Στην πραγματικότητα, η κοινοβουλευτική κατάσταση, καθώς γράφεται αυτό το κείμενο, είναι κατά βάση ίδια με αυτή πριν από τις βουλευτικές εκλογές. Το κόκκινο-πράσινο μπλοκ είναι το μεγαλύτερο με πλειοψηφία δύο εδρών - 144 έναντι 142. Όμως, τα κόμματα της συμμαχίας[1] , μαζί με τους «Σουηδούς Δημοκράτες», μπορούν να ανατρέψουν τον Στέφαν Λέφβεν (Stefan Löfven) από πρωθυπουργό όπως και να απορρίψουν μια μελλοντική πρόταση προϋπολογισμού. Τα κόμματα της συμμαχίας δεν προτίθενται να συνάψουν νέα συμφωνία του Δεκέμβρη[2], καθώς αυτό θα ωφελούσε μόνο τους «Σουηδούς Δημοκράτες». Μια καθαρή όμως κυβέρνηση των κομμάτων της συμμαχίας εξαρτάται από κάποιου είδους υποστήριξη από τους «Σουηδούς Δημοκράτες». Δύο από τα κόμματα της συμμαχίας, το «Κόμμα του Κέντρου» και οι «Φιλελεύθεροι», έχουν δηλώσει ότι σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να εξαρτώνται από τους «Σουηδούς Δημοκράτες». Την ίδια στιγμή, η πρώτη τους εναλλακτική λύση είναι ακριβώς μια κυβέρνηση της συμμαχίας. Ο Στέφαν Λέφβεν προσπαθεί να βάλει σφήνα στο αστικό μπλοκ, προσφέροντας στο «Κόμμα του Κέντρου» και στους «Φιλελεύθερους» κυβερνητική συνεργασία. Αν όμως το «Κόμμα του Κέντρου» και οι «Φιλελεύθεροι» συμμετάσχουν σε μια κυβερνητική συνεργασία με τους «Σοσιαλδημοκράτες» τότε ανοίγει μια άλλη συζήτηση.
Όποια και αν είναι η κυβερνητική σύνθεση ως τελικό αποτέλεσμα, πρέπει να γίνει ανεκτή από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η υποχώρηση των Σοσιαλδημοκρατών
Οι σοσιαλδημοκράτες πέτυχαν τα υψηλότερα εκλογικά αποτελέσματά τους μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το 1968 με 50,1%. Έκτοτε σιγά σιγά αλλά σταθερά έχει μειωθεί το μερίδιό τους επί των ψήφων - με εξαίρεση το 1994 - στο σημερινό 28,2%. Που οφείλεται αυτό;
Πρώτον, σχετίζεται με την εξέλιξη της παραδοσιακής ταξικής βάσης των Σοσιαλδημοκρατών. Το προλεταριάτο έχει αλλάξει χαρακτήρα από τη δεκαετία του '70. Το ποσοστό των εργαζομένων στη μεταποίηση στο σύνολο της εργατικής τάξης , έφτασε το μέγιστο στα μέσα της δεκαετίας του 1970 και στη συνέχεια μειώθηκε. Αυτό οφείλεται προφανώς τόσο στον εξορθολογισμό της βιομηχανίας όσο και στη μετεγκατάσταση της παραγωγής σε χώρες με χαμηλούς μισθούς. Αυτό αποτελεί κοινό φαινόμενο στο ιμπεριαλιστικό μπλοκ. Σημαίνει ότι το ποσοστό των εργατών στον τομέα του εμπορίου και των υπηρεσιών, καθώς και το ποσοστό των υπαλλήλων, έχει αυξηθεί σταδιακά. Αυτοί, ειδικά οι τελευταίοι, δεν έχουν καθόλου την ίδια ταξική συνείδηση με τους εργάτες στη μεταποίηση, επειδή δεν εργάζονται σε μεγάλους χώρους εργασίας και δεν έχουν παρόμοιες συνδικαλιστικές παραδόσεις. Σε αυτές τις εκλογές, για παράδειγμα, το 55% των ψηφοφόρων των εγγεγραμμένων στην Γενική Συνομοσπονδία (LO) ψήφισαν τα αστικά κόμματα και τους «Σουηδούς Δημοκράτες». Οι «Σουηδοί Δημοκράτες» είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα μετά τους «Σοσιαλδημοκράτες» σε αυτούς τους ψηφοφόρους.
Δεύτερον, σταμάτησε η επαναστατική αριστερή άνοδος τόσο στη Σουηδία όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη προς τα τέλη της δεκαετίας του '70. Αυτό οφειλόταν κυρίως στην αντιπαράθεση Κίνας -Αλβανίας, στην κατάρρευση της Αλβανίας και στην καπιταλιστική παλινόρθωση της Κίνας. Έτσι, μειώθηκε σταδιακά, η ικανότητα του επαναστατικού κινήματος να λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη σε σχέση με τα ρεβιζιονιστικά (διάβαζε Σοβιετόφιλα) και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Ένα ακόμη καίριο πλήγμα, κυρίως με συνέπειες για τα ρεβιζιονιστικά κόμματα, ήρθε το 1990 με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και της σοβιετικής αυτοκρατορίας.
Η νεοφιλελεύθερη επίθεση είχε ξεκινήσει πριν από την κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας, αλλά τώρα δεν υπήρχε απολύτως κανένας λόγος για το μεγάλο οικονομικό κεφάλαιο να λαμβάνει υπόψη του το εργατικό κίνημα για λόγους τακτικής. Πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε ότι ιστορικά το καθήκον των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων συνίστατο κυρίως στην προσπάθεια καταπολέμησης της κομμουνιστικής (και σε ορισμένες περιπτώσεις συνδικαλιστικής) επιρροής στην εργατική τάξη. Αυτή η νεοφιλελεύθερη επίθεση, η οποία ενισχύθηκε στη Σουηδία από την κρίση του 1991-1992, την μεταγενέστερη ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την κρίση του 2008, έδειξε ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν μειώσει το μερίδιο των δημόσιων δαπανών στο ΑΕΠ, δηλαδή περιέκοψαν το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, ιδιωτικοποίησαν μεγάλα τμήματα του δημόσιου τομέα και έδωσαν προτεραιότητα στον χαμηλό πληθωρισμό αντί στη χαμηλή ανεργία. Ως επακόλουθο αυτών οι ανισότητες στον πλούτο και το εισόδημα έχουν αυξηθεί στον βιομηχανικό κόσμο, ιδιαίτερα μάλιστα στην Ευρώπη και τη Σουηδία, δηλαδή το μερίδιο της εργατικής τάξης στο καθαρό εθνικό εισόδημα έχει μειωθεί σταθερά. Η κατάσταση σήμερα είναι περίπου η ίδια όπως πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το σουηδικό χρηματοοικονομικό κεφάλαιο και τα αστικά κόμματα έσπρωχναν πάντα τους σοσιαλδημοκράτες μπροστά , ειδικά από τα μέσα της δεκαετίας του '80.
Γιατί έχουν πρόοδο οι Σουηδοί Δημοκράτες;
Οι «Σουηδοί Δημοκράτες» εκμεταλλεύονται την απογοήτευση του λαϊκού κόσμου , τμημάτων του προλεταριάτου, των ανειδίκευτων και των ανέργων για την αδυναμία κοινωνικής εξέλιξης από τη δεκαετία του '80. Σε ένα άρθρο[3] στην εφημερίδα «Ημερήσια Νέα» i (DN, Dagens Nyheter), τρεις ερευνητές γράφουν:
"Τόσο οι πολιτικοί όσο και οι εκλογείς των «Σουηδών Δημοκρατών» προέρχονται περισσότερο από ό,τι σε άλλα κόμματα από αυτούς που η θέση τους επιδεινώθηκε περισσότερο από το 2006. Η έρευνά μας δείχνει ότι η κατανομή του εισοδήματος και η αγορά εργασίας είναι πιο σημαντικές για την κατανόηση των επιτυχιών του κόμματος από την αύξηση της μετανάστευσης".Οι ερευνητές εννοούν ότι η ανάπτυξη των «Σουηδών Δημοκρατών» συμπίπτει με δύο οικονομικά γεγονότα που επηρέασαν το εισόδημα των περισσότερων ψηφοφόρων. Η κυβέρνηση του Reinfeldt άρχισε το 2006 να εφαρμόζει τον λεγόμενο άξονα δράσης σε θέματα εργασίας (arbetslinjen), με μειώσεις των φόρων εργασίας και περικοπές στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και το ταμείο ανεργίας. Κατά το 2008, η Σουηδία επλήγη επίσης από την παγκόσμια οικονομική κρίση και την αύξηση της ανεργίας. Η πολιτική αυτή προκάλεσε σε σημαντικές ομάδες εκλογέων χειρότερες οικονομικές συνθήκες. Οι μεταρρυθμίσεις στην φορολόγηση και την κοινωνική ασφάλιση διεύρυναν κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες το χάσμα του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος μεταξύ των σταθερά συνδεδεμένων με την αγορά εργασίας των αποκαλούμενων ενταγμένων (insiders) και των μη σταθερά συνδεδεμένων (outsiders).
Το εκλογικό σώμα των «Σουηδών Δημοκρατών» αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από τους χαμένους της οικονομικής ανάπτυξης. Οι ίδιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η σύγκριση των εκλογικών αποτελεσμάτων δείχνει ότι το ποσοστό ψήφων των «Σουηδών Δημοκρατών» αυξήθηκε σημαντικά μεταξύ 2002 και 2014 σε δήμους με τους περισσότερους κατοίκους των οποίων να έχει επιδεινωθεί η οικονομική κατάσταση. Σε σύγκριση με άλλα κόμματα, 600% περισσότεροι πολιτικοί των «Σουηδών Δημοκρατών» είναι συνταξιούχοι πρόωρης σύνταξης και 450% περισσότεροι μακροχρόνια άνεργοι ή οικονομικά αδρανείς.
Για αυτό κατά κύριο λόγο λοιπόν, οι ψηφοφόροι των «Σουηδών Δημοκρατών» διαμαρτύρονται εναντίον των κομμάτων που έχουν ασκήσει κυβερνητικά καθήκοντα και είναι υπεύθυνα για την ακολουθούμενη πολιτική. Το ζήτημα της μεταναστευτικής πολιτικής είναι στην πραγματικότητα λιγότερο σημαντικό. Το «Αριστερό Κόμμα» έχει βεβαίως επικρίνει την ασκούμενη πολιτική, επικεντρώνεται όμως στην κοινοβουλευτική δράση και έχει τώρα πολύ αδύναμη υποστήριξη από τους ενταγμένους στην Γενική Συνομοσπονδία (LO) εκλογείς – 10%, όπως και οι «Μετριοπαθείς». Επιπλέον, έχει χρησιμεύσει ως βάση για την τελευταία κυβέρνηση των «Σοσιαλδημοκρατών»/ «Περιβαλλοντικού Κόμματος» με αντάλλαγμα κάποιες ασήμαντες μεταρρυθμίσεις. Η έλλειψη μαζικής δουλειάς του «Αριστερού Κόμματος» απεικονίζεται στη διαδήλωση κατά των περιορισμών του απεργιακού δικαιώματος στις 25 Αυγούστου. Στην συγκέντρωση συμμετείχαν γύρω στα 2000 άτομα. Πού ήταν όμως τα 6500 μέλη του «Αριστερού Κόμματος» στη Στοκχόλμη;
Οι «Σουηδοί Δημοκράτες» αποδίδουν στους μετανάστες την ευθύνη για την δημιουργηθείσα κατάσταση. Ως εκ τούτου εκτρέπουν τον αγώνα κατά της αστικής τάξης . Τα δεξιά λαϊκίστικα κόμματα αγωνίζονται για έναν καπιταλισμό με λιγότερους ή καθόλου μετανάστες, λες και αυτό θα έλυνε κάποια από τα προβλήματα του καπιταλισμού. Αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους, αλλά όχι τους σωστούς. Την κύρια ευθύνη για την ανάπτυξη της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης, φέρουν η αστική τάξη και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές της από τη δεκαετία του '80. Οι «Σουηδοί Δημοκράτες» βρίσκονται επίσης πλησιέστερα προς τους «Μετριοπαθείς» και τους «Χριστιανοδημοκράτες» σε θέματα πολιτικής.
Από τα τέσσερα δεξιά λαϊκίστικα κόμματα, στις Βόρειες Χώρες, το «Λαϊκό Κόμμα» της Δανίας (Folkeparti) ήταν το πιο επιτυχημένο. Στη Φινλανδία, οι «Αληθινοί Φινλανδοί» (Sannfinländarna) απέτυχαν ως κόμμα στην κυβέρνηση και το «Κόμμα Προόδου» (Fremskrittspartiet), το οποίο βρίσκεται στη νορβηγική κυβέρνηση, έχει χάσει την υποστήριξη των ψηφοφόρων. Το «Λαϊκό Κόμμα» στη Δανία έχει χρησιμεύσει ως κυβερνητικό στήριγμα για διάφορες αστικές κυβερνήσεις, έχει αποφύγει όμως την εκπροσώπηση στην ίδια την κυβέρνηση. Δεν χρειάστηκε ως εκ τούτου να "αναλάβει την ευθύνη", μπορεί όμως να του πιστωθούν διάφορες εχθρικές προς τους μετανάστες αποφάσεις. Είναι πιθανό οι «Σουηδοί Δημοκράτες» να προσπαθήσουν να αντιγράψουν την τακτική του «Λαϊκού Κόμματος» στη Δανία.
Πώς θα καταπολεμηθούν οι Σουηδοί Δημοκράτες;
Το κίνημα που στην πράξη θέλει να καταπολεμήσει τον ρατσισμό, τον δεξιό εξτρεμισμό και τον δεξιό λαϊκισμό αντί να επιδίδεται σε ανούσια πολιτική με πλακάτ πρέπει:
· Να δώσει προτεραιότητα στα ζητήματα του προλεταριάτου, δηλ. να αγωνισθεί για την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του προλεταριάτου, να καταπολεμήσει τις αυξανόμενες ανισότητες εισοδήματος και πλούτου, το μισθολογικό ντάμπινγκ, την κατάργηση των κατώτατων μισθών, τις εταιρείες προσωρινής απασχόλησης- πρόσληψης και διαχείρισης προσωπικού και την επιδείνωση των συνθηκών πρόσληψης, και να αυξήσει τον βαθμό συνδικαλιστικής οργάνωσης·
- Να είναι έξω, στους χώρους δουλειάς της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών (LO) και της Συνομοσπονδίας των Υπαλλήλων (TCO) και να μην είναι κλεισμένο στο γκέτο της μεσαίας τάξης·
- Να απαιτήσει και να επιδιώξει να αποχωρήσει η Σουηδία από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Με την ένταξη στην Ε.Ε. , υπαγορεύεται η οικονομική πολιτική από τις Βρυξέλλες και δεν είναι δυνατόν να ξαναεπιτευχθεί πλήρης απασχόληση στη Σουηδία, καθώς οι αντιπληθωριστικές πολιτικές της Ε.Ε. ωθούν ακριβώς στην αντίθετη προς αυτό κατεύθυνση·
- Να καταπολεμήσει την τρέχουσα πολιτική στέγασης, η οποία οδήγησε στην αύξηση του ποσοστού των βιλών, και των κατοικιών με δικαίωμα επικαρπίας, σε βάρος του ποσοστού των προς ενοικίαση κατοικιών, πράγμα που οδηγεί σε αυξημένο (στμ. ταξικό) διαχωρισμό·
- Να καταπολεμήσει την τρέχουσα εκπαιδευτική πολιτική της ελεύθερης επιλογής σχολείου και των ανεξάρτητων ή ισότιμων σχολείων (friskolor), που οδηγούν σε αυξημένο (στμ. ταξικό) διαχωρισμό·
- Να επικεντρωθεί στον απελευθερωτικό αγώνα των νεοαποικιακών χωρών και να στηρίξει τους λαούς και τα έθνη που ακολουθούν μια συνεπή αντιιμπεριαλιστική στάση·
- Να διεξάγει έναν ανηλεή ιδεολογικό αγώνα κατά των ρατσιστικών, σοβινιστικών και φασιστικών αντιλήψεων.
Στη δεκαετία του 1960 και του 1970, δεν υπήρχαν στη Σουηδία κάποιες δεξιές εξτρεμιστικές οργανώσεις. Το «Nordiska Rikspartiet» και το κίνημα «Nysvenska» ήταν ασήμαντα μικρά. Η οργάνωση «Διαφυλάξτε την Σουηδία Σουηδική» (BSS, Bevara Sverige Svenskt), ο πρόγονος των «Σουηδών Δημοκρατών», σχηματίστηκε μόλις το 1979, δηλαδή αφού είχε αρχίσει να φθίνει η άνοδος της αριστεράς. Η έλλειψη δεξιού εξτρεμισμού οφειλόταν εν μέρει στο γεγονός ότι η Σουηδία γνώρισε συνεχή οικονομική ανάπτυξη το 1950-1973 και εν μέρει επειδή η εξωκοινοβουλευτική αριστερά στη Σουηδία με επικεφαλής το KFML / SKP[4] έκανε σωστές πολιτικές επιλογές. Η εξωκοινοβουλευτική αριστερά είχε απλώς κατισχύσει. Το KFML / SKP έδωσε προτεραιότητα στην εγχώρια ταξική πάλη μέχρι το 1978 και την συνδύασε με τον προλεταριακό διεθνισμό, πράγμα το οποίο εκφράστηκε στην αλληλεγγύη στο λαό της Ινδοκίνας. Το KFML / SKP δεν ασκούσε πολιτική αφίσας αλλά επικεντρώνονταν στην εργατική τάξη και στα συμφέροντά της.
Μερικά από τα αστικά κόμματα προσπαθούν επίσης να εμφανιστούν ως φιλικά προς τους μετανάστες, παρά το γεγονός ότι την ίδια στιγμή θέτουν όλο και πιο σκληρές απαιτήσεις κυρίως προς τους φτωχούς μη Ευρωπαίους μετανάστες. Ποιο είναι το συμφέρον της αστικής τάξης από τη μετανάστευση; Πρώτα και κύρια, θέλουν οι καπιταλιστές να καλύψουν την ανάγκη για εργατικό δυναμικό, τόσο εξειδικευμένο όσο και ανειδίκευτο, καθώς το εργατικό δυναμικό είναι αυτό που δημιουργεί την προστιθέμενη αξία και συνεπώς το κέρδος. Η πρόσληψη εργατικού δυναμικού μπορεί να γίνει με οποιονδήποτε τρόπο. Δεύτερον, είναι πλεονέκτημα για την τάξη των καπιταλιστών αν η εργατική τάξη είναι χωρισμένη από πολιτική, θρησκευτική ή εθνοτική άποψη, ειδικά αν οι διάφορες ομάδες της εργατικής τάξης επικεντρώνονται όλο και περισσότερο στις μεταξύ τους αντιθέσεις παρά στην κύρια αντίθεση με την αστική τάξη. Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η αμερικανική εργατική τάξη δεν κατάφερε ποτέ να δημιουργήσει ένα ισχυρό συνδικαλιστικό κίνημα ή ένα ισχυρό εργατικό κόμμα. Ένα πλεονέκτημα της μετανάστευσης ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού είναι ότι δημιουργεί μια προς τα κάτω πίεση στο επίπεδο των μισθών του χαμηλά ειδικευμένου εργατικού δυναμικού σε μια χώρα.
Ο Μαρξ ήδη διαπίστωνε[5]:
"Αυτός ο ανταγωνισμός (μεταξύ Άγγλων και Ιρλανδών εργαζομένων) κρατείται τεχνητά εν ζωή και εντατικοποιείται από τον τύπο, τον κήρυκα στον άμβωνα, τα κόμικς, με λίγα λόγια, από όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους οι άρχουσες τάξεις. Αυτός ο ανταγωνισμός είναι το μυστικό της ανικανότητας της αγγλικής εργατικής τάξης, παρά την οργάνωσή της. Είναι το μυστικό μέσω του οποίου η καπιταλιστική τάξη διατηρεί τη δύναμή της. Και αυτή η τάξη έχει πλήρη επίγνωση αυτού." (Δική μας μετάφραση)
...............................................................................
[1] ΣτΜ. Ως Συμμαχία είναι γνωστή η προγραμματική συνεργασία των αστικών κοινοβουλευτικών κομμάτων της Σουηδίας σε εθνικό επίπεδο - «Μετριοπαθείς», «Κόμμα του Κέντρου», «Φιλελεύθεροι» και «Χριστιανοδημοκράτες» - που ξεκίνησε στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2006 και στις οποίες κέρδισαν επίσης την πλειοψηφία. Σύμφωνα με τα επίσημα τελικά αποτελέσματα οι λεγόμενοι Κοκκινοπράσινοι διαθέτουν 144 έδρες και τα κόμματα της Συμμαχίας 143. Οι “Σουηδοί Δημοκράτες” 62.
[2] ΣτΜ. Η συμφωνία του Δεκεμβρίου ήταν μια επίσημη συμφωνία ανάμεσα στα έξι από τα οκτώ σουηδικά κοινοβουλευτικά κόμματα και αποτέλεσμα της κυβερνητικής κρίσης στη Σουηδία το 2014. Σκοπός της μεταξύ άλλων ήταν και ο αποκλεισμός των «Σουηδών Δημοκρατών» από τη λήψη αποφάσεων.
[3] DN Debatt. ”Arbetslinjen och finanskris förklarar SD:s framgångar” 5/9
[4] ΣτΜ. Kommunistiska Förbundet Marxist-Leninisterna (KFML). Οργάνωση που ιδρύθηκε το 1967 και μετονομάστηκε σε Sveriges kommunistiska parti (SKP) το 1973. Αργότερα μετονομάστηκε σε Solidaritetspartiet και στη συνέχεια το 1994 διαλύθηκε.
[5] Marx to S. Meyer and A. Vogt in New York 9/4 1870 – Selected Correspondence, Progress Publishers 1965, p. 237
** Το άρθρο με τίτλο ¨Valresultatet: Det blir pest eller kolera¨ δημοσιεύτηκε στις 16/9/2018 στην ιστοσελίδα kommunisten.nu της σουηδικής οργάνωσης «Kommunistiska Föreningen». Σύμφωνα με την ιστοσελίδα η «Κομμουνιστική Οργάνωση» (Kommunistiska Föreningen) είναι μια οργάνωση που έχει ως στόχο την κομμουνιστική αταξική κοινωνία. Δουλεύει για να προωθήσει τον ταξικό αγώνα στην καθημερινότητα, να ενώσει τους κομμουνιστές σε όλη τη χώρα (Σουηδία) και να διαμορφώσει μια εθνικής εμβέλειας οργάνωση. Την μετάφραση από τα σουηδικά για λογαριασμό των Αντιγειτονιών έκανε ο Κ.Κ. Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας και η αναδημοσίευση δεν συνιστά απαραίτητα και πλήρη συμφωνία με τις απόψεις που διατυπώνονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου