Το στρατιωτικοβιομηχανικό φαρμακευτικό σύμπλεγμα*

του Pål Steigan

Το πρόβλημα φαίνεται να είναι ο καπιταλισμός!

Ήταν ο στρατηγός και Πρόεδρος Dwight D. Eisenhower ο οποίος έπλασε για πρώτη φορά τον όρο και περιέγραψε την κατάσταση όταν, στην αποχαιρετιστήρια του ομιλία προς το έθνος στις 17 Ιανουαρίου 1961, προειδοποίησε για το «στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα»¹ που είχε επιρροή παντού (σε όλες τις περιοχές) στις Ηνωμένες Πολιτείες.

«...Η συνολική του επιρροή - οικονομική, πολιτική, και πνευματική - μπορεί να γίνει αισθητή σε κάθε πόλη, κάθε κτίριο του κράτους και κάθε γραφείο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

... πρέπει να προφυλαχτούμε από την απόκτηση αδικαιολόγητης-αθέμιτης (unwarranted) επιρροής, είτε επιδιώκεται είτε όχι, από το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα.»

Αυτό ήταν κάτι νέο στην ιστορία των ΗΠΑ, από το 1961 όμως έχει γίνει πολύ πιο έντονο. Τα δύο τρίτα όλων των στρατιωτικών συμβολαίων του Πενταγώνου δίνονται στις «μεγάλες έξι»: Lockheed Martin, Northrop Grumman, Raytheon, General Dynamics, BAE Systems και Boeing. Όλες οι άλλες 28.000 εταιρείες που παράγουν για την πολεμική μηχανή οργανώνονται ως υπεργολάβοι τους σε ένα πυραμιδικό σύστημα πέντε επιπέδων όπου κάθε εταιρεία προσπαθεί να αντλήσει όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα.

Οι ιδιοκτήτες της στρατιωτικής βιομηχανίας

Ανάμεσα στους μεγαλύτερους ιδιοκτήτες όλων των «μεγάλων έξι» συναντάμε τους «συνήθεις ύποπτους»², δηλαδή τα επενδυτικά ταμεία BlackRock, Vanguard και State Street. Η State Street δεν είναι από τους μεγαλύτερους μετόχους της General Dynamics και της BAE Systems, αλλά κατά τα άλλα η εικόνα είναι πλήρης. Η στρατιωτική βιομηχανία συγκεντρώνεται σε μια χούφτα εταιρειών οι οποίες με την σειρά τους έχουν και πάλι κοινούς ιδιοκτήτες. (Μια ανάλυση που ασχολείται και με τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων, την εκπροσώπηση και τις σταυροειδείς συμμετοχές θα δείξει ότι η ολοκλήρωση είναι ακόμη πιο πλήρης).

Κανένας άλλος τομέας της αμερικανικής οικονομίας δεν καταβροχθίζει τόσο μεγάλο μέρος του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού όσο η στρατιωτική βιομηχανία. Ο προϋπολογισμός του Πενταγώνου υπερβαίνει το 50% του προϋπολογισμού που εγκρίνεται από το Κογκρέσο.

Ο προϋπολογισμός των ΗΠΑ

Άλλοι γίγαντες της βιομηχανίας

Αν πάμε σε άλλες σημαντικές βιομηχανίες εκτός από τη βιομηχανία οπλικών συστημάτων, οι τέσσερες μεγαλύτερες εταιρείες στις ΗΠΑ είναι: η Apple, η General Motors, η Ford και η General Electric. Όλες τους είναι προμηθευτές της πολεμικής βιομηχανίας, η κύρια όμως δραστηριότητά τους βρίσκεται σε άλλους τομείς. Η ίδια ακριβώς εικόνα επαναλαμβάνεται και εδώ: «οι τρεις συνήθεις ύποπτοι» είναι μεγάλοι ιδιοκτήτες και των τεσσάρων.

Η φαρμακευτική βιομηχανία (Big Pharma)

Δίπλα στην στρατιωτική βιομηχανία και τις εταιρείες τεχνολογίας, βρίσκονται οι εταιρείες της φαρμακευτικής βιομηχανίας που είναι από τις ισχυρότερες στον κόσμο. Αυτές ήταν η κινητήρια δύναμη για την TISA, την TTIP και άλλες παρόμοιες συμφωνίες³ επειδή ήθελαν να εξασφαλίσουν τις πατέντες⁴ τους παγκοσμίως. Οι τέσσερις μεγαλύτερες είναι : Johnson & Johnson, Roche, Pfizer και Novartis. Τρεις από αυτές τις εταιρείες ακολουθούν το συνηθισμένο πρότυπο. Οι «συνήθεις ύποπτοι» είναι από τους μεγαλύτερους ιδιοκτήτες τους. Η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα είναι η Roche, η οποία έχει ως κύριους ιδιοκτήτες της μια μικρή ομάδα Ελβετών μετόχων. Όμως η Novartis, η οποία και πάλι έχει «τους τρεις» μεταξύ των κύριων ιδιοκτητών, είναι σημαντικός μέτοχος στην εταιρεία.

Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες έχουν θέσει ως στόχο να εξασφαλίσουν παγκόσμιο μονοπώλιο στα φάρμακα, τις μεθόδους θεραπείας, τα εμβόλια και τις πατέντες. Πέρα από τις πιέσεις που ασκούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον ΟΗΕ και τις κυβερνήσεις, ασκούν μεγάλες πιέσεις προς το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου και αποτελούν την πιο ισχυρή ομάδα πίεσης. Έχουν μεγάλη επιρροή στο διεθνές δίκαιο, δικαίως έχουν επικριθεί για την παρεμπόδιση των φτωχών χωρών να αποκτήσουν φτηνά φάρμακα, τον χειρισμό των ερευνητικών ιδρυμάτων και την κατάπνιξη των κριτικών. Έχουν επίσης επικριθεί⁵ ότι χρησιμοποιούν το μονοπώλιο τους για την παρεμπόδιση της καινοτομίας⁶. Και φυσικά, οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες έχουν επίσης στενούς δεσμούς με το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα.

Ισχυρίζονται ότι πρέπει να έχουν μεγάλα έσοδα επειδή η έρευνά τους είναι τόσο δαπανηρή. Στην πραγματικότητα, όμως, για να εξασφαλιστεί το μέγιστο κέρδος για τους ιδιοκτήτες. Όταν οι κυρίαρχες εταιρείες είναι τόσο λίγες και έχουν τόσο μεγάλο κεφάλαιο στη διάθεσή τους, τους δίνονται τεράστιες ευκαιρίες να πραγματοποιήσουν κάτι τέτοιο. Και όπως θα δείξουμε, οι ιδιοκτήτες τους έχουν ουσιαστικά μονοπωλιακό έλεγχο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ώστε να μπορούν να προχωρήσουν σε μεγάλο βαθμό στον έλεγχο της κριτικής που τους ασκείται και του τρόπου αντιμετώπισής της.

Όλα τα στοιχεία προέρχονται από τη βάση δεδομένων Morningstar⁷, η οποία με τη σειρά της τα ανακτά από τα χρηματιστήρια των ΗΠΑ.

Έτσι, για να συνοψίσουμε:

Όχι μόνο είναι εξαιρετικά συγκεντρωμένη η παραγωγή στη βιομηχανία οπλικών συστημάτων, στις άλλες μεγάλες βιομηχανίες και στις φαρμακευτικές βιομηχανίες αλλά και το κεφάλαιο πίσω από αυτές τις εταιρείες έχει υψηλό βαθμό συγκέντρωσης. Συναντάμε και πάλι τις δραστήριες εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου που έχουν τόσο μεγάλες συμμετοχές ώστε να είναι σε θέση να απαιτούν από τις εταιρείες.

Σημειώσεις 2ου Άρθρου

*          Το άρθρο με τίτλο "Det militærindustrielle farmasøytiske komplekset" δημοσιεύθηκε 26-07-2019 στην ιστοσελίδα  https://steigan.no/2019/07/det-militaerindustrielle-farmasoytiske-komplekset/

1.         https://en.wikipedia.org/wiki/Military-industrial_complex

2.         https://steigan.no/2017/12/tre-selskaper-eier-de-storste-korporasjonene-i-usa-2/

3.         https://www.citizen.org/article/restricting-access-to-affordable-medicines/

4.         Σ.τ.Μ. : Να εξασφαλίσουν το αποκλειστικό δικαίωμα εκμετάλλευσης.

5.         https://msfaccess.org/6-things-big-pharma-doesnt-want-you-know

6.         https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=25&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjZ6fTR29HjAhWaD2MBHWS1BacQFjAYegQIBxAB&url=https%3A%2F%2Fwww.washingtonpost.com%2Fnews%2Ftheworldpost%2Fwp%2F2018%2F10%2F17%2Fpharmaceutical%2F&usg=AOvVaw0mDaNpktdeO4bmceNPfSGw

7.         https://www.morningstar.com/

•          Ο συγγραφέας Pål Steigan είναι Νορβηγός αριστερός πολιτικός και αρχισυντάκτης της ιστοσελίδας www.steigan.no.  Υπήρξε για πολλά χρόνια συντάκτης εκδόσεων και αυτοαπασχολούμενος στον πολιτισμό και την τεχνολογία των πληροφοριών. Είναι συγγραφέας και ακτιβιστής αλλά περισσότερο γνωστός ως ηγέτης του νορβηγικού AKP(m-l) [Arbeidernes Kommunistparti (marxist-leninistene),  Κομμουνιστικό Κόμμα Εργατών (Μαρξιστές-Λενινιστές)] από το 1975 έως το 1984.

Μέσα από τα άρθρα που θα δημοσιευθούν ως μέρος μια ενότητας ο συγγραφέας εξετάζει ποιος έχει τον έλεγχο σε ορισμένους από τους σημαντικότερους στρατηγικούς τομείς του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.  Η σειρά άρθρων δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα  www.steigan.no από  25 έως  30 Ιούλη 2019.

Τα άρθρα  που περιέχονται στην ενότητα  έχουν  τίτλους:

1.            "Τους ανήκουν οι τράπεζες, η βιομηχανία όπλων, τα επώνυμα προϊόντα, τα μέσα ενημέρωσης και οι γίγαντες της τεχνολογίας."

2.            "Το στρατιωτικοβιομηχανικό φαρμακευτικό σύμπλεγμα."

3.            "Επώνυμα προϊόντα, ποικιλία και διαφοροποίηση ή μήπως όχι;"

4.            "Οι ολιγάρχες των μέσων μαζικής ενημέρωσης"

5.            "Σε ποιον ανήκουν οι γίγαντες της πληροφορικής;"

6.            "Οι κυρίαρχοι της αυτοκρατορίας"

(επίλογος- συμπεράσματα)

Η μετάφραση έγινε από τη νορβηγική γλώσσα από το συνεργάτη των Αντιγειτονιών , Κ.Καψ. Η αναδημοσίευση των κειμένων δεν σημαίνει απαραίτητα συμφωνία  με όλες τις απόψεις  που  διατυπώνονται.