Πώς οι πιέσεις για την ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής και της μακροχρόνιας περίθαλψης έβαλαν σαθρά θεμέλια στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση της πανδημίας.*
Από τα νοσοκομεία ως τους οίκους παροχής μακροχρόνιας φροντίδας, αυξάνονται τα στοιχεία ότι η ανατεθειμένη σε εξωτερικούς συνεργάτες και προσφερόμενη από ιδιώτες υγειονομική και ιατρική περίθαλψη έχουν υποβαθμίσει σημαντικά την ικανότητα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την COVID-19. Η ΕΕ πρέπει να απορρίψει τους εκπροσώπους των ομάδων συμφερόντων του ιδιωτικού τομέα που ψιθυρίζουν στο αυτί της, να απομακρυνθεί από τον τύπο της οικονομικής διακυβέρνησης που έχει επιταχύνει την απελευθέρωση της υγειονομικής και ιατρικής περίθαλψης και να θέσει αντιθέτως τις δημόσιες παροχές στον πυρήνα της στρατηγικής της. Εάν όχι, θα διακυβευτούν περισσότερες ζωές.
Καθώς η COVID-19 σάρωσε τον κόσμο, με πάνω από 26 εκατομμύρια περιστατικά και 466.000 θανάτους μόνο στην ευρωπαϊκή περιοχή (έως και τις 11 Ιανουαρίου)[2], η ικανότητα των συστημάτων υγειονομικής και ιατρικής περίθαλψης να αντιμετωπίσουν την πανδημία ήταν συνεχώς στο επίκεντρο. Η μακροχρόνια περίθαλψη και η παροχή φροντίδας σε ηλικιωμένους έχει επίσης τεθεί υπό εξονυχιστικό έλεγχο, καθώς έχουν υπάρξει συγκλονιστικά ποσοστά θανάτων από COVID-19 σε κέντρα φροντίδας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες - έως και 60%[3] στο πρώτο κύμα της πανδημίας.
Τα συστήματα υγείας των κρατών μελών της ΕΕ - τόσο αυτά που βασίζονται στην ασφάλιση υγείας που συνδέεται με την απασχόληση όσο και εκείνα που χρηματοδοτούνται από τη γενική φορολογία - έχουν εκτεθεί σε πολιτικές κατευθύνσεις και δέχθηκαν πολιτικές πιέσεις που ενθάρρυναν την υφέρπουσα ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης. Το 2017, το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Εταιρειών αποκάλυψε[4] τις ιδεολογικές, εταιρικές και οικονομικές πιέσεις - συμπεριλαμβανομένων αυτών σε επίπεδο ΕΕ - που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τον αυξανόμενο ρόλο των εταιρειών του ιδιωτικού τομέα σε αυτήν την παραδοσιακά δημόσια υπηρεσία.
Το ξεζούμισμα ωστόσο
κερδών για τους μετόχους από τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και
φροντίδας συνεπάγεται κινδύνους: επιδείνωση των συνθηκών εργασίας, χαμηλότερους
μισθούς, μείωση προσωπικού, μεγαλύτερο φόρτο εργασίας, περισσότερο άγχος και
περικοπές στον εξοπλισμό εκπαίδευσης και προστασίας, οι οποίοι επηρεάζουν την
ασφάλεια και την ποιότητα της περίθαλψης. Η ανισότητα στον τομέα υγείας
επιδεινώνεται καθώς ιδιωτικοί, κερδοσκοπικοί πάροχοι επιλέγουν και δέχονται
ασθενείς χαμηλού κινδύνου που πληρώνουν, ενώ οι υψηλού κινδύνου και πιο φτωχοί
ασθενείς, ή εκείνοι που χρειάζονται επείγουσα φροντίδα, εξακολουθούν να
εξαρτώνται από την παροχή υπηρεσιών δημόσιας υγείας, οι οποίες - λόγω λιτότητας και αυξανόμενης δέσμευσης δημόσιων κεφαλαίων από παρόχους κερδοσκοπικού χαρακτήρα - χρηματοδοτούνται ανεπαρκώς.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι, και δεν πρέπει να είναι. Οι αλλαγές που οδήγησαν σε μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής και ιατρικής περίθαλψης, στην αβεβαιότητα/ανασφάλεια της εργασίας στον τομέα της περίθαλψης και στη διάβρωση και την υποχρηματοδότηση του δημόσιου τομέα είναι αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Για πολλούς ανθρώπους που σοκαρίστηκαν από την κατάσταση σε αυτούς τους τομείς, όταν κτύπησε η πανδημία, αυτές οι αλλαγές πέρασαν σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητες. Ωστόσο για πολλούς, η COVID-19 έδρασε ως κλήση αφύπνισης, μια υπενθύμιση ότι έχουμε την επιλογή για τον τρόπο λειτουργίας των σημαντικών δημόσιων υπηρεσιών μας.
Αυτό το άρθρο ασχολείται τόσο με τις πολιτικές πιέσεις της ΕΕ όσο και με τις εταιρικές πιέσεις που προωθούν την αυξημένη εφαρμογή των κανόνων της αγοράς («αγοραποίηση», marketisation), την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης. Τάσεις που συνέβαλαν στο ότι τα συστήματα υγείας στην Ευρώπη δεν ήταν καλά προετοιμασμένα για την πανδημία.
Μερικά από τα βασικά ευρήματά μας είναι ότι:
· Το λόμπι των ιδιωτικών νοσοκομείων ευδοκιμεί στις Βρυξέλλες και χρησιμοποιεί την πανδημία ως ευκαιρία να προωθήσει τα συμφέροντά του. Οι αναλύσεις δείχνουν ότι η ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής και ιατρικής περίθαλψης μείωσε τη μακροπρόθεσμη ετοιμότητα των χωρών να αντιμετωπίσουν πανδημίες, και στην πραγματικότητα κοστίζει στις κυβερνήσεις περισσότερο από τη δημόσια υγειονομική και ιατρική περίθαλψη.
· Οι πιέσεις της ΕΕ για μείωση των δημοσίων δαπανών συνέβαλαν στην εμπορευματοποίηση του τομέα φροντίδας ηλικιωμένων καθώς και του τομέα υγειονομικής και ιατρικής περίθαλψης, με καταστροφικές επιπτώσεις κατά την διάρκεια της COVID-19, ιδίως στους οίκους παροχής μακροχρόνιας φροντίδας.
· Τα αποδεικτικά στοιχεία κατά των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα στον τομέα της υγείας αυξάνονται, απαιτείται όμως ακόμη αλλαγή νοοτροπίας. Ωστόσο, μια τέτοια αλλαγή είναι απίθανη εάν η Επιτροπή δέχεται βοήθεια από εταιρείες όπως η McKinsey (γνωστή για τον ρόλο της στην αύξηση της ιδιωτικοποίησης του εθνικού συστήματος υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου) για την αντιμετώπιση της κρίσης με την COVID-19, διατηρώντας παράλληλα το κοινό στο σκοτάδι για τις λεπτομέρειες.
· Η COVID-19 είναι ένα σαφές παράδειγμα αποτυχιών του ιδιωτικοποιημένου μοντέλου παροχής περίθαλψης και μακροχρόνιας φροντίδας. Ο αγώνας ενάντια σ’ αυτό το μοντέλο είναι αγώνας για τους ασθενείς και τους εργαζόμενους, για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με ειδικές ανάγκες, για τη δικαιοσύνη, την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Καθώς τα σχέδια για μια Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα Υγείας ξεκινούν, είναι ζωτικής σημασίας να προστατευθεί ο δημόσιος μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας της παροχής υγειονομικής περίθαλψης στην Ευρώπη και να διασφαλιστεί ότι τα κεφάλαια για την ανάκαμψη από την COVID-19 δεν θα διατεθούν σε κερδοσκοπικούς παρόχους.
Συμπέρασμα
Η εφαρμογή των κανόνων της αγοράς (marketisation) στην υγεία και τη μακροχρόνια περίθαλψη, η προώθηση των ΣΔΙΤ και οι περικοπές των δημοσίων δαπανών που ενθαρρύνονται από την οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ, έχουν συμβάλει στην αύξηση της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών υγείας και της μακροχρόνιας περίθαλψης, θέτοντας την Ευρώπη σε άσχημη θέση όταν έφθασε η στιγμή να αντιμετωπίσει την πανδημία. Οι επιπτώσεις αυτής της πανδημίας θα συνεχίσουν να γίνονται αισθητές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για το καλό όλων μας, πρέπει να αντιμετωπίσουμε και να αμφισβητήσουμε την ιδεολογία και τα συμφέροντα, που με μεγάλη επιτυχία μετέφεραν σταδιακά τη δημόσια υγειονομική περίθαλψη σε ιδιωτικά, κερδοσκοπικά χέρια.
Όπως πρόσφατα κατέθεσαν[5] έξι ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ, η COVID-19 αποκάλυψε τις καταστροφικές επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης υπηρεσιών ζωτικής σημασίας. Παρατήρησαν ότι τα κράτη «με την ανάθεση βασικών αγαθών και υπηρεσιών στην αγορά και σε ιδιωτικές εταιρείες δεν απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα», όμως η παραχώρηση δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών μετατρέπει τους έχοντες το δικαίωμα «σε πελάτες ιδιωτικών εταιρειών αφιερωμένων στη μεγιστοποίηση του κέρδους που δεν λογοδοτούν στο κοινό, αλλά στους μετόχους». Ακόμα πιο κατηγορηματικά, ανάλυση[6] του UNDP διαπίστωσε ότι η ιδιωτικοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης συμβάλλει σε μεγαλύτερη εξάπλωση της ασθένειας και περισσότερους θανάτους λόγω COVID-19. Οι άνθρωποι πεθαίνουν κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας λόγω της ιδιωτικοποίησης. Η καταπολέμηση της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών υγείας και περίθαλψης είναι ένας αγώνας για να σωθούν ζωές.
Σημείωση
* Η έκθεση με τίτλο “When the market becomes deadly. How pressures towards privatisation of health and long-term care put Europe on a poor footing for a pandemic” αναρτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου του 2021 στην ιστοσελίδα … https://corporateeurope.org/en/2021/01/when-market-becomes-deadly
Την μετάφραση από την αγγλική γλώσσα έκανε ο Κ.Καψ. και η δημοσίευση δεν συνιστά απαραίτητα και συμφωνία με όλες τις απόψεις που διατυπώνονται.
Παραπομπές
[1] Σ.τ.Μ. Το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Εταιρειών (Corporate Europe Observatory, CEO) είναι όπως το ίδιο ισχυρίζεται, «μια ομάδα που διεξάγει έρευνες και εκστρατείες και εργάζεται για να αποκαλύψει και να αμφισβητήσει την προνομιακή πρόσβαση και επιρροή που απολαμβάνουν οι εταιρείες και οι ομάδες τους που ασκούν πίεση στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ». Το Παρατηρητήριο δηλώνει ότι «Η πολιτική μας απορρίπτει τη χρηματοδότηση από θεσμικά όργανα και εταιρείες της ΕΕ προκειμένου να διατηρηθεί η ανεξαρτησία της έρευνάς μας» ωστόσο παραδέχεται ότι «λαμβάνει δωρεές από μεμονωμένους υποστηρικτές, καθώς και επιχορηγήσεις από διάφορες οργανώσεις και ιδρύματα» μεταξύ των οποίων συναντάμε ιδρύματα όπως τα Isvara Foundation, Adessium Foundation, Open Society Initiative for Europe, Schöpflin Foundation κ.α..
https://corporateeurope.org/en
[2] Σ.τ.Μ. Από τις 31 Δεκεμβρίου 2019 και μέχρι στιγμής (5η εβδομάδα 2021), έχουν αναφερθεί παγκοσμίως 106.433.703 περιστατικά COVID-19 (σύμφωνα με τους εφαρμοζόμενους ορισμούς των περιστατικών και τον τρόπο εξέτασης στις πληγείσες χώρες), συμπεριλαμβανομένων 2.323.147 θανάτων.
Ειδικά για την Ευρώπη έχουμε :
· 34.642.469 περιστατικά. Οι πέντε χώρες που αναφέρουν τα περισσότερα περιστατικά είναι η Ρωσία (3.983.197), το Ηνωμένο Βασίλειο (3.959.784), η Γαλλία (3.337.048), η Ισπανία (2.989.085) και η Ιταλία (2.636.738).
· 775.857 θανάτους. Οι πέντε χώρες που αναφέρουν τους περισσότερους θανάτους είναι το Ηνωμένο Βασίλειο (112.798), η Ιταλία (91.273), η Γαλλία (78.965), η Ρωσία (77.068) και η Ισπανία (62.295).
“COVID-19 situation update worldwide”
https://www.ecdc.europa.eu/en/geographical-distribution-2019-ncov-cases
[3] “Infographic: COVID-19 in care homes”
https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/covid-19-care-homes-infographic
[4] “The creeping privatisation of healthcare. Problematic EU policies and the corporate lobby push”
[5] “Covid-19 has exposed the catastrophic impact of privatising vital services”
[6] “Privatization and Pandemic: A Cross-Country Analysis of COVID-19 Rates and Health-Care Financing Structures” https://www.researchgate.net/publication/341766609_Privatization_and_Pandemic_A_Cross-Country_Analysis_of_COVID-19_Rates_and_Health-Care_Financing_Structures
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου