Καιρό πριν, ο φίλος Κώστας Βαθειάς μου είχε μιλήσει για ένα σπουδαίο άνδρα που έπρεπε κάποτε να συναντήσω. Τον ποιητή, τον λογοτέχνη, τον θεατρικό συγγραφέα. Τον αγωνιστή κι επιστήθιο κι αφοσιωμένο μέχρι τέλους σύντροφο του Νίκου Ζαχαριάδη. Τον Αλέξη Πάρνη.
Τον επισκεφτήκαμε μαζί στο σπίτι του στα Γλυκά Νερά στις 18 Νοέμβρη του 2022 κι αυτή μου η συνάντηση μαζί του έμελλε να είναι, δυστυχώς, πρώτη και τελευταία. Θα μείνει για πάντα βαθειά χαραγμένη στη μνήμη μου. Αυτός ο μικρόσωμος παππούς, με τα τραυματισμένα από θραύσματα μάτια, μόλις άνοιγε το στόμα του, σε καθήλωνε. Ήθελες να ρουφάς την ανεπιτήδευτη απλότητα αντάμα με το μεγαλείο της λογοτεχνικής του δεινότητας.
Συστηθήκαμε και πολιτικά. Είχα φροντίσει να ενημερωθώ στοιχειωδώς για την ιστορία του. Γρήγορα η κουβέντα πήγε στη ποίηση. Μου μίλησε για την Μεγάλη ρωσική ποίηση. Για τραγικούς Ρώσους ποιητές που θεωρούσαν την αυτοχειρία παράδοση. Γεμάτος ζωή, αναφερόταν στο θάνατο σαν την άλλη της όψη. Χαρτιά απλωμένα γύρω απ’ το κομπιούτερ. “Μεταφράζω Πούσκιν”, μου είπε. “Θέλω να τον μάθει ο κόσμος. Να μείνει για τις επόμενες γενιές. Τα άπαντά του είναι γύρω στους 10 τόμους”. Αν θυμάμαι καλά, ήταν γύρω στον έβδομο. Και η μετάφραση από τα ρωσικά στα ελληνικά γινόταν με ρίμα (ομοιοκαταληξία). “Δεν συμπαθώ την ελεύθερη απόδοση. Χάνει την μελωδία της η ποίηση. Δύσκολη άσκηση για το πνεύμα”. Δούλευε στα 99 του 10-12 ώρες το 24ωρο! Η ζωή του ήταν με αυτόβουλη “στρατιωτική πειθαρχία” στα ωράρια. Θα του είχε σίγουρα μείνει από τον Δημοκρατικό Στρατό. Πάντα δήλωνε στρατιώτης των κομμουνιστικών ιδανικών.
Μετά, μου απάγγειλε δύο σχετικά πρόσφατα ποιήματα από μια ανέκδοτη συλλογή του. Έμεινα αποσβολωμένος και βαθειά συγκινημένος. Μου θύμισε έντονα τον Βάρναλη, τον οποίο παρεμπιπτόντως δε μου έκρυψε ότι εκτιμούσε ιδιαίτερα. Κατάλαβα ότι ταιριάζατε οι χαρακτήρες τους. Πράγματι, δεν μπορεί κανείς να αποδώσει ένα έργο καλύτερα απ’ το δημιουργό του. Μου χάρισε το επικό του ποίημα Μπελογιάννης με ιδιόγραφη αφιέρωση. Το θεωρώ πολύ τιμητικό. “Ψάχνω να βρω εκδότη αλλά είναι δύσκολο στις μέρες μας”, πρόσθεσε. Μόλις του είπα για τις εκδόσεις και το βιβλιοπωλείο μας αναθάρρησε. Είχα σκεφτεί να οργανώσουμε μια βραδιά μαζί του, χωρίς αυστηρή θεματολογία. Να μας μιλήσει για ότι ο ίδιος ήθελε. Δεν πρόλαβα. Θα έπρεπε να είχα βιαστεί …
Λίγο αργότερα, βρεθήκαμε κι οι τρεις μας στο “αμπρί”. Την μικρή αποθήκη στο πίσω μέρος του σπιτιού. Στους τοίχους κορνιζομένες αφίσες και φωτογραφίες από τα εξώφυλλα των βιβλίων του, τις θεατρικές παραστάσεις, τις εγκωμιαστικές κριτικές, στα ελληνικά, τα ρωσικά, τα αγγλικά, τα κινέζικα. Ανάμεσα σ’ αυτές μια φωτογραφία με τον Μακάριο, με σπουδαίους Ρώσους ποιητές και, βέβαια, εκείνη του Νίκου Ζαχαριάδη -η πιο πολύτιμη ίσως γι’ αυτόν- με το απόσπασμα εγκωμιαστικών σχολίων του τελευταίου γραμματέα του επαναστατικού ΚΚΕ για τον πιστό του σύντροφο. Με άφησε να τραβήξω φωτογραφίες. Μας ξεπροβόδησε καθώς φεύγαμε.
Παραβρέθηκα στη θρησκευτική κηδεία και τον ενταφιασμό του την Δευτέρα 13 Μάρτη. Κάποιες λίγες δεκάδες συγγενών, φίλων, γειτόνων και εν ευρεία εννοία συναγωνιστών τον κατευόδωσαν. Όπως με την προσπάθεια της για δεκαετίες απομόνωσής του, έτσι και την ύστατη στιγμή, η Αριστερά στη συντριπτική της πλειοψηφία δεν μπόρεσε να αντέξει την παραδειγματική συνέπειά στις ιδέες του στα πέτρινα χρόνια αλλά και μετέπειτα. Η απρεπής και προσβλητική για τον νεκρό διακοπή στην ανάγνωση ενός πολιτικού επικήδειου, που όμως ολοκληρώθηκε, από “κάποιους” που δεν συμφωνούσαν μαζί του, ήρθε να υπενθυμίσει, όχι απλά τη μικροψυχία, αλλά κυρίως την τυπικότητα από πολιτικής άποψης της παρουσίας τους και την ατελέσφορη προσπάθεια να πάρουν κάτι από την αίγλη του. Να τον συσσωματώσουν. Ακόμη και σήμερα, όσο κι αν έχουν διαβάσει περισσότερο από εμένα τον λογοτέχνη, δεν έχουν καταλάβει τίποτε από το μεγαλείο ψυχής του Αλέξη Πάρνη.
Σπύρος Παπακωνσταντίνου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου