12 Ιουλίου 2020

Τιμές ακινήτων και ενοίκια στην Αθήνα

Γνωρίζαμε εδώ και χρόνια ότι οι τιμές των ακινήτων στη χώρα μας είναι εξωπραγματικές. Μια σειρά συμφέροντα (μεγαλοεργολάβοι-κατασκευαστές, εγχώριοι και εξωχώριοι «επενδυτές», μεγαλοεισοδηματίες κλπ), πάντα σε άμεση σχέση με το αστικό πολιτικό προσωπικό που νομοθετούσε υπέρ τους, καθόριζαν το τοπίο τόσο στις τιμές των ακινήτων όσο και στα ενοίκια. Η καπιταλιστική «αγορά» αναλάμβανε να προσδιορίσει το τελικό τίμημα, πάντα με όρους προσφοράς-ζήτησης. Τι γίνεται, όμως, όταν οι μισθοί, τα μεροκάματα, οι συντάξεις και γενικότερα τα εισοδήματα των λαϊκών στρωμάτων καταρρέουν, όπως γίνεται συνεχώς για πάνω από μια 10ετία στον τόπο μας;

Οι τιμές των ακινήτων στην Αθήνα - για να μείνουμε μόνο στην πρωτεύουσα - έχουν εκτοξευτεί στα ύψη, συμπαρασύροντας τις τιμές των ενοικίων. Το «φρούτο» των τελευταίων ετών με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb ευθύνεται, λένε όσοι ασχολούνται με μεσιτικές υπηρεσίες. Μόνο που αυτό επέτεινε και δεν δημιούργησε το φαινόμενο. Ήδη από πριν, οι τιμές είχαν πάρει την ανηφόρα, με το κράτος να πρωταγωνιστεί στο ράλι τους με τις αλλεπάλληλες αυξήσεις στις λεγόμενες αντικειμενικές αξίες τους. Υπάρχει ένα ακόμη τωρινό «παράδοξο». Ενώ η προσφορά κατοικίας αυξάνει, οι τιμές όχι μόνο δεν πέφτουν, αλλά συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία! Τόσο στις αγοραπωλησίες όσο και στα μισθώματα. Η μείωσή τους εμποδίζεται, όπως λένε, από την ταυτόχρονη αυξημένη ζήτηση στέγης.

Ο «Μεγάλος Περίπατος» με στόχο μια ταξική και χωροταξική αναδιαμόρφωση του Κέντρου της Αθήνας όπως το γνωρίζαμε, πέραν όλων των άλλων, θα εκτοξεύσει τις τιμές στο ευρύτερο Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Εδώ συμπεριλαμβάνονται το Ιστορικό Κέντρο (περιοχές Ακρόπολης, Θησείου, Μοναστηρακίου, Πλάκας και Φιλοπάππου), το Κέντρο (Ακαδημία, Ομόνοια, Πλ. Βάθη, Σύνταγμα, Ψυρρή κλπ) και το Εμπορικό Κέντρο (Ερμού, Καπνικαρέα, Μοναστηράκι κλπ που είχαν πεζοδρομηθεί ένα προηγούμενο διάστημα). Τρώγοντας ανοίγει η όρεξη για το κεφάλαιο, με κάποιους εκπροσώπους του να κάνουν λόγο ακόμη και για την «ενοποίηση-διασύνδεση» των τριών αυτών περιοχών με το Παραλιακό Μέτωπο αλλά και με το Επαγγελματικό Κέντρο στον Βόρειο Άξονα της πόλης! Το ερώτημα, βέβαια, είναι πού θα κατοικούν πλέον οι Αθηναίοι, με απρόσιτες όλες αυτές τις περιοχές...

Είναι φανερό ότι η φάμπρικα που ξεκίνησε - και ανεξάρτητα μέχρι πού θα φτάσει - έχει σαν στόχο την προσέλκυση «επενδυτικού ενδιαφέροντος» και τη βίαιη αλλαγή χρήσεων μαζί με την έξωση κοινωνικών στρωμάτων που θα πρέπει ν’ αναζητήσουν άλλο χώρο για τις δραστηριότητες και τη διαμονή τους. Για να βρούμε μόνιμο κάτοικο σ’ αυτές τις περιοχές θα πρέπει σίγουρα να ψάχνουμε με το κυάλι. Οι εμπορικές δραστηριότητες θα δεσπόζουν (εστίαση, θέαμα κλπ) και οι συνήθεις θαμώνες και περιπατητές δεν θα ‘ναι άλλοι από τους ξένους και ντόπιους τουρίστες. Οι ευσεβείς πόθοι ορισμένων για βελτίωση του συγκοινωνιακού ζητήματος και εν γένει των μετακινήσεων είναι επισφαλείς. Όσο για το πράσινο, μπορούν όλοι να αρκεστούν σε κάποιες… ζαρντινιέρες. Όλα κι όλα, το Real Estate να δουλεύει και να ‘την η «ανάπτυξη». Ορισμένοι πιο «διορατικοί» κρούουν τον κώδωνα για την έλλειψη χώρων στάθμευσης, την ανάγκη βελτίωσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, την ευνόηση ηλεκτροκίνησης για χαμηλές εκπομπές ρύπων και τη μετακόμιση των κρατικών υπηρεσιών εκτός του Κέντρου. Προς το παρόν το κυκλοφοριακό χάος που παρατηρείται θεωρείται προσωρινό και αναγκαίο κακό.

Αλλά ας μείνουμε στο ζήτημα των ενοικίων που αφορά και τον πολύ κόσμο του Δήμου της Αθήνας, μιας και το όνειρο της απόκτησης ιδιόκτητης στέγης φαίνεται ν’ απομακρύνεται πλέον οριστικά για τις περιοχές στις οποίες αναφερόμαστε. Η αυξητική πορεία των τιμών των ακινήτων οδήγησε σε ανάλογη και τα μισθώματα αυτών των κατοικιών. Τα στοιχεία δείχνουν τα εξής δεδομένα: Μέσα σ’ ένα χρόνο (2018-2019) καταγράφηκαν αυξήσεις ενοικίων έως και 33%. Δεν πρόκειται για νεόδμητες κατοικίες αλλά στη συντριπτική πλειονότητά τους για παλιές, με αρκετές ανακατασκευασμένες. Η πολιτική τής αντιπαροχής του «εθνάρχη» δημιούργησε αυτό το έκτρωμα που λέγεται Αθήνα και επηρέασε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας μας. Πρόκειται για σπίτια-κλουβιά για το λαό, την ώρα που οι διάφοροι ολιγάρχες του πλούτου έχουν ατομική τουαλέτα για κάθε μέλος της οικογένειάς τους. Σήμερα, είναι ολοφάνερο ότι η αγορά ακινήτων-ενοικίων ελέγχεται από λίγους και αφήνεται στη λογική της αγοραίας «αυτορρύθμισης», σε πείσμα όσων αφελώς εξακολουθούν να προσβλέπουν στο «ρυθμιστικό ρόλο» του κράτους.

Τα ενοίκια έχουν εκτοξευτεί «στο θεό» ακόμη και σε υποβαθμισμένες και λαϊκές περιοχές, όπως η Κυψέλη, ο Κολωνός, τα Σεπόλια-Σκουζέ, το Μεταξουργείο-Γκάζι-Βοτανικός, τα Πατήσια, η Πλατεία Αττικής, το Πεδίο Άρεως-Γκύζη, τα Πετράλωνα, ο Νέος Κόσμος, το Πολύγωνο, τα Ιλίσια. Απλησίαστες συνοικίες παραμένουν ο Λυκαβηττός, το Κολωνάκι, το Κουκάκι, ακόμη και το Παγκράτι. Μετς και Καλλιμάρμαρο ήταν ήδη υψηλά. Η πολιτική της διευρυμένης εμπορευματοποίησης της στέγης καθορίζεται από τις αστικές κυβερνήσεις και τους πλούσιους επενδυτές. Οι παράλογες αυξήσεις που έχουν οδηγήσει σε μια εμφανέστατη φούσκα δεν οφείλονται μόνο στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ή το πρόγραμμα χορήγησης της λεγόμενης Χρυσής Βίζας σε αλλοδαπούς με την αγορά ακίνητης περιουσίας άνω των 250.000 ευρώ. Η διαδικασία αναδιάρθρωσης υποβαθμισμένων περιοχών της Αθήνας (gentrification) που μετρά ήδη αρκετά χρόνια συνέβαλε με τη σειρά της στα ακριβά ενοίκια.

Μια σύγκριση μισθών και ενοικίων στην Αθήνα δίνει ανάγλυφα την εικόνα. Στην Ελλάδα το μέσο νοικοκυριό καταβάλλει πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στέγη. Το ποσοστό αυτό, που λαμβάνει υπόψη και τους μικροϊδιοκτήτες, αυξάνεται δραματικά όταν πρόκειται για τους ενοικιαστές. Είναι μακράν το μεγαλύτερο ποσοστό στην ΕΕ, με τον μέσο όρο σ’ αυτήν να διαμορφώνεται στο 21%. Τα επίσημα νούμερα δείχνουν μια μείωση των μέσων καθαρών εισοδημάτων στη χώρα μας κατά 36% μεταξύ 2010 και 2017. Οι μέσες μηνιαίες αποδοχές ανέρχονται σε 898 ευρώ για το 2018, κατά 28% μειωμένες σε σχέση με το 2010, σύμφωνα με σχετική έκθεση του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ. Ο κατώτατος μισθός 8ώρου δεν καλύπτει πλέον τα έξοδα ενός διαμερίσματος 70-80 τετραγωνικών μέτρων. Με λίγα λόγια, τα μισθώματα στην Αθήνα για μεγάλο κομμάτι κόσμου υπερβαίνουν το μισθό!

Είναι πασιφανές ότι το ζήτημα της στέγης έχει εξελιχθεί σε μείζον για διευρυμένα λαϊκά στρώματα στις μέρες μας. Η ακτινογραφία της Αθήνας από παράγοντες διόλου φιλικά διακείμενους προς τους ενοικιαστές αποδεικνύει ότι οι περιοχές «επενδυτικού ενδιαφέροντος» που διαμορφώνονται θα οδηγήσουν σε εξώσεις και βίαιες απωθήσεις των παραδοσιακών κατοίκων και χρηστών αυτών των περιοχών. Και να σκεφτούμε ότι τα όποια στοιχεία εμφανίζονται δεν περιλαμβάνουν τους χιλιάδες «κόκκινους οφειλέτες» που με τη σειρά τους θα πιεστούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους μέσω των δεκάδων χιλιάδων πλειστηριασμών που προχωρούν. Είπαμε, οι ταξικές διαφορές πρέπει να εκφραστούν και χωροταξικά. Το ζήτημα είναι πού ακριβώς θα πάνε όλοι αυτοί οι άνθρωποι.

Το κοινωνικό αγαθό της στέγης παραμένει θεμελιώδες για όλο το λαό. Το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή διαβίωση δεν θα παραχωρηθεί από αυτούς που το έχουν μετατρέψει σε πανάκριβο εμπόρευμα. Είναι ζήτημα πάλης και ως τέτοιο υπόκειται στους συσχετισμούς δύναμης που κάθε φορά διαμορφώνονται. Όσο διευρυμένη κι αν είναι η ιδιοκατοίκηση στη χώρα μας άλλο τόσο μεγάλη είναι και η ενοικίαση. Κανένα λαϊκό νοικοκυριό δεν πρέπει να πεταχτεί έξω από το σπίτι όπου μένει. Ο μαζικός συλλογικός αγώνας ενάντια στις εξωφρενικές τιμές των ενοικίων και για αυξήσεις στους μισθούς, τα μεροκάματα και τις συντάξεις είναι αναγκαίος και ικανός. Είναι αυτός που μπορεί να δώσει στο ζήτημα της στέγης μια άλλη... διάσταση!

Δημοσιεύτηκε στην Προλεταριακή Σημαία με τον τίτλο: Μέχρι να σκάσει η φούσκα, θα την πληρώνουν τα φτωχά και μεσαία λαϊκά στρώματα - Αγώνας ενάντια στις εξώσεις των λαϊκών οικογενειών, για αυξήσεις σε μισθούς-συντάξεις που να καλύπτουν το κόστος της ζωής

Δεν υπάρχουν σχόλια: