Οι ολιγάρχες των μέσων μαζικής ενημέρωσης*

του Pål Steigan 

5 εταιρείες ελέγχουν το 90% των ΜΜΕ στις ΗΠΑ. (Εικονογράφηση Shutterstock)

Ο Aldous Huxley, ο συγγραφέας του «Θαυμαστός καινούργιος κόσμος», οραματίστηκε ένα μέλλον στο οποίο οι έχοντες την εξουσία θα βρουν τρόπους να «κάνουν τους ανθρώπους να αγαπήσουν τη δουλεία τους» και να «δημιουργήσουν ένα ανώδυνο στρατόπεδο συγκέντρωσης για ολόκληρη την κοινωνία, όπου οι άνθρωποι θα στερούνται των δικαιωμάτων τους, αλλά θα τους αρέσει».

Για να το επιτύχουν αυτό οι έχοντες την εξουσία χρειάζονται να αποκτήσουν τον έλεγχο της παραγωγής και διανομής των ιδεών, αφηγημάτων, πληροφοριών και συναισθημάτων. Για το λόγο αυτό, χρειάζεται ο έλεγχος των μέσων μαζικής ενημέρωσης, των έντυπων μέσων, του ραδιοφώνου, της βιομηχανίας του θεάματος, της διαφήμισης και των κοινωνικών μέσων.

Σήμερα, ο έλεγχος αυτός υπάρχει. Οι πολυεθνικές εταιρείες που έχουν εξουσία πάνω στις τράπεζες, τη βιομηχανία οπλικών συστημάτων και τη φαρμακευτική βιομηχανία έχουν επίσης τον έλεγχο των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Πέντε εταιρείες ελέγχουν το 90%

Σύμφωνα με έρευνες στις ΗΠΑ, το 1983, 50 εταιρείες κατείχαν το 90% των μέσων μαζικής ενημέρωσης στη χώρα. Ήδη από τότε υπήρχε μια πολύ ισχυρή συγκέντρωση εξουσίας. Πώς όμως έχουν τα πράγματα σήμερα; Το 2019 πέντε εταιρείες ελέγχουν το 90% των μέσων ενημέρωσης¹.

Οι πέντε αυτές εταιρείες ήταν η Comcast (μέσω της NBC Universal), η Disney, η Viacom & CBS (και οι δύο ελεγχόμενες από την National Amusements) και η AT&T (μέσω της Warner Media). Η National Amusements είναι μια ιδιωτική εταιρεία ιδιοκτησίας του Sumner Redstone² και της Shari Redstone³. Οι υπόλοιπες είναι εταιρείες εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Δεδομένου ότι δύο από τις εταιρείες έχουν τον ίδιο ιδιοκτήτη, μπορεί κανείς να πει ότι μόνο τέσσερεις όμιλοι κατέχουν το 90% των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Σε εξέλιξη βέβαια βρίσκεται ένας νομικός πόλεμος⁴ κατά τον οποίο η CBS και η Viacom προσπαθούν να αποδεσμευτούν από την National Amusements, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι ο Redstone είναι διανοητικά ανίκανος να διαχειριστεί τις εταιρείες. Από την άλλη πλευρά, η οικογένεια Redstone επιθυμεί την συγχώνευση των CBS και Viacom⁵.

Αυτές οι εταιρείες κατέχουν επιχειρήσεις μέσων μαζικής ενημέρωσης για έναν και μοναδικό λόγο και αυτός είναι η αύξηση των κερδών των ιδιοκτητών τους. Δεν έχουν λόγο να ασχοληθούν με την ερευνητική ή την κριτική δημοσιογραφία για να αποκαλύψουν την κατάχρηση εξουσίας ή την καταπίεση. Τους ιδιοκτήτες και τους διαφημιζόμενούς τους δεν τους ενδιαφέρει καθόλου να αντιδρούν οι αναγνώστες και οι θεατές τους στην οικονομική κρίση ή στις βίαια αυξανόμενες ταξικές διαφορές, επαναστατώντας με οποιονδήποτε τρόπο. Δεν χρειάζονται θεωρίες συνωμοσίας εδώ. Πρόκειται για το 1% που αποκομίζει μικτό κέρδος από την ακολουθούμενη πολιτική.

Το τοπίο των ΜΜΕ στις ΗΠΑ κυριαρχείται από μια χούφτα εταιρείες

Όταν εξετάζουμε λοιπόν ποιοι είναι οι κύριοι μέτοχοι στις εταιρείες μέσων ενημέρωσης και συγκρίνουμε με τους κύριους μετόχους της βιομηχανίας όπλων, βλέπουμε κάτι τέτοιο:

Ιδιοκτησιακό καθεστώς στη βιομηχανία των μέσων ενημέρωσης
Όμιλος	Ιδιοκτησία
Comcast	Vanguard, BlackRock, Capital World, State Street, Fidelity
Disney	Vanguard, Fidelity
AT&T	Vanguard, Fidelity
21 Century Fox	Vanguard, BlackRock, Capital World, State Street, Fidelity
CBS	Vanguard, BlackRock, Capital World, State Street
Viacom	Vanguard, BlackRock, State Street, Fidelit

                                  

Τα ίδια επιχειρηματικά κεφάλαια κατέχουν επίσης τη βιομηχανία όπλων
Παραγωγοί οπλικών συστημάτων	Ιδιοκτησία
Lockheed Martin	Vanguard, BlackRock, Capital World, State Street
Boeing	Vanguard, BlackRock, Capital World, State Street, Fidelity
Raytheon	Vanguard, BlackRock, State Street

(Πηγή: Morningstar)

Όταν γράφουμε λοιπόν για το σύμπλεγμα στρατιωτικής βιομηχανίας και μέσων ενημέρωσης αυτό δεν είναι απλά μια φράση, αλλά μια ακριβής περιγραφή των σχέσεων εξουσίας. Στην παρακάτω απεικόνιση το δείχνουμε σε ένα και το αυτό γράφημα.

Σημειώσεις 4ου Άρθρου

*          Το άρθρο με τίτλο "Medieoligarkene" δημοσιεύθηκε στις 28-07-2019 στην ιστοσελίδα 

https://steigan.no/2019/07/medieoligarkene/

1.         Σ.τ.Μ. : Στοιχεία για το 2012 εστο http://www.businessinsider.com/these-6-corporations-control-90-of-the-media-in-america-2012-6?r=US&IR=T&IR=T

2.         https://en.wikipedia.org/wiki/Sumner_Redstone

3.         https://en.wikipedia.org/wiki/Shari_Redstone

4.         https://edition.cnn.com/2013/05/16/us/sumner-redstone-fast-facts/index.html

5.         https://www.vanityfair.com/news/2019/05/winter-is-coming-to-cbs

*Ο συγγραφέας Pål Steigan είναι Νορβηγός αριστερός πολιτικός και αρχισυντάκτης της ιστοσελίδας www.steigan.no. Υπήρξε για πολλά χρόνια συντάκτης εκδόσεων και αυτοαπασχολούμενος στον πολιτισμό και την τεχνολογία των πληροφοριών. Είναι συγγραφέας και ακτιβιστής αλλά περισσότερο γνωστός ως ηγέτης του νορβηγικού AKP(m-l) [Arbeidernes Kommunistparti (marxist-leninistene), Κομμουνιστικό Κόμμα Εργατών (Μαρξιστές-Λενινιστές)] από το 1975 έως το 1984.

  Μέσα από τα άρθρα που δημοσιεύουμε  ως μέρος μια ενότητας ο συγγραφέας εξετάζει ποιος έχει τον έλεγχο σε ορισμένους από τους σημαντικότερους στρατηγικούς τομείς του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Η σειρά άρθρων δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα www.steigan.no από 25 έως 30 Ιούλη 2019.

Τα άρθρα που περιέχονται στην ενότητα έχουν τίτλους:

1. "Τους ανήκουν οι τράπεζες, η βιομηχανία όπλων, τα επώνυμαπροϊόντα, τα μέσα ενημέρωσης και οι γίγαντες της τεχνολογίας."

2. "Το στρατιωτικοβιομηχανικό φαρμακευτικό σύμπλεγμα."

3. "Επώνυμα προϊόντα, ποικιλία και διαφοροποίηση ή μήπως όχι;"

4. "Οι ολιγάρχες των μέσων μαζικής ενημέρωσης"

5. "Σε ποιον ανήκουν οι γίγαντες της πληροφορικής;"

6. "Οι κυρίαρχοι της αυτοκρατορίας"

(επίλογος- συμπεράσματα)

Η μετάφραση  και η επιμέλεια από τη νορβηγική γλώσσα είναι του συνεργάτη των Αντιγειτονιών,  Κ.Καψ. Η αναδημοσίευση των κειμένων δεν σημαίνει απαραίτητα συμφωνία με όλες τις απόψεις που διατυπώνονται.