχονται από αυτές τις χώρες. Είναι μισά τα καλέσματα και των δικών μας υποστηρικτών του μποϊκοτάζ όταν δεν συνοδεύονται από ανάλογες προσπάθειες στη χώρα μας και πολύ περισσότερο που όταν γίνονται τέτοιες προσπάθειες δεν υποστηρίζονται όχι τόσο στα λόγια αλλά κυρίως στην πράξη παρά από ελάχιστους, σίγουρα λιγότερους απ' όσους τώρα καλούν σε αυτό και αγανακτούν με τις δηλώσεις της Κατερίνας Ντούσκα!
Παρενθετικά να επισημάνουμε ότι κυκλοφόρησε και μια άλλη πρόταση, η οποία "χάθηκε" από του διαδικτύου τον κόσμο με του που εμφανίστηκε, που έλεγε ότι αντί να μην πάνε οι καλλιτέχνες που αντιδρούν με τον ένα ή άλλο τρόπο στη συγκεκριμένη διοργάνωση ή και άλλες, να πάνε και να την μετατρέψουν σε πεδίο διαμαρτυρίας κατά της πολιτικής του Ισραήλ. Δύσκολη πρόταση που προϋπόθετε και την ανάλογη κινητοποίηση των λαού της Παλαιστίνης, όπως και των Ισραηλινών που αντιτίθενται στην πολιτική του κράτους που ζουν, αλλά και άλλου είδους πολιτικά κότσια από αυτούς που θα επέλεγαν να την υλοποιήσουν!
Με λίγα λόγια οι εκκλήσεις για αποχή από την διοργάνωση της Eurovision έχουν μια χρησιμότητα με την έννοια ότι ανοίγουν, όσο και όπως το ανοίγουν, το ζήτημα της καταπίεσης του Παλαιστινιακού λαού, αναγκάζουν κόσμο να πάρει θέση αλλά δεν θα έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα όσο παραμένουν σε κάποιες ελίτ του καλλιτεχνικού και άλλου κόσμου της βιομηχανίας του θεάματος, όταν γίνονται για λόγους αντίθεσης στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό των χωρών απ' όπου προέρχονται αυτοί οι καλλιτέχνες, όταν εντάσσονται στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, όταν περιορίζουν το θέμα στην ανθρωπιστική πλευρά του, όταν αφήνουν απ' έξω τον πραγματικό ρόλο των ιμπεριαλιστών και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, όταν δεν γίνονται η αφορμή ή το μέσον ώστε αυτή η κίνηση να πάρει μαζικά λαϊκά χαρακτηριστικά αλληλεγγύης προς τον παλαιστινιακό λαό. Το Βιετνάμ και το κίνημα που ξεσήκωσε ακόμη τρομάζει! Το δυστύχημα είναι ότι απ' όλους αυτούς που καλούν στη συγκεκριμένη ενέργεια δεν έχει ακουστεί -τουλάχιστον απ όσο έπεσε στην αντίληψή μας- κάποια πρόθεση που να περιλαμβάνει τα παραπάνω.
Από την άλλη μία συναυλία γενικού ενδιαφέροντος δεν έχει την ίδια πολιτική κρισιμότητα. Κι ενώ οι καλλιτέχνες θέτουν πως κάθε συναυλία στο κράτος αυτό στην ουσία λειτουργεί ως δικαίωση της πολιτικής του, το δικαίωμα του εκεί λαού στο να επιλέγει ο ίδιος τους καλλιτέχνες που θα υποστηρίζει και θα τον ψυχαγωγούν δεν πρέπει να συγχέεται ούτε με το κράτος, ούτε, ακόμη περισσότερο, με διοργανώσεις σαν τη Eurovision και την ιδιαίτερη πολιτική της σημασία. Μεγάλη συζήτηση και αυτή αλλά που στην ουσία της θα πρέπει να περιέχει παρόμοιους προβληματισμούς με αυτούς που εκθέσαμε παραπάνω. Τηρουμένων των αναλογιών η προτροπή από αποχή σε πολιτιστικά γεγονότα αυτού ή του άλλου χαρακτήρα θυμίζει την προτροπή για αποχή για ψώνια τις Κυριακές που καταστρατηγείται η αργία. Χαρακτηριστικό της κακής κινηματικής κατάστασης που ζούμε παντού η οποία όμως όπως δείχνουν οι λαοί, με τον Παλαιστινιακό να είναι στη πρώτη γραμμή εδώ και πολλές δεκαετίες δεν είναι παγιωμένη. Μπορεί να αντιστραφεί!
Να το πούμε κι αλλιώς; Τα απαρτχάιντ μπορεί να πέφτουν αλλά όταν ο ενδιαφερόμενος λαός και όλοι οι λαοί συνολικά μένουν απ' έξω τότε η καταπίεση παραμένει, μπορεί να γίνεται και χειρότερη. Κάτι ξέρει ο λαός της Νότιας Αφρικής από αυτό!
*Κορμός του παραπάνω κειμένου είναι άρθρο που δημοσιεύτηκε με την υπογραφή Δ.Χ. και τίτλο "Το μποϊκοτάζ σαν όπλο των καλλιτεχνών. Μια ιστορία με προϊστορία." στην Προλεταριακή Σημαία. Εμείς προσθέσαμε σκέψεις και προβληματισμούς!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου