Οι καιροί ου μενετοί εισίν

Διαβάζοντας τις διατάξεις του καινούργιου νομοσχεδίου για την εκπαίδευση -λέμε τώρα καινούργιου, εμπλουτισμένου θα έλεγα γιατί χρόνια κρατάει αυτή η κολώνια- ήρθε στη θύμησή μου η εικόνα μιας ξανθιάς, ντροπαλής κοπελίτσας στο 1ο έτος στη Νομική του ΔΠΘ. Είχε μεγάλη χαρά γιατί ήταν πλέον φοιτήτρια, δούλευε κιόλας και ανέβαινε στα άστρα. Καθόταν ήσυχα- ήσυχα και παρακολουθούσε τον καθηγητή στο Ρωμαϊκό Δίκαιο όταν άνοιξε η πόρτα και μπήκε κάποιος συμφοιτητής. Ο καθηγητής τον ρώτησε γιατί άργησε και κείνος απάντησε "γιατί δούλευα κ. καθηγητά". Άστραψε και βρόντηξε ο καθηγητής: "όσοι θέλουν να δουλεύουν να γίνουν κανονικοί εργαζόμενοι. Οι φοιτητές πρέπει να είναι μόνο φοιτητές και να έρχονται κανονικά. Αν δεν μπορούν να είναι μόνο φοιτητές να μην είναι καθόλου". Η κοπελίτσα από τη μια ένοιωσε ανακούφιση για την τύχη της, για πόσο ακόμη δεν ήταν σε θέση να το σκεφτεί. Από την άλλη όμως ένοιωσε σαν κάποιος να τη χαστούκισε. Ήταν ένα γερό ταξικό χαστούκι αλλά και πάλι δεν ήταν σε θέση να το καταλάβει σαν τέτοιο.

Σε λίγους μήνες άρχισαν οι συζητήσεις ανάμεσα στους φοιτητές για το νομοσχέδιο για την παιδεία, Έγινε από τους καλλίτερους ακροατές στα γνωστά "πηγαδάκια" εκείνης της εποχής και συμμετείχε σ΄ όλες τις γενικές συνελεύσεις γιατί έπρεπε να μάθει τα "γιατί" και τα "διότι" να καταλάβει πως λειτουργεί αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας. Γιατί κανένα σύμπαν δεν έχει τη διάθεση να συμμαχήσει με κανένα. Βρίσκεται εκεί για να επιβεβαιώνει ή όχι τους όρους της φυσικής και αυτό μόνο.

Μέσα στο καλοκαίρι, τίποτα δεν είναι τυχαίο, τον Αύγουστο του ΄78 ψηφίζεται ο 815, νόμος πλαίσιο για τα ΑΕΙ που προέβλεπε τον περιορισμό των εξεταστικών από 3 σε 2, των πτυχιακών από 4 σε 3, κατάργηση μεταφοράς μαθημάτων, σύσταση πειθαρχικών συμβουλίων, επιβολή ανώτατου χρονικού ορίου φοίτησης ( ν+ν/2), δηλ. διαγραφή φοιτητών με την αιτιολογία των "αιώνιων" φοιτητών. Τότε αυτό είχαν σαν αιτιολογία, σήμερα το έχουν προχωρήσει. Ε, κάθε εποχή με τους συσχετισμούς και τους "φωστήρες" της. 

Η στάση της πλειοψηφίας του ΚΣ της ΕΦΕΕ που συγκροτούσαν η ΠΣΚ, ΠΑΣΠ, Δημοκρατικό Αγώνας και ΔΑΠ (που κι αυτή πήρε κάποιες αποστάσεις από τον νόμο) ήταν παραλυτική. Οι επιπτώσεις του νόμου φάνηκαν αμέσως και στις επόμενες εξεταστικές περιόδους και στα πειθαρχικά που έγινε προσπάθεια να στηθούν αμέσως για "ψύλλου πήδημα". Τότε αναδείχθηκε η ανάγκη των γενικών συνελεύσεων των φοιτητών απέναντι στη λογική της ανάθεσης στους εκπροσώπους των ΔΣ των συλλόγων. Και η ανάδειξη αυτής της προτεραιότητας με το σύνθημα "τολμάμε να αγωνιζόμαστε, τολμάμε να νικάμε" έγινε με παρέμβαση της ΠΠΣΠ, της Β΄Πανελλαδικής, της ΑΑΣΠΕ και ανένταχτων. Κερδίζονται μαζικότατες γενικές συνελεύσεις και αναπτύσσεται ένα ρωμαλέο φοιτητικό κίνημα που ανάγκασε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στις 3/1/80 να αποσύρει τον νόμο και να εξαγγείλει σύσταση επιτροπών για καινούργιο νόμο - πλαίσιο.

Μέσα σ΄ αυτή την πάλη η μικρή έμαθε τι θα πει αλληλεγγύη, οριζόντια όμως που σε δένει με τον διπλανό σου. Έμαθε πως όταν πάψεις να κλωθογυρίζεις τη σκιά σου και ενδιαφερθείς για τον συνοδοιπόρο τότε σου ανοίγονται τα παράθυρα της ψυχής σου. Και έμαθε ότι καμιά γνώση δεν είναι χρήσιμη αν δεν τη συνταιριάξεις με τη ζωή.

Πέρασαν τα χρόνια και το κρασί νέρωσε πολύ. Υπάρχουν αιτίες και ευθύνες γι΄ αυτό, μεγάλη κουβέντα. Και τώρα κάθε φορά που η νύχτα απλώνει τα σταχτιά πέπλα της η πόλη γίνεται φυλακή με χιλιάδες κελιά και στους δρόμους και τα σοκάκια της ούτε οι γάτες μήτε οι σκύλοι θέλουν να φωνάξουν. Περίσσεψαν οι λύκοι και είναι αγριεμένοι και έτοιμοι να χυμήξουν πάνω στους νέους πρώτα απ΄ όλους, που "τους κλέβουν το βιβλίο από τα χέρια", τους κλέβουν λίγο - λίγο τη ζωή και τους κατηγορούν ότι είναι αμόρφωτοι, βρωμιάρηδες, τεμπέληδες και κάθε φορά που αγωνίζονται, από τους σαλτιμπάγκους της κατοχής, μέχρι τους νέους του Πολυτεχνείου μέχρι τους σημερινούς φοιτητές είναι, παραφράζοντας το Ελύτη, "τα παιδιά με τις πρησμένες ψυχές που τους λένε αλήτες". Και οι ηττημένοι είναι μαζεμένοι στη γωνία. Νικήθηκαν όχι γιατί δεν ήταν καλοί μα γιατί ήταν αδύναμοι. Για πόσο ακόμη δειλοί, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα. Για πόσο ακόμα; Είναι καιρός η αδυναμία να γίνει δύναμη και τα σκοτάδια να γίνουν φως, μέρα νύχτα. Μα τούτα δε γίνονται με ανέξοδα λόγια, αλλά με έργα. Ο παππούς έλεγε, με κλανιές αυγά δε βάφονται. Τώρα με τους φοιτητές το πρώτο βήμα. Όλοι στο δρόμο μαζί τους. Και δασκάλες και δάσκαλοι και μανάδες να απλώσουν τα χέρια τους να τα κάνουν φτερούγες πάνω τους.

Μ.Λ.