Ίσες αποστάσεις, κριτική υποστήριξη και η αδυναμία μιας αυτόνομης ταξικής πολιτικής

Ποιος έχει περισσότερο άδικο στον πόλεμο της Ουκρανίας; Ο «ταραχοποιός δικτάτορας» Πούτιν, που εισέβαλε στην Ουκρανία ή το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ που διαμορφώνουν ασφυκτικές και πολεμικές συνθήκες γύρω από τη Ρωσία; Είναι ένα ερώτημα που επανέρχεται στη δημόσια συζήτηση σχετικά με τον πόλεμο μεταξύ ΝΑΤΟ-Ρωσίας για την κυριαρχία στην Ουκρανία. Είναι μια συζήτηση που αξίζει προσοχής, στον βαθμό που περιστρέφεται γύρω από το «ποιος έχει περισσότερο άδικο» σε έναν ολοφάνερα άδικο πόλεμο, που δεν διεξάγεται ανάμεσα στις δυνάμεις του «φωτός» και σε αυτές του «σκότους», όπως με υποκριτική συγκίνηση τον παρουσιάζει η Δύση, όπου δακρύζει η… εικόνα του Ζελένσκι, όπου δακρύζει ο «ναός» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπου δακρύζει μέχρι και ο μεταφραστής της αμερικανοΝΑΤΟϊκής «αγίας γραφής» των απίστευτων ψεμάτων.

Δεν θα αναφερθούμε στη λογική των «ίσων αποστάσεων» ανάμεσα στους εμπλεκόμενους του ουκρανικού πολέμου. Εξάλλου, κανείς δεν μπορεί στα σοβαρά να διατηρεί απόλυτα «ίσες αποστάσεις» ανάμεσα στη μεγαλύτερη δολοφονική μηχανή, στους εμπρηστές του πλανήτη, που για πάνω από 70 χρόνια απειλούν, υποδαυλίζουν, σχεδιάζουν και υλοποιούν πραξικοπήματα και πολέμους (τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ) και στην ιμπεριαλιστική Ρωσία, που, επίσης, δρα και αντιδρά ιμπεριαλιστικά (αλλά σε αντικειμενικά «μικρότερη κλίμακα»). Κοινός στόχος όλων είναι η ισχυροποίηση της θέσης τους στον σφοδρό ανταγωνισμό για σφαίρες επιρροής, για αρπαγή αγορών και πρώτων υλών και για τον έλεγχο της ενεργειακής ροής. Επιπλέον, ζώντας στην Ελλάδα, μια χώρα εξαρτημένη στον αμερικάνικο και ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό, με όλους τους κινδύνους που απορρέουν από αυτή τη σχέση, με διάσπαρτες τις αμερικανικές και ΝΑΤΟϊκές βάσεις, είναι ακατόρθωτες οι «ίσες αποστάσεις».

Το πρόβλημα για την αριστερά δεν μπορεί να είναι οι «ίσες αποστάσεις». Είναι μια λαθεμένη και επικίνδυνη λογική «κριτικής υποστήριξης» στην κάθε φορά «λιγότερο» βάρβαρη, «λιγότερο» επιθετική, «λιγότερο» αντιδραστική κυβερνητική, κρατική ή ιμπεριαλιστική πολιτική (προς όφελος πάντα, όπως λέγεται, του λαού). Μια λογική που μπορεί να επανέρχεται με δραματικό τρόπο στον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά αφορά μια πολύ ευρύτερη σειρά ζητημάτων και υποκρύπτει μια ορισμένη αντίληψη για την αριστερά και τον ιστορικό ρόλο της.

Βέβαια, μπορεί το γεγονός ότι η Ρωσία είναι δύναμη ιμπεριαλιστική να «δυσκολεύει» (και για αυτό γίνονται προσπάθειες… αποχαρακτηρισμού), ωστόσο, η ίδια λογική εφαρμόστηκε στον Σαντάμ, τον Μιλόσεβιτς, αλλά, κατά περίεργο τρόπο, καθόλου στους Ταλιμπάν. Γιατί; Δεν έδιωξαν οι Ταλιμπάν τους πιο επικίνδυνους Αμερικανούς; Ενώ η υποστήριξη και αλληλεγγύη στον λαό της Γιουγκοσλαβίας, του Αφγανιστάν, του Ιράκ, της Συρίας, της Ουκρανίας ή, ακόμη, στον ξεχασμένο λαό της Υεμένης (που εδώ και 7 χρόνια σφαγιάζεται με ευρωπαϊκά και ΝΑΤΟϊκά όπλα), χαρακτηρίζονται χρήσιμες, αλλά βολικές γενικολογίες χωρίς αντίκρισμα.

Τηρουμένων των αναλογιών, μια παραπλήσια λογική «κριτικής υποστήριξης» λειτούργησε στην… πρώτη φορά αριστερά (ΣΥΡΙΖΑ), αλλά και στη «σοσιαλιστική αλλαγή» του ΠΑΣΟΚ, ενώ έδωσε και πολλές… άκριτες υποστηρίξεις στην πολιτική και τις επεμβάσεις της σοβιετικής υπερδύναμης. Γιατί, πώς να το κάνουμε, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός δολοφονούσε (και δολοφονεί) παντού στον πλανήτη.

Όμως, αλήθεια. Αποτέλεσμα ποιας ακριβώς αντίληψης και λογικής είναι όλα τα παραπάνω; Φταίνε οι «ίσες» ή «άνισες» αποστάσεις; Φταίει η λογική της «κριτικής υποστήριξης» σε δυνάμεις μη λαϊκές, μη αριστερές, μη επαναστατικές, μη κομμουνιστικές, αντιφατικές ή μισοφιλολαϊκές; Τίποτα από όλα αυτά. Γιατί η ζωή και η ταξική πάλη μπορεί να τα γεννήσει, να τα απαιτήσει και να τα επιβάλει όλα αυτά: και «ίσες αποστάσεις» και «κριτική υποστήριξη» και «διμέτωπο αγώνα». Όμως, αλλού, όπως ειπώθηκε, είναι το πραγματικό πρόβλημα. Για αυτό η λογική αυτή επανεμφανίζεται διαρκώς στις πιο διαφορετικές καταστάσεις. Το πραγματικό ερώτημα, λοιπόν, είναι άλλο: τι γραμμή παράγεται κάθε φορά και υπέρ ποιου σκοπού; Ποιος «σέρνει» και ποιος «σέρνεται» προς την «αντίπαλη» πολιτική;

Η επίκληση στους δυσμενείς για του λαούς συσχετισμούς, όχι με τη λογική της ανατροπής τους, αλλά στη λογική της αποδοχής-υποταγής, έχει στο επίκεντρο και «άλλα» ερωτήματα: Μπορεί να υπάρξει αυτόνομη-αυτοδύναμη ταξική πολιτική; Αυτόνομο-αυτοδύναμο εργατικό και λαϊκό κίνημα με ανεξάρτητη πολιτική γραμμή και προοπτική; Τελικά, μόνο ο λαός σώζει τον λαό ή μήπως οι λαοί έχουν ανάγκη από προστάτες (τον Πούτιν ή τον… κάθε Τσίπρα); Πρόκειται, φυσικά, για λογικές ήττας λόγω της «κατάρρευσης» των κοινωνικών απελευθερωτικών οραμάτων στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Για το «αήττητο» του ιμπεριαλισμού-καπιταλισμού, που μοιάζει να έχει υπερφυσικές δυνάμεις. Πρόκειται για το «αδύνατο» της επανάστασης και την «ανικανότητα» των λαών να απελευθερωθούν. Τέτοια εμπιστοσύνη στον λαό, στις ιδέες και στα οράματά μας!

Τι έχουμε να αντιτάξουμε και να προτείνουμε απέναντι στην εντεινόμενη εκμετάλλευση των εργαζομένων; Τι έχουμε να αντιπαρατάξουμε απέναντι στις «πανίσχυρες» δυνάμεις της βαρβαρότητας και στις «ασυγκράτητες» σφαγές των ιμπεριαλιστών; Ταξική συνεργασία και κριτική υποστήριξη; Ή τη δύναμη των λαϊκών και επαναστατικών αγώνων;

Ο οπορτουνισμός, φύσει αντεπαναστατικός, απαντά άλλοτε καθαρά και άλλοτε συγκαλυμμένα. Άλλοτε με ταξική συνεργασία και κριτική υποστήριξη και άλλοτε με επαναστατική ρητορική που συμβαδίζει με συντεταγμένη ή άτακτη υποχώρηση. Στο ίδιο μήκος κύματος βρίσκεται και η άρνηση του πρωτοπόρου ρόλου του προλεταριάτου και της ταξικής πάλης. Αφού όλα θα τα λύσει η πρόοδος, η τεχνολογία και η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, αρκεί να προσανατολιστούν στην ικανοποίηση των «σύγχρονων αναγκών».

Να πάρουμε, λοιπόν, ανοιχτά θέση στις ενδοϊμπεριαλιστικές, διακρατικές και πολιτικές διαμάχες. Όχι με γνώμονα την αδυναμία, αλλά τη δύναμη των σκοπών μας. Στη λογική ανάπτυξης-οικοδόμησης και όχι αφομοίωσης-ενσωμάτωσης του λαϊκού και εργατικού κινήματος, με ανεξάρτητη από το σύστημα γραμμή, στόχους και όραμα.

Από τη στήλη "Προσεγγίσεις" της Προλεταριακής Σημαίας