Αρουντάτι Ρόι: Κασμίρ – Η σιωπή είναι ο δυνατότερος ήχος

Ινδικό προσωπικό ασφαλείας στους δρόμους της Σρινάγκαρ στο Κασμίρ. Φωτό: Atul Loke για τους New York Times

Εκρηκτική είναι η κατάσταση στα εδάφη του Κασμίρ, όπου μόλις πριν λίγες μέρες, ο ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι κατάργησε το καθεστώς πολιτείας του οποίου έχαιρε η περιοχή, μαζί με επιπρόσθετα προνόμια και αυτονομίες. Το πρόβλημα του Κασμίρ δεν είναι εσωτερικό θέμα της Ινδίας, καθώς πρόκειται για μια περιοχή μοιρασμένη ανάμεσα στην πυρηνική δύναμη Ινδία και το Πακιστάν που επίσης διαθέτει πυρηνικά και βλέπει τους ομόθρησκούς του στο Κασμίρ, που αποτελούν και πλειοψηφία, να ταπεινώνονται από τον ανερχόμενο ινδουιστικό εθνικισμό που εκπροσωπεί ο Μόντι. Μόλις το Φλεβάρη, άλλωστε, οι δύο αυτές πυρηνικές δυνάμεις είχαν προβεί σε εκατέρωθεν πλήγματα από αέρος.

Το ερώτημα που παραμένει είναι γιατί προέβη σε μια τέτοια προκλητική κίνηση ο Μόντι τώρα. Αναμφίβολα, η σαρωτική εκλογική του νίκη δεν έχει αφήσει τους αντιπάλους του Μόντι να συνέλθουν ακόμα. Μαζί με αυτό, η χρονική σύμπτωση με την επέτειο της ινδικής ανεξαρτησίας και την εκτόξευση πυραύλου που τέθηκε σήμερα σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη βοηθούσε να αναδειχτεί ο στόχος του Μόντι για οικοδόμηση ενός κυρίαρχου έθνους εντός της ινδικής επικράτειας, κάτι που θα του επιτρέψει μια ακόμα μεγαλύτερη παρουσία στη διεθνή σκηνή. Εξάλλου, η διεθνής κοινότητα έχει ήδη πάρα πολλά προβλήματα αυτή την περίοδο (Αμερικανοϊσραηλινός αποκλεισμός Ιράν, εμπορικός πόλεμος Τραμπ εναντίον Κίνας, έξοδος Βρετανίας από ΕΕ, Ιταλία, διαδηλώσεις Χονγκ Κονγκ, πτώση δημοφιλίας Πούτιν, σχέσεις Τουρκίας-ΝΑΤΟ, και πρωτίστως η νέα επερχόμενη παγκόσμια κρίση, με τα σημάδια της ύφεσης να είναι καταγεγραμμένα πλέον σε ευρωπαϊκό επίπεδο) και, έτσι, ο Μόντι έχει τα χέρια του λυμένα.

Ίσως όμως για άλλη μια φορά ο Μόντι να μην υπολόγισε καλά τις προτεραιότητες κάθε μιας μεγάλης χώρας, που πάνω από όλα βάζει την υπονόμευση υπαρκτών και δυνάμει αντιπάλων της. Έτσι, πέραν της συμμάχου του Ισλαμαμπάντ, Κίνας, οι ΗΠΑ έχουν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για να καλύψουν το χαμένο έδαφος έναντι της Κίνας όσον αφορά την επιρροή στο Πακιστάν, ενώ και η Ρωσία, που δεν θέλει να βρει κι άλλον ανερχόμενο μπροστά της εν ώρα μάλιστα κρίσης, επικαλέστηκε τις αποφάσεις και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για το Κασμίρ, προς μεγάλη λύπη της Ινδίας που δεν θέλει διεθνοποίηση.

Για την εσωτερική διάσταση του θέματος του Κασμίρ, παρατίθεται η μετάφραση σχετικού άρθρου που έγραψε η διάσημη ινδή συγγραφέας Αρουντάτι Ρόι.


***

Η σιωπή είναι ο δυνατότερος ήχος

της Αρουντάτι Ρόι

Καθώς η Ινδία γιορτάζει την 73η επέτειο ανεξαρτησίας της από τη βρετανική κυριαρχία, ρακένδυτα παιδιά διασχίζουν τους δρόμους στο Δελχί πουλώντας υπερμεγέθεις κρατικές σημαίες και αναμνηστικά που γράφουν «Μέρα Μπάρατ Μαχάν», δηλαδή, «Η Ινδία μου είναι Μεγάλη». Εντελώς ειλικρινά μιλώντας, είναι πολύ δύσκολο να νιώθει κανείς έτσι, ειδικά τώρα, που φαίνεται ότι η κυβέρνησή μας έχει αφηνιάσει.

Την περασμένη εβδομάδα μονομερώς παραβίασε τους θεμελιώδεις όρους της Πράξης Προσχώρησης, με την οποία η πρώην πριγκιπική πολιτεία του Τζάμου και Κασμίρ προσχώρησε στην Ινδία το 1947. Για να προετοιμάσει κάτι τέτοιο, τα μεσάνυχτα της 4ης Αυγούστου, μετέτρεψε όλο το Κασμίρ σε ένα τεράστιο στρατόπεδο-φυλακή. Εφτά εκατομμύρια Κασμιριανοί περιφράχτηκαν στα σπίτια τους, κόπηκε το διαδίκτυο όπως και το τηλέφωνο.

Στις 5 Αυγούστου, ο Υπουργός Εσωτερικών της Ινδίας πρότεινε στο κοινοβούλιο το άρθρο 370 του Ινδικού Συντάγματος (το άρθρο δηλαδή που κατοχυρώνει τις νομικές υποχρεώσεις που συνάγονται από την Πράξη Προσχώρησης) να ακυρωθεί. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης υπαναχώρησαν. Μέχρι το ακόλουθο απόγευμα, είχε περάσει ο Νόμος για την Αναδιοργάνωση του Τζάμου και Κασμίρ, τόσο από το ανώτερο όσο και από το κατώτερο σώμα του κοινοβουλίου (σ.parapoda: η παλλαϊκά εκλεγόμενη Λαϊκή Συνέλευση – Λοκ Σάμπχα – και το Συμβούλιο των Πολιτειών – Ράτζγια Σάμπχα – που αναδεικνύεται από τους εκλεγμένους των πολιτειακών και περιφερειακών συνελεύσεων).

Ο νόμος αφαιρεί από την Πολιτεία του Τζάμου και Κασμίρ το ειδικό καθεστώς της – που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το δικαίωμά της να έχει δικό της Σύνταγμα και σημαία. Της αφαιρεί επίσης την πολιτειακή υπόσταση και τη διαιρεί σε δύο περιφέρειες της Ένωσης. Η πρώτη, Τζάμου και Κασμίρ, θα διοικείται απευθείας από την κεντρική κυβέρνηση στο Νέο Δελχί, παρότι θα συνεχίσει να έχει μια τοπικά εκλεγμένη νομοθετική συνέλευση, όμως με ριζικά περιορισμένες αρμοδιότητες. Η δεύτερη, το Λαντάχ, θα διοικείται απευθείας από το Νέο Δελχί και δεν θα έχει νομοθετική συνέλευση.

Αποκλεισμοί δρόμων στη Σρινάγκαρ, τη μεγαλύτερη πόλη στο Τζάμου και Κασμίρ στις 11 Αυγούστου. Φωτό: Atul Loke για τους New York Times

Η ψήφιση του νόμου καλωσορίστηκε στο κοινοβούλιο με χτυπήματα των εδράνων – μια χαρακτηριστική βρετανική παράδοση. Υπήρχε ένα διάχυτο άρωμα αποικιοκρατίας στον αέρα. Οι αφέντες ήταν ευχαριστημένοι που μια ατίθαση αποικία είχε τελικά, τυπικά, τεθεί υπό το στέμμα. Για το δικό της καλό. Φυσικά.

Οι ινδοί πολίτες μπορούν τώρα να αγοράζουν γη και να εγκαθίστανται στο νέο τομέα. Τα νέα εδάφη είναι ανοιχτά για μπίζνες. Ήδη ο πλουσιότερος βιομήχανος της Ινδίας, ο Μουκές Αμπάνι, της Reliance Industries (σ.parapoda: εμπλέκεται σε ενέργεια, πετροχημική και υφαντουργική βιομηχανία, εμπόριο, τηλεπικοινωνίες κ.ά.), υποσχέθηκε διάφορες «ανακοινώσεις». Τι θα σημαίνει αυτό για το ευαίσθητο ιμαλαϊνό οικολογικό σύστημα του Λαντάχ και του Κασμίρ, τη γη των τεράστιων παγετώνων, των λιμνών μεγάλου υψόμετρου και των πέντε μεγάλων ποταμών, οριακά λαμβάνεται υπόψη.

Η διάλυση της νομικής οντότητας της πολιτείας, επίσης, σημαίνει κατάργηση του άρθρου 35Α που παρείχε στους κατοίκους δικαιώματα και προνόμια που τους έκαναν επιστάτες στη γη τους. Έτσι, πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι το να είναι «ανοιχτή για μπίζνες» μπορεί να σημαίνει επίσης ισραηλινού τύπου οικισμούς εποίκων και θιβετιανού τύπου μετακινήσεις πληθυσμών.

Για τους Κασμιριανούς, ιδιαίτερα, αυτό αποτελεί έναν παλαιό, κύριο φόβο. Ο σημερινός φόβος τους (μια αντιστροφή αυτού που πουλάει ο Ντόναλντ Τραμπ) του να σαρωθούν από ένα κύμα θριαμβευτικά εισερχόμενων Ινδών που θα θέλουν ένα μικρό σπιτάκι στη δασική τους πεδιάδα, μπορεί εύκολα να αποδειχτεί πραγματικότητα.

Υποστηρικτής της ανάκλησης του ειδικού καθεστώτος του Κασμίρ από την Ινδία επιδεικνύει έναν καλλιτεχνικό χάρτη της Ινδίας που είναι διακοσμημένος με ένα σάλι χρώματος σαφρανιού, του κυρίαρχου χρώματος στο σύμβολο του κυβερνώντος κόμματος Bharatiya Janata Party (σ.parapoda: BJP/Ινδικό Λαϊκό Κόμμα). Φωτό: Rajesh Kumar Singh/Associated Press

Καθώς η είδηση για το νέο νόμο άρχισε να διαδίδεται, οι ινδοί εθνικιστές κάθε απόχρωσης άρχισαν να πανηγυρίζουν. Τα κυρίαρχα ΜΜΕ, ως επί το πλείστον, έκαναν μια βαθιά υπόκλιση. Υπήρχαν χοροί στους δρόμους και τρομακτικός μισογυνισμός στο διαδίκτυο. Ο Μανόχαρ Λαλ Κάταρ, πρωθυπουργός της πολιτείας της Χαριάνα (σ.parapoda: στα βόρεια της χώρας, με 21 εκ.κατοίκους), που συνορεύει με το Δελχί, μιλώντας για τη βελτίωση που επέφερε στην αναλογία του αδύναμου φύλου στην πολιτεία του, αστειεύτηκε ως εξής: «Οι αγαπητοί μας Ντακάρ (σ.parapoda: κάστα χαμηλά στην «κλίμακα») έλεγαν ότι θα φέρουμε κοπέλες από τη Μπιχάρ (σ.parapoda: βορειοανατολική ομόσπονδη πολιτεία 83 εκατομμυρίων κατοίκων). Τώρα λένε ότι, μιας και το Κασμίρ άνοιξε, μπορούμε να φέρουμε κοπέλες από εκεί».

Εν μέσω αυτών των χυδαίων εορτασμών, ωστόσο, ο δυνατότερος ήχος είναι η νεκρική σιωπή των περιπολούμενων και περιφραγμένων οδών του Κασμίρ και των περίπου 7 εκατομμυρίων κλεισμένων σε κλουβιά και ταπεινωμένων ανθρώπων, συρραμμένων με συρματοπλέγματα, κατασκοπευόμενων από ντρόουν, και οι οποίοι ζουν υπό πλήρες επικοινωνιακό μπλακ άουτ. Το ότι σε αυτή την εποχή της πληροφορίας, μια κυβέρνηση μπορεί να αποκόπτει έναν ολόκληρο πληθυσμό από τον υπόλοιπο κόσμο επί μέρες με τη μία, λέει κάτι σοβαρό για τους καιρούς στους οποίους οδεύουμε.

Συχνά λένε ότι το Κασμίρ είναι η δουλειά που έμεινε στη μέση από την εποχή της «Διχοτόμησης». Αυτή η λέξη υπονοεί ότι το 1947, όταν οι Βρετανοί απέσυραν το περίφημο για την έλλειψη φύλαξής του σύνορο από την υποήπειρο, υπήρχε ένα «σύνολο» το οποίο ακολούθως «διχοτομήθηκε». Πέραν του εδάφους της Βρετανικής Ινδίας, υπήρχαν εκατοντάδες κυρίαρχα πριγκιπάτα, καθένα εκ των οποίων μεμονωμένα διαπραγματεύτηκε τους όρους με τους οποίους θα συγχωνευόταν είτε με την Ινδία είτε με το Πακιστάν. Πολλά όμως, που δεν επιθυμούσαν να συγχωνευτούν, αναγκάστηκαν.

Ενώ η Διχοτόμηση και η τρομακτική βία που προκάλεσε αποτελεί μια βαθιά, ανεπούλωτη πληγή στη μνήμη της υποηπείρου, η βία εκείνης της εποχής, όπως και των χρόνων που ακολούθησαν, στην Ινδία και το Πακιστάν έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό τόσο με την αφομοίωση όσο και με τη διχοτόμηση. Στην Ινδία, το πλάνο για την αφομοίωση, που προχωρά υπό τη σημαία της οικοδόμησης έθνους, σήμαινε ότι δεν υπήρχε ούτε μια χρονιά μετά το 1947 στην οποία να μην έχουν αναπτυχθεί ινδικά στρατεύματα εντός των ινδικών συνόρων εναντίον του «δικού τους λαού». Η λίστα είναι μακρά: Κασμίρ, Μιζοράμ, Νάγκαλαντ, Μανιπούρ, Χαϊντεραμπάντ, Ασάμ.

Η «δουλειά» της αφομοίωσης ήταν δύσκολη και επίπονη και έχει κοστίσει δεκάδες χιλιάδες ζωές. Αυτό που ξεδιπλώνεται σήμερα και στις δυο πλευρές των συνόρων της πρώην Πολιτείας του Τζάμου και Κασμίρ είναι η «δουλειά» της αφομοίωσης που είχε μείνει στη μέση.

Ό,τι συνέβη στο ινδικό κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα ήταν κάτι αντίστοιχο με πυρπόληση της Πράξης Προσχώρησης. Αυτό ήταν ένα έγγραφο με μια σύνθετη καταγωγή που είχε υπογραφεί από έναν μη εκτιμώμενο βασιλιά, τον βασιλιά της ινδουιστικής δυναστείας Ντόγκρα, το Μαχαραγιά Χάρι Σινγκχ. Το ασταθές και ετοιμόρροπο βασίλειό του βρίσκεται πάνω στην εύφλεκτη συνοριακή γραμμή ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν.

Οι εξεγέρσεις που είχαν ξεσπάσει εναντίον του το 1945 επιδεινώθηκαν και τυλίχθηκαν στις φλόγες της επεκτεινόμενης γενικότερης φωτιάς της Διχοτόμησης. Στη δυτική ορεινή περιφέρεια του Πουντς, Μουσουλμάνοι, που ήταν πλειοψηφία, στράφηκαν εναντίον των δυνάμεων του μαχαραγιά και ινδουιστών αμάχων. Στο Τζάμου, στα νότια, οι δυνάμεις του μαχαραγιά, βοηθούμενες από δανεισμένα από άλλες πριγκιπικές πολιτείες στρατεύματα, σφαγίασαν Μουσουλμάνους. Ιστορικοί και ρεπορτάζ της εποχής εκτιμούσαν ότι 70 με 200.000 δολοφονήθηκαν στους δρόμους της πόλης και στις γειτονικές περιφέρειές της.

Πυρωμένοι από τα νέα για τη σφαγή στο Τζάμου, πακιστανοί «άτακτοι» ροβόλησαν από τα βουνά της Βορειοδυτικής Συνοριακής Επαρχίας, πυρπολώντας και λεηλατώντας στο διάβα τους στην κοιλάδα του Κασμίρ. Ο Χάρι Σινγκχ διέφυγε, πηγαίνοντας στο Τζάμου, από όπου απηύθυνε έκκληση στο Τζαβαχαρλάλ Νεχρού, τον ινδό πρωθυπουργό, για βοήθεια. Το έγγραφο που παρείχε τη νομική κάλυψη στον Ινδικό Στρατό για να εισέλθει στο Κασμίρ ήταν η Πράξη Προσχώρησης.

Ινδοί στρατιώτες, εξοπλισμένοι από τους Βρετανούς, καταφθάνουν στη Σρινάγκαρ το 1947 για να πολεμήσουν πακιστανικά στρατεύματα για την κατάληψη της περιοχής του Κασμίρ. Φωτό: Bettmann Archive/Getty Images

Ο Ινδικός Στρατός, με κάποια βοήθεια από ντόπιους, απώθησε τους πακιστανούς «άτακτους», όμως μόνο μέχρι την αλυσίδα βουνών στην άκρη της κοιλάδας. Το πρώην βασίλειο των Ντόγκρα τώρα έμενε διαιρεμένο ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν. Η Πράξη Προσχώρησης θα επικυρωνόταν από δημοψήφισμα ώστε να επαληθευτεί η θέληση του λαού του Τζάμου και Κασμίρ. Αυτή η υπόσχεση για δημοψήφισμα ποτέ δεν έλαβε χώρα. Έτσι γεννήθηκε το πλέον δύσκολα διαχειρίσιμο και επικίνδυνο πολιτικό πρόβλημα της υποηπείρου.

Στα 72 χρόνια που ακολούθησαν, οι διαδοχικές ινδικές κυβερνήσεις υπονόμευσαν τους όρους της Πράξης Προσχώρησης μέχρι του σημείου που ό,τι είχε απομείνει ήταν πια μια αποστεωμένη δομή. Τώρα ακόμα και αυτή στάλθηκε στο πυρ το εξώτερον.

Θα ήταν χωρίς νόημα η προσπάθεια να συνοψιστούν οι στροφές και οι μεταστροφές που έφεραν την κατάσταση ως εδώ. Ας πούμε μόνο ότι είναι τόσο σύνθετες και επικίνδυνες όσο τα παιχνίδια που οι ΗΠΑ έπαιζαν με τα καθεστώτα αχυρανθρώπων τους του Νότιου Βιετνάμ καθ’όλη τη διάρκεια των δεκαετιών του ’50 και του ’60.

Μετά από μια μακρά ιστορία εκλογικών χειρισμών, η τομή ήρθε το 1987, όταν το Νέο Δελχί ωμά παραποίησε τα αποτελέσματα στις εκλογές της πολιτείας. Ως το 1989, το μέχρι τότε, ως επί το πλείστον, μη βίαιο κίνημα με αίτημα για αυτοδιάθεση είχε εξελιχθεί σε έναν γενικευμένο απελευθερωτικό αγώνα. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ξεχύθηκαν στους δρόμους μόνο για να λάβουν ως απάντηση τη μια σφαγή μετά την άλλη.

Η κοιλάδα του Κασμίρ σύντομα πλημμύρισε με ένοπλους, Κασμιριανούς από τις δυο πλευρές των συνόρων, καθώς και ξένους μαχητές, εκπαιδευμένους και εξοπλισμένους από το Πακιστάν, που αγκαλιάστηκαν, ως επί το πλείστον, από τον κασμιριανό λαό. Για άλλη μια φορά, το Κασμίρ βρέθηκε εν μέσω των πολιτικών ανέμων που έπνεαν σε όλη την υποήπειρο – ένα όλο και πιο ριζοσπαστικοποιούμενο Ισλάμ από το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, κάτι το αρκετά ξένο προς την κασμιριανή κουλτούρα, και έναν φανατισμένο ινδουιστικό εθνικισμό που αυξανόταν στην Iνδία.

Μια έντονη συζήτηση ανάμεσα σε μετριοπαθείς και ένοπλους κασμιριανούς αποσχιστές σε τζαμί στο Αναντνάγκ, στο Τζάμου και Κασμίρ, στις 8 Οκτώβρη 1989, δυο χρόνια μετά τις πολιτειακές εκλογές, τα εκλογικά αποτελέσματα της οποίας λέγεται ότι είχαν παραποιηθεί. Φωτό: Robert Nickelsberg/Getty Images

Η πρώτη απώλεια της εξέγερσης ήταν ο μακραίωνος σύνδεσμος ανάμεσα στους Μουσουλμάνους του Κασμίρ και της μικροσκοπικής μειονότητας ινδουιστών, γνωστών στην περιοχή ως Πάντιτ. Όταν ξέσπασε η βία, σύμφωνα με την Επιτροπή Αγώνα των Πάντιτ του Κασμίρ (Kashmiri Pandit Sangharsh Samiti, K.P.S.S.), μια οργάνωση των Πάντιτ του Κασμίρ, περίπου 400 Πάντιτ στοχοποιήθηκαν και δολοφονήθηκαν από ένοπλους. Ως τα τέλη του 1990, σύμφωνα με κυβερνητικές εκτιμήσεις, 25.000 οικογένειες Πάντιτ είχαν εγκαταλείψει την κοιλάδα. Έχασαν τα σπίτια τους, την πατρίδα τους και ό,τι είχαν. Με την πάροδο των ετών, χίλιοι ακόμα έφυγαν – σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός. Όσο η σύγκρουση συνεχιζόταν, εκτός από τους δεκάδες χιλιάδες Μουσουλμάνους, η Κ.P.S.S. λέει ότι 650 Πάντιτ έχουν επίσης σκοτωθεί.

Έκτοτε, μεγάλος αριθμός Πάντιτ ζει σε άθλιους προσφυγικούς καταυλισμούς στην πόλη Τζάμου. Τριάντα χρόνια έχουν περάσει, όμως οι διαδοχικές κυβερνήσεις του Νέου Δελχί δεν έχουν προσπαθήσει να τους βοηθήσουν να επιστρέψουν. Προτίμησαν, αντίθετα, να τους κρατούν εν βρασμώ, και να ανακατεύουν την οργή τους και την κατανοητή πικρία τους σε ένα δυσώδες μείγμα, με το οποίο μπορούν να τρέφουν το επικίνδυνο και εξαιρετικά αποτελεσματικό εθνικιστικό αφήγημα της Ινδίας για το Κασμίρ. Με αυτό, μία μόνο πτυχή μιας επικής τραγωδίας επιμελώς και θορυβωδώς αξιοποιείται για να κρύψει το υπόλοιπο μέρος της τρομακτικής κατάστασης.

Δυνάμεις ασφαλείας στη Σρινάγκαρ την περασμένη εβδομάδα. Φωτό: Atul Loke για τους New York Times

Σήμερα το Κασμίρ είναι μια από τις πλέον ή ίσως η πλέον στρατιωτικοποιημένη ζώνη στον κόσμο. Πάνω από μισό εκατομμύριο στρατιωτών έχουν αναπτυχθεί για να αντιμετωπίσουν αυτό που ο ίδιος ο στρατός παραδέχεται ότι είναι μια χούφτα «τρομοκράτες». Αν υπήρχε παλιότερα οποιαδήποτε αμφιβολία, θα πρέπει πλέον να είναι αρκετά ξεκάθαρό ότι ο πραγματικός τους εχθρός είναι ο κασμιριανός λαός. Αυτό που η Ινδία έχει κάνει στο Κασμίρ κατά τα τελευταία 30 χρόνια είναι ασυγχώρητο. Γύρω στους 70.000 ανθρώπους, άμαχοι, ένοπλοι και δυνάμεις ασφαλείας έχουν σκοτωθεί στη σύγκρουση. Χιλιάδες έχουν «εξαφανιστεί», και δεκάδες χιλιάδες έχουν περάσει από θαλάμους βασανιστηρίων οι οποίοι γεμίζουν την κοιλάδα με σημεία που δημιουργούν κάτι σαν ένα δίκτυο από μικρά Άμπου Γκραίημπ.

Κατά τα τελευταία λίγα χρόνια, εκατοντάδες έφηβοι έχουν τυφλωθεί από τη χρήση κοντόκανων με μολυβένια βλήματα πέλετ, το νέο προτιμώμενο όπλο του μηχανισμού ασφαλείας για τον έλεγχο πλήθους. Οι περισσότεροι ένοπλοι που δρουν στην κοιλάδα σήμερα είναι νέοι Κασμιριανοί, εξοπλισμένοι και εκπαιδευμένοι τοπικά. Κάνουν ό,τι κάνουν, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι από τη στιγμή που σηκώσουν όπλο, η «διάρκεια ζωής» τους είναι απίθανο να ξεπεράσει τους έξι μήνες. Κάθε φορά που ένας «τρομοκράτης» σκοτώνεται, οι Κασμιριανοί προστρέχουν κατά δεκάδες χιλιάδες για να θάψουν έναν νέο άνθρωπο τον οποίο τιμητικά αποκαλούν «σαχίντ», δηλαδή, μάρτυρα.

Ο Σαμίρ Άχμεντ, σχεδιαστής σελίδων για τοπικές εφημερίδες, του οποίου τα μάτια και τα χέρια τραυματίστηκαν από βλήμματα πέλετ στη Σρινάγκαρ στις 10 Αυγούστου. Φωτό:Atul Loke για τους New York Times

Αυτά είναι μόνο τα γενικά δεδομένα μιας 30χρονης στρατιωτικής κατοχής. Τα πιο βίαια αποτελέσματα μιας κατοχής που έχει διαρκέσει δεκαετίες είναι αδύνατο να περιγραφούν λεπτομερώς σε ένα κείμενο όπως αυτό.

Κατά την πρώτη θητεία του Ναρέντρα Μόντι στον πρωθυπουργικό θώκο, η σκληροπυρηνική προσέγγισή του όξυνε τη βία στο Κασμίρ. Το Φλεβάρη, αφότου ένας κασμιριανός βομβιστής αυτοκτονίας σκότωσε 40 μέλη ινδικών δυνάμεων ασφαλείας, η Ινδία εξαπέλυσε αεροπορικό βομβαρδισμό εναντίον του Πακιστάν. Το Πακιστάν προέβη σε αντίποινα. Έγιναν έτσι οι δύο πρώτες πυρηνικές δυνάμεις στην ιστορία που πράγματι εξαπέλυσαν εκατέρωθεν αεροπορικά πλήγματα. Τώρα, στους δύο μήνες της δεύτερης θητείας του Ναρέντρα Μόντι, η κυβέρνησή του έπαιξε το πιο επικίνδυνο χαρτί. Πέταξε ένα αναμμένο σπίρτο σε ένα βαρέλι με μπαρούτι.

Ωσάν αυτό να μην ήταν αρκετά κακό, ο φτηνός, απατηλός τρόπος με τον οποίο αυτό έγινε είναι ντροπιαστικός. Την τελευταία εβδομάδα του Ιούλη, 45.000 επιπλέον στρατιώτες έσπευσαν στο Κασμίρ με διάφορα προσχήματα. Αυτό που έλαβε την μεγαλύτερη προσοχή ήταν ότι υπήρχε μια πακιστανική «τρομοκρατική» απειλή εναντίον του Άμαρναθ Γιάτρα – ένα ετήσιο προσκήνυμα κατά το οποίο εκατοντάδες χιλιάδες ινδουιστές πεζοπορούν (ή μεταφέρονται από Κασμιριανούς κουβαλητές) πάνω σε ψηλά βουνά για να επισκεφτούν τη σπηλιά Άμαρναθ και να προσκυνήσουν έναν φυσικό σχηματισμό από πάγο που πιστεύουν ότι αποτελεί ενσάρκωση του Σίβα.

Την 1η Αγούστου, κάποια ινδικά τηλεοπτικά δίκτυα ανακοίνωσαν ότι μια νάρκη με διακριτικά του Πακιστανικού Στρατού είχε βρεθεί κατά μήκος της διαδρομής που ακολουθούν οι προσκυνητές. Στις 2 Αυγούστου, η κυβέρνηση δημοσίευσε μια ανακοίνωση, με την οποία ζητούσε από τους προσκηνυτές (ακόμα και τουρίστες που βρίσκονταν μίλια μακριά από τη διαδρομή των προσκυνητών) να εγκαταλείψουν άμεσα την κοιλάδα. Αυτό προκάλεσε μια έξοδο υπό πανικό. Οι περίπου 200.000 ινδοί μεροκαματιάρηδες μετανάστες στο Κασμίρ, ξεκάθαρα, δεν αποτελούσαν έγνοια για όσους επέβλεπαν την εκκένωση. Υποψιάζομαι ότι ήταν αρκετά φτωχοί για να νοιαστεί κανείς. Ως το Σάββατο 3 Αυγούστου, τουρίστες και προσκυνητές είχαν φύγει, και οι δυνάμεις ασφαλείας είχαν πάρει θέσεις σε όλη την κοιλάδα.

Μέλος παραστρατιωτικής μονάδας της Ινδίας σε έναν άδειο δρόμο στη Σρίναγκαρ στις 4 Αυγούστου. Φωτό: Tauseef Mustafa/Agence France–Presse — Getty Images

Μέχρι τα μεσάνυχτα της Κυριακής, οι Κασμιριανοί είχαν περιφραχτεί στα σπίτια τους, και όλα τα δίκτυα επικοινωνίας είχαν διακοπεί. Το επόμενο πρωί, μάθαμε ότι, μαζί με αρκετές εκατοντάδες ακόμη, τρεις πρώην πολιτειακοί πρωθυπουργοί, ο Φαρούκ Αμπντουλάχ, ο γιός του, Ομάρ Αμπντουλάχ της Εθνικής Συνδιάσκεψης (σ.parapoda: τοπικό κόμμα) και η Μεχμπούμπα Μούφτι του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (σ.parapoda: τοπικό κόμμα), είχαν συλληφθεί. Πρόκειται για τους κυριότερους ινδόφιλους πολιτικούς που έριχναν νερό στο μύλο της Ινδίας κατά τα χρόνια της εξέγερσης.

Οι εφημερίδες αναφέρουν ότι η αστυνομική δύναμη του Τζάμου και Κασμίρ έχει αφοπλιστεί. Περισσότερο από κάθε άλλον, αυτοί οι ντόπιοι αστυνομικοί είχαν βάλει μπροστά τα κορμιά τους, είχαν κάνει όλη τη λάντζα, παρείχαν στον κατοχικό μηχανισμό πληροφορίες που χρειάζεται, είχαν πλειοδοτήσει για λογαριασμό των αφεντικών τους, και, προς μεγάλη πικρία τους, είχαν κερδίσει την περιφρόνηση του ίδιου του λαού τους. Κι όλα αυτά για να κρατούν την ινδική σημαία υψωμένη στο Κασμίρ. Και τώρα, όταν η κατάσταση δεν είναι παρά εκρηκτική, θα δοθούν τροφή στον εξοργισμένο όχλο, όπως τόση ακόμα τροφή για κανόνια.

Η προδοσία και ο δημόσιος εξευτελισμός των συμμάχων της Ινδίας από την κυβέρνηση του Ναρέντρα Μόντι πηγάζει από ένα είδος ύβρεως και αμάθειας που κατέστρεψε τις απατηλές ανεπτυγμένες δομές που με δυσκολία είχαν καλλιεργηθεί επί δεκαετίες από τον πανούργο, αλλά τελειοποιημένο, ινδικό κρατικό μηχανισμό. Τώρα, αυτό που έγινε, έχει να κάνει και με το δρόμο και με το στρατιώτη που είναι εναντίον του. Πέρα, δηλαδή, από όσα γίνονται ενάντια στους νέους Kασμιριανούς στο δρόμο, είναι επίσης ένα ηλίθιο πράγμα που γίνεται ενάντια σε στρατιώτες.

Τα πιο μαχητικά τμήματα του κασμιριανού πληθυσμού που ζητούν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης ή συγχώνευση με το Πακιστάν, λίγο νοιάζονται για τους νόμους ή το Σύνταγμα της Ινδίας. Αναμφίβολα θα είναι ευχαριστημένα με το ότι αυτοί που θεωρούν συνεργάτες της έχουν ριχτεί στο ποτάμι και ότι το παιχνίδι παραπλάνησης έχει πια τελειώσει. Ίσως είναι πολύ νωρίς για αυτούς για να αγαλλιάσουν. Γιατί όσο βέβαιο είναι ότι ένα κι ένα κάνουν δυο, άλλο τόσο βέβαιο είναι ότι νέες μπλόφες θα υπάρξουν. Και νέα πολιτικά κόμματα. Και ένα νέο παιχνίδι.

Στις 8 Αυγούστου, τέσσερις μέρες μετά τον αποκλεισμό, ο Ναρέντρα Μόντι εμφανίστηκε στην τηλεόραση για να απευθυνθεί σε μια έντονα εορτάζουσα Ινδία και σε ένα φυλακισμένο Κασμίρ. Ακουγόταν σαν να έχει αλλάξει. Παρελθόν αποτελούσαν οι συνήθεις επιθέσεις και ο ενοχλητικός καταγγελτικός του τόνος. Αντίθετα, μίλησε με τρυφερότητα νεαρής μητέρας. Πρόκειται για την πιο τρομακτική εμφάνισή του μέχρι σήμερα.

Πλήθος στην πόλη Αχμενταμπάντ στην Ινδία παρακολουθεί το τηλεοπτικό διάγγελμα του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι προς το έθνος. Φωτό: Amit Dave/Reuters

Η φωνή του τρεμόπαιζε και τα μάτια του έλαμπαν από τα άχυτα δάκρυα καθώς απαριθμούσε την σωρεία από οφέλη που θα πλημμυρίσουν το λαό της πρώην Πολιτείας του Τζάμου και Κασμίρ, τώρα που έχει απαλλαγεί από τους παλιούς, διεφθαρμένους ηγέτες του, και θα διοικείται απευθείας από το Νέο Δελχί. Επικαλέστηκε τα θαύματα της ινδικής μοντέρνας ζωής ωσάν να έκανε κήρυγμα σε ένα μάτσο κολλίγων που είχαν βγει από μια κάψουλα χρόνου. Μίλησε για το πώς ταινίες του Μπόλιγουντ θα αρχίσουν πάλι να γυρίζονται στην καταπράσινη κοιλάδα τους.

Δεν εξήγησε, κατά την εμπνευσμένη ομιλία του, γιατί χρειαζόταν οι Κασμιριανοί να κλειδωθούν και να τεθούν σε επικοινωνιακό αποκλεισμό. Δεν εξήγησε γιατί η απόφαση που δήθεν τους ευνοούσε τόσο πολύ, ελήφθη χωρίς προηγούμενη διαβούλευση μαζί τους. Δεν είπε πώς τα μεγάλα δώρα της ινδικής δημοκρατίας θα μπορεί να τα χαρεί ένας λαός που ζει υπό στρατιωτική κατοχή. Θυμήθηκε να τους ευχηθεί προκαταβολικά για το Έιντ (σ.parapoda: Έιντ Αλ Αντχά, μουσουλμανική θρησκευτική γιορτή), λίγες μέρες νωρίτερα. Όμως δεν υποσχέθηκε την άρση του μπλακ άουτ για τον εορτασμό. Και, πράγματι, αυτό δεν ήρθη.

Την επομένη, οι ινδικές εφημερίδες και διάφοροι φιλελεύθεροι σχολιαστές, περιλαμβανομένων κάποιων από των σφοδρότερων επικριτών του Ναρέντρα Μόντι, σε βαθμό κολακείας εκθείασαν τη συγκινητική του ομιλία. Ως πραγματικοί αποικιοκράτες, πολλοί στην Ινδία που τόσο επαγρυπνούν για παραβιάσεις των δικών τους δικαιωμάτων και ελευθεριών, τηρούν μια εντελώς διαφορετική στάση για τους Κασμιριανούς.

Την Πέμπτη 15 Αυγούστου, κατά την ομιλία του την Ημέρα Ανεξαρτησίας, ο Ναρέντρα Μόντι καυχήθηκε από τους τοίχους του Κόκκινου Οχυρού στο Δελχί ότι η κυβέρνησή του είχε, επιτέλους, με την κίνησή της στο Κασμίρ, πετύχει το όνειρο της Ινδίας για «Ένα Έθνος, Ένα Σύνταγμα». Όμως μόλις το προηγούμενο απόγευμα, ομάδες ανταρτών σε διάφορες πολιτείες που βρίσκονται σε αναταραχή στα βορειοανατολικά της Ινδίας, πολλές εκ των οποίων απολαμβάνουν Ειδικό Καθεστώς όπως η πρώην Πολιτεία του Τζάμου και Κασμίρ, ανακοίνωσαν μποϊκοτάζ στην Ημέρα Ανεξαρτησίας. Και ενώ το ακροατήριο του Ναρέντρα Μόντι στο Κόκκινο Οχυρό παραληρούσε, περίπου εφτά εκατομμύρια Κασμιριανοί παρέμεναν κλειδωμένοι. Το επικοινωνιακό μπλακ άουτ, ακούμε, θα μπορούσε να επεκταθεί για κάποιο καιρό.

Όταν θα τελειώσει, όπως πρέπει, η βία που θα ξεχυλίσει από το Κασμίρ, αναπόφευκτα, θα διαχυθεί στην Ινδία. Θα χρησιμοποιηθεί για την περαιτέρω καλλιέργεια της εχθρότητας ενάντια στους ινδούς Μουσουλμάνους που ήδη δαιμονοποιούνται, γκετοποιούνται, ωθούνται προς τα κάτω στην οικονομική κλίμακα και, με τρομακτική συχνότητα, λιντσάρονται. Το κράτος θα το χρησιμοποιήσει αυτό ως ευκαιρία για να κλείσει μέσα κι άλλους, επίσης – τους ακτιβιστές, νομικούς, καλλιτέχνες, φοιτητές, διανοούμενους, δημοσιογράφους – που διαμαρτύρονται θαρραλέα και ανοιχτά.

Ο κίνδυνος θα προέλθει από πολλές κατευθύνσεις. Η ισχυρότερη οργάνωση στην Ινδία, η ακροδεξιά ινδουιστική εθνικιστική Rashtriya Swayamsevak Sangh (R.S.S.) (Εθνική Οργάνωση Εθελοντών), με πάνω από 600.000 μέλη, συμπεριλαμβανομένου του Ναρέντρα Μόντι και αρκετών υπουργών του, έχει μια εκπαιδευμένη «εθελοντική» πολιτοφυλακή, εμπνεόμενη από τους Μελανοχιτώνες του Μουσολίνι. Κάθε μέρα που περνά, η R.S.S. σφίγγει τον κλοιό της γύρω από κάθε θεσμό του ινδικού κράτους. Στην πραγματικότητα, έχει φτάσει σε ένα σημείο όπου πάνω κάτω αυτή είναι το κράτος.

Υπό την αγαθοεργή σκιά ενός τέτοιου κράτους, διάφορες μικρότερες ινδουιστικές οργανώσεις «επαγρύπνησης και αυτοπροστασίας», οι δυνάμεις κρούσης του Ινδουϊστικού Έθνους, έχουν ανθίσει σε όλη τη χώρα και συνειδητά κάνουν τη δολοφονική δουλειά τους.

Διανοούμενοι και ακαδημαϊκοί αποτελούν μια βασική έγνοιά τους. Το Μάη, την επαύριο κιόλας της εκλογικής νίκης του BJP, ο Ραμ Μαντάβ, γενικός γραμματέας του κόμματος και πρώην εκπροσωπος τύπου της R.S.S, έγραψε ότι τα «υπολείμματα» των «ψευδο-κοσμικών/φιλελεύθερων καρτέλ που είχαν δυσανάλογη επιρροή και στραγγαλίζουν τον πνευματικό και πολιτικό κόσμο της χώρας (…) πρέπει να αποβληθούν από το ακαδημαϊκό, πολιτιστικό και πνευματικό τοπίο της χώρας».

Την 1η Αυγούστου, κατά την προετοιμασία αυτής της «αποβολής», ο ήδη δρακόντιος Νόμος περί Πρόληψης Παράνομων Δραστηριοτήτων τροποποιήθηκε, προκειμένου να συμπεριλάβει στον ορισμό του τρομοκράτη και άτομα, όχι μόνο οργανώσεις. Η τροποποίηση επιτρέπει στην κυβέρνηση να χαρακτηρίσει οποιοδήποτε άτομο ως τρομοκράτη χωρίς να ακολουθεί την δέουσα διαδικασία της προανάκρισης, της απόδοσης κατηγορίας, της εκδίκασης και της ποινής. Το ποιους, τι είδους άτομα εννοεί έγινε ξεκάθαρο όταν στο κοινοβούλιο, ο Αμίτ Σαχ, ο ανατριχιαστικός υπουργός εσωτερικών μας, είπε: «Κύριοι, τα όπλα δεν τροφοδοτούν την τρομοκρατία, η ρίζα της τρομοκρατίας είναι η προπαγάνδα που γίνεται για τη διάδοσή της (…) Και αν όλα αυτά τα άτομα χαρακτηρίζονται τρομοκράτες, δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιο μέλος του κοινοβουλίου που θα έχει οποιαδήποτε αντίρρηση».

Κασμιριανοί δημοσιογράφοι στη Λέσχη Τύπου στη Σρινάγκαρ πρόσφατα. Φωτό: Atul Loke για τους New York Times

Διάφοροι από εμάς ένιωσαν το ψυχρό του βλέμμα να στρέφεται κατευθείαν επάνω μας. Δεν βοήθησε το να γνωρίζουμε ότι είχε περάσει κάποιο καιρό μέσα ως ο κύριος κατηγορούμενος για μια σειρά δολοφονιών στην πολιτεία του, το Γκουτζαράτ. Ο δικαστής στη δίκη του, Μπριτζγκοπάλ Χαρκισχέν Λόγια, πέθανε μυστηριωδώς κατά τη διάρκεια της δίκης και αντικαταστάθηκε από άλλον, ο οποίος έσπευσε να τον απαλλάξει. Ενθαρρυμμένοι από όλα αυτά, ακροδεξιοί τηλεπαρουσιαστές σε εκατοντάδες ειδησεογραφικά δίκτυα της Ινδίας, πλέον ανοιχτά καταγγέλλουν τους αντιφρονούντες, κάνουν άγριους υπαινιγμούς για αυτούς και καλούν στη σύλληψή τους ή κάτι ακόμα χειρότερο. Το «τηλελιντσάρισμα» ίσως αποτελέσει το νέο πολιτικό φαινόμενο στην Ινδία.

Καθώς ο κόσμος μένει θεατής, η αρχιτεκτονική του ινδικού φασισμού γρήγορα λαμβάνει μορφή.

Είχα κάνει κράτηση εισιτηρίων για να πετάξω αεροπορικώς στο Κασμίρ για να δω κάποιους φίλους στις 28 Ιούλη. Οι ψίθυροι για ταραχές και για την εισροή στρατευμάτων είχαν ήδη αρχίσει. Έκανα δεύτερες σκέψεις αναφορικά με το να πάω. Με ένα φίλο μου συζητούσαμε για αυτό στο σπίτι μου. Είναι ανώτερος γιατρός σε κυβερνητικό νοσοκομείο και έχει αφιερώσει τη ζωή του στις κοινωφελείς υπηρεσίες. Τυγχάνει να είναι Μουσουλμάνος. Αρχίσαμε να συζητάμε για το νέο φαινόμενο, όπου περικυκλώνονται από όχλο άνθρωποι, ιδίως Μουσουλμάνοι, οι οποίοι εξαναγκάζονται να φωνάξουν «Τζάι Σρι Ραμ!», «Ζήτω ο Κύριος Ράμα» (σ.parapoda: Ινδουιστική θεότητα).

Αν το Κασμίρ κατέχεται από δυνάμεις ασφαλείας, η Ινδία κατέχεται από τον όχλο.

Είπε ότι το είχε σκεφτεί κι αυτός, επίσης, γιατί συχνά οδηγούσε σε μεγάλους δρόμους εκτός Δελχί για να επισκεφτεί την οικογένειά του που ζει σε απόσταση μερικών ωρών μακριά.

«Θα μπορούσαν εύκολα να με σταματήσουν», μου είπε.

«Θα πρέπει να το πεις, τότε», είπα. «Πρέπει να επιζήσεις.»

«Δεν πρόκειται», μου ειπε, «γιατί θα με σκοτώσουν έτσι κι αλλιώς. Αυτό έκαναν στον Ταμπρέζ Ανσάρι.»

Αυτές είναι οι συζητήσεις που έχουμε στην Ινδία ενώ περιμένουμε το Κασμίρ να μιλήσει. Και το ότι θα μιλήσει είναι βέβαιο.

Δημοσιεύτηκε στα αγγλικά στην ιστοσελίδα των Νew York Times, στις 15/08/2019 και στην έντυπη έκδοσή τους στο φύλλο της 18 Αυγούστου, σ.4. 

πηγή δική μας: https://parapoda.wordpress.com/