Η Αφγανή κουβαλάει τα βάρη της κοινωνικής της τάξης, τη χώρα της και των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων*

 

Της Β. Δερμιτζάκη

Δεν θα μπορούσε να γίνει συζήτηση για το Αφγανιστάν χωρίς αναφορά στη θέση της γυναίκας, ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες εξελίξεις. Η επάνοδος των Ταλιμπάν στο προσκήνιο ανασύρει στη μνήμη σκληρές εικόνες που θυμίζουν Μεσαίωνα. Δημόσιες εκτελέσεις γυναικών, λιθοβολισμοί, μαστιγώσεις και ακρωτηριασμοί.

Σήμερα, τα 2/3 του πληθυσμού του Αφγανιστάν είναι κάτω των 30 ετών. Αυτό σημαίνει ότι πολλές από τις γυναίκες δεν έζησαν ποτέ ξανά υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν. Βιώνουν όμως μια ζωή σε μια χώρα ρημαγμένη, που διώχνει τους ανθρώπους της, που τα όπλα μιλάνε περισσότερο από αυτούς.  Με 35% ανεργία επίσημη, η φτώχια τρώει τον λαό. Οι ιμπεριαλιστές δεν έκαναν επενδύσεις στο Αφγανιστάν, δεν το «ανάπτυξαν» καπιταλιστικά. Σπείρανε μόνο όλεθρο και φύγανε.

Στο Αφγανιστάν, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας,  638 γυναίκες πεθαίνουν ανά 100.000 γέννες. Το ποσοστό μητρικής θνησιμότητας είναι από τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Το δε ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας, 115 θάνατοι ανά 1.000 γέννες, είναι το χειρότερο στον κόσμο. Οι αριθμοί δεν αποτυπώνουν μόνο την τραγική θέση των γυναικών αλλά και τις άθλιες συνθήκες που βιώνει όλος ο αφγανικός λαός.

Το φευγιό των Αμερικάνων και η συζήτηση για τα πώς και τα γιατί, καλύφτηκαν με μαστοριά από την ψεύτικη έγνοια των κυβερνήσεων για την καταπίεση των Αφγανών γυναικών. Όμως, τα κροκοδείλια δάκρυα, που τρέχουν πάντα για να θολώνουν την εικόνα, δεν μπορούν να κρύψουν την υποκρισία τους. Οι αστοί και οι παρατρεχάμενοί τους δεν έχουνε συμπόνια. Τις ίδιες γυναίκες που υποτίθεται πως υπερασπίζουν, τις αντιμετωπίζουν σαν μιάσματα, αν φτάσουνε ως πρόσφυγες στα σύνορα των χωρών τους. Τις στέλνουν από εκεί που ήρθαν. Όταν συζητούν για το προσφυγικό, το Αφγανιστάν μετατρέπεται σε ασφαλή  χώρα!

Τα Μέσα Μαζικής Παραπληροφόρησης δείχνουν τις αθλιότητες των Ταλιμπάν για να καθαγιάσουν και να εξωραΐσουν την πρότερη κατάσταση, για να δώσουν ανθρώπινο πρόσωπο στα ιμπεριαλιστικά τέρατα, για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους και τη δράση τους. Το ενδιαφέρον των Αμερικάνων αλλά και των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών για τα δικαιώματα των γυναικών του Αφγανιστάν δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια δήλωση ενδιαφέροντος για την περιοχή, μια δικαιολογία για να συνεχίσουν να χώνουν τη μύτη τους παντού καθώς προετοιμάζουν τα επόμενα χτυπήματά τους. Προσπαθούν να πείσουν  πως «ο ιμπεριαλισμός εξασφάλιζε δικαιώματα στις γυναίκες αλλά οι Ταλιμπάν τις αντιμετωπίζουν ως ζώα». Θέλουν να αναφωνήσουμε: «Τι μπορούμε να κάνουμε χωρίς Αμερικάνους;»  Όλοι κόπτονται!

Το «ενδιαφέρον» όμως που δείχνει η Κεραμέως για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν δεν μπορεί να περάσει ασχολίαστο. Η πολιτικός που έχει συνδέσει το όνομά της με την ΕΒΕ και το βίαιο πέταγμα 30.000 μαθητών εκτός ΑΕΙ, που ηγείται ως αρμόδια υπουργός της προσπάθειας του συστήματος να καταργήσει τα δικαίωμα των παιδιών του λαού στις σπουδές, μόλις πληροφορήθηκε την απόφαση των Ταλιμπάν για αποκλεισμό των γυναικών από βαθμίδες εκπαίδευσης, αγανάκτησε! Πήρε αμέσως πρωτοβουλία, απευθύνθηκε στην UNESKO και την ΕΕ, ζητώντας να συζητηθούν τρόποι αντίδρασης ενάντια στην αδιανόητη αυτή απόφαση των Ταλιμπάν! Γράφει: «Πιστεύουμε ότι αποτελεί χρέος μας η αξιοποίηση των διαθέσιμων εργαλείων μας στο πλαίσιο της ΕΕ, ώστε να ασκηθεί πίεση κατά της απόφασης των Ταλιμπάν για τον αποκλεισμό των κοριτσιών από την εκπαίδευση και να αναδειχθεί ο παραλογισμός της»!

Η υπουργός Παιδείας έχει κάθε λόγο να διαμαρτύρεται. Η δικιά της μέθοδος αποκλεισμού από την εκπαίδευση δεν κάνει διακρίσεις. Στο περιθώριο σπρώχνει «ισότιμα» και τα αγόρια και τα κορίτσια! Φυσικά, δεν λειτουργεί αφ’ αυτού της. Η πρωτοβουλία της είναι ένας τρόπος να ανακατευτεί η κυβέρνηση στα πράγματα, να αποκτήσει ρόλο! Ό,τι μπορεί ο καθένας κάνει! Οι υποκριτές είναι πολλοί κι ας μη λένε τα ίδια. Ξεσκεπάζουμε την υποκρισία τους. Το δικό μας ζητούμενο είναι να εξηγήσουμε αυτό που συμβαίνει στο Αφγανιστάν και να βγάλουμε συμπεράσματα, αν μπορούμε.

Σήμερα οι εκπρόσωποι των Ταλιμπάν διαβεβαιώνουν ότι τα δικαιώματα των γυναικών δεν θα αμφισβητηθούν. Οι μέρες που κυλούν δείχνουν το αντίθετο. Γυναίκες εκδιώχθηκαν από τις δουλειές τους και Πανεπιστήμια εκκενώθηκαν στις πόλεις που κατέλαβαν. Έβαλαν περιορισμούς στην εκπαίδευση των γυναικών, επαναφέρουν το νικάμπ, που καλύπτει ολάκερη τη γυναίκα σαν υφασμάτινη φυλακή και απαγόρευσαν το κόψιμο της γενειάδας στους άντρες. Επιστροφή στον Μεσαίωνα; Θα δούμε. Σίγουρα δεν επαναλαμβάνεται η ιστορία, πρέπει να αναλύουμε κάθε φορά τα νέα δεδομένα.

Μαζί με τις εικόνες που δείχνουν τις αγριότητες των Ταλιμπάν, κυκλοφορούν εικόνες στο διαδίκτυο που δείχνουν τις γυναίκες, πολλές δεκαετίες πίσω, να είναι ακάλυπτες και να φορούν ακόμα και μίνι φούστα. Ταυτόχρονα προβάλλονται τα χρόνια των βασιλιάδων ως χρόνια που μοιράζονταν δικαιώματα στις γυναίκες και οι περίοδοι της ιμπεριαλιστικής παρουσίας Ρώσων κι Αμερικάνων ως περίοδοι ελευθερίας κι ευημερίας. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν πρέπει να έχουμε υπόψη πως όταν μιλάμε για βασιλεία στο Αφγανιστάν δεν πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας κλασικούς βασιλικούς οίκους όπως στη Δύση, αλλά ανακήρυξη, συνήθως αυτό-ανακήρυξη, του αρχηγού μιας φατρίας σε βασιλιά. Σπάνια τον αποδέχονταν οι υπόλοιπες.

Όταν η χώρα κατακτά την ανεξαρτησία της από τους Βρετανούς το 1919, κάποιος αέρας ελευθερίας ευνόησε ορισμένα  δημοκρατικά στοιχεία να εκφραστούν.   Η Οκτωβριανή Επανάσταση στη γειτονιά της μετρούσε δύο χρόνια ζωής. Σε μια σειρά χώρες της Ασία, μέσα στα πλαίσια των αστικών καθεστώτων, αναπτύχθηκαν εκσυγχρονιστικά ρεύματα, όπως το κίνημα των Νεότουρκων. Όλα αυτά επηρεάζουν. Φυσικά, η παρουσία και το ενδιαφέρον των Βρετανών ποτέ δεν έφυγε. Ήταν εκεί και γοήτευαν τη βασιλική οικογένεια και τον περίγυρό της με τον τρόπο ζωής τους.

Ο βασιλιάς Αμανουλάχ Χαν (1919-29) αναλαμβάνει να εκμοντερνίσει  τη χώρα ιδρύοντας τα πρώτα μεικτά σχολεία για αγόρια και κορίτσια. Ήταν, επίσης, αυτός που προώθησε τον δυτικό τρόπο ντυσίματος, προτρέποντας τις γυναίκες να εγκαταλείψουν τις  χιτζάμπ. Το 1921 καταργούνται οι υποχρεωτικοί γάμοι, οι γάμοι με ανηλίκους και περιορίστηκε η πολυγαμία. Η γυναίκα του Αμανουλάχ, η Σοράγια, ίδρυσε το πρώτο γυναικείο περιοδικό στη χώρα. Το βασιλικό ζεύγος το βλέπουμε στις φωτογραφίες της εποχής να υιοθετεί όχι μόνο τον δυτικό τρόπο ντυσίματος αλλά και τους τρόπους διασκέδασης. Ο εκμοντερνισμός της χώρας, περιλάμβανε την αναγνώριση κάποιων δικαιωμάτων στις γυναίκες και κυρίως την υποστήριξη της ενεργούς παρουσίας των Αφγανών γυναικών στην κοινωνική ζωή. Αυτά είναι τα ζητούμενα των γυναικών της  ανώτερης τάξης και των μεσαίων στρωμάτων της πόλης. Οι αλλαγές αυτές δεν αγγίζουν τις φτωχές γυναίκες.  Το 1950-51 οι πρώτες Αφγανές έγιναν δεκτές στο πανεπιστήμιο της Καμπούλ, το 1957 προσλαμβάνονται οι πρώτες εργαζόμενες στο  ράδιο  Καμπούλ, 40 νεαρές γυναίκες πιάνουν δουλειά στο κρατικό εργοστάσιο αγγειοπλαστικής. Πρωτόγνωρα πράγματα για εκείνη την εποχή.

Ένα πολύ σημαντικό γεγονός για τα ήθη της χώρας καταγράφτηκε το 1959. Η Αφγανή βασίλισσα Humaira Begum, σύζυγος του τότε Βασιλιά  Mohammed Zahir Shah, και η κόρη της, μαζί με τη σύζυγο του πρωθυπουργού, Zamina Begum, εμφανίζονται σε δημόσια στρατιωτική παρέλαση χωρίς οποιαδήποτε κάλυψη. Τότε θεωρήθηκε ένα ηχηρό βήμα πως η  κατάργηση της υποχρεωτικής χρήσης χιτζάμπ είχε γίνει, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των Ισλαμιστών θρησκευτικών ηγετών.  Το παράδειγμα της βασίλισσας, ακολούθησαν οι γυναίκες και οι κόρες των κυβερνητικών στελεχών, γυναίκες της αστικής τάξης και των πόλεων, αλλά και οι πρώτες Αφγανές ακτιβίστριες. 

Το Σύνταγμα του 1964 αναγνωρίζει επίσημα τη φυλετική ισότητα, το δικαίωμα ψήφου και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι για τις γυναίκες του Αφγανιστάν. Στις μεγάλες πόλεις οι Αφγανές επιτρέπεται να κυκλοφορούν χωρίς κάλυψη, να κατέχουν θέσεις σε δημόσια αξιώματα, να εργάζονται  σε διάφορους τομείς όπως της παιδείας, της υγείας, των επιστημών, να σπουδάσουν και γενικά να απολαμβάνουν ελευθερίες που απολάμβαναν και οι γυναίκες της Δύσης.  Δεν συνέβη, όμως, το ίδιο και για τις γυναίκες της επαρχίας, η πλειοψηφία της οποία παρέμεινε στο περιθώριο και οι αποφάσεις λαμβάνονταν και επιβάλλονταν από φυλάρχους και θρησκευτικούς εκπροσώπους.

Το  φιλοσοβιετικό  Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν, που κατέλαβε την εξουσία το 1978 και κυβέρνησε ως το 1992, αναγνώρισε απολύτως ίσα δικαιώματα σε άντρες και γυναίκες, οι οποίες θεωρητικά είχαν πλέον τη δυνατότητα να επιλέγουν αυτόνομα την καριέρα τους, αλλά και το ποιον θα παντρευτούν. Προσπάθησε να επιβάλλει τη φυλετική ισότητα και τα γυναικεία δικαιώματα στο σύνολο του πληθυσμού, όταν στη διάρκεια των καθεστώτων βασιλείας που προηγήθηκαν τα γυναικεία δικαιώματα ήταν προνόμιο μόνο των μελών των φατριών που είχαν δύναμη. Όμως οι νόμοι δεν διασφαλίζουν τίποτα, χρειάζονται να γίνουν άλλα πράγματα που οι φιλοσοβιετικοί δεν μπορούσαν και δεν ήθελαν να πράξουν.

 Ωστόσο, οι πολιτικές που απαγόρευαν την κάλυψη των γυναικών και έκαναν υποχρεωτική την εκπαίδευσή τους γνώρισαν τις έντονες αντιδράσεις κυρίως από τον συντηρητικό πληθυσμό των επαρχιών, ο οποίος συντάχθηκε εναντίον της κυβέρνησης και των Σοβιετικών, που της παρείχαν στήριξη.  Μέχρι το 1991, 7.000 γυναίκες στο Αφγανιστάν είχαν φτάσει στην ανώτερη εκπαίδευση, 230.000 κορίτσια φοιτούσαν σε σχολεία σε όλη τη χώρα και οι δασκάλες υπολογίζονταν στις 22.000. Όλοι  αυτοί   αριθμοί  και στοιχεία δείχνουν αλλαγές υπέρ των γυναικών αλλά φανερώνουν και την ανεπάρκειά τους.

Το 1992 το Αφγανιστάν από Λαϊκή Δημοκρατία μετονομάζεται σε Ισλαμικό Κράτος. Η διακυβέρνηση πέρασε στους Μουτζαχεντίν, που ηγήθηκαν στον Εμφύλιο Πόλεμο κατά των κυβερνητικών και σοβιετικών. Από τα πρώτα μέτρα που λαμβάνουν είναι να κλείσουν όλα τα μπαρ, όπου σερβίρεται αλκοόλ και να υποχρεώσουν τις γυναίκες να φορέσουν χιτζάμπ. Ο πρωθυπουργός διατάζει να απολυθούν οι γυναίκες που εργάζονται την αφγανική τηλεόραση, ενώ στη διάρκεια του 4ετους εμφυλίου που ξεσπά με τους Ταλιμπάν πολλές γυναίκες απάγονται και βιάζονται.

Το 1996 ο έλεγχος της Καμπούλ περνάει στους Ταλιμπάν που απαγορεύουν την εκπαίδευση στις γυναίκες και την έξοδό τους από το σπίτι χωρίς τη συνοδεία κάποιου αρσενικού μέλους της οικογένειας. Τις υποχρεώνουν να να καλύπτουν το σώμα τους και περιορίζουν το σύνολο των ελευθεριών τους. Τις εξαναγκάζουν σχεδόν να μένουν κλεισμένες στα σπίτια τους, συχνά σφραγίζοντας τα παράθυρα. Γυναίκες που εργάζονταν, αναγκάστηκαν να βγουν στους δρόμους ζητώντας ελεημοσύνη για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Οι μόνες γυναίκες που μπόρεσαν να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας του ήταν αυτές στον τομέα της υγείας, κι αυτό γιατί το καθεστώς απαγορεύει οι γυναίκες να εξετάζονται από άντρες.

Οι Ταλιμπάν είναι Ουαχαμπίτες, ένα πολιτικό-θρησκευτικό παρακλάδι του σουνιτισμού που θέλει ένα καθαρό Ισλάμ και ευλαβική εφαρμογή των θρησκευτικών κανόνων, των τελετουργιών και των παραδόσεων. Οτιδήποτε θεωρούν ότι παρεκκλίνει από τα ιερά κείμενα, πρέπει να εξοντώνεται. Ως εξουσία, δεν έδωσαν κανένα κοινωνικό ή ατομικό δικαίωμα στις γυναίκες. Τις αντιμετώπισαν σαν σκλάβες και τους συμπεριφέρθηκαν με βαρβαρότητα.

Το Αφγανιστάν δεν είναι η μοναδική χώρα που το ιερό βιβλίο μιας θρησκείας ρυθμίζει τους νόμους της. Ούτε ο Μουσουλμανισμός είναι η μόνη θρησκεία που υποτιμά τις γυναίκες. Όλες οι θρησκείες τις απαξιώνουν. Όλες οι θρησκείες ερμήνευαν και ερμηνεύουν την κατώτερη θέση της γυναίκας ως τη φυσική τάξη του θεού. Ο Θεός τη δημιούργησε ως βοηθό του άντρα μόνο όταν διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε κάποιο κατάλληλο ζώο γι’ αυτή τη δουλειά ανάμεσα στα «θηρία του αγρού και όλα τα πτηνά του ουρανού». Τον ίδιο μύθο για τη δημιουργία της γυναίκας αναφέρει και το Κοράνι των μουσουλμάνων και το ιουδαϊκό Θωρ και τα άλλα ιερά βιβλία διαφόρων θρησκειών. Όπου κυριαρχεί ο ιερός νόμος μιας θρησκείας, ο σκοταδισμός και ο κοινωνικός αναχρονισμός καθοδηγούν τους ανθρώπους.

Η απαρίθμηση των γεγονότων όμως από μόνη της δεν απαντά μια σειρά ζητήματα. Για να καταλάβουμε τη θέση της γυναίκας σε οποιαδήποτε χώρα, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το γυναικείο ζήτημα είναι γέννημα της ταξικής κοινωνίας. Πάνω σε αυτή τη βάση ακουμπούν και διαφοροποιούν την κατάσταση των γυναικών οι υπόλοιποι παράγοντες στις διάφορες χώρες. Το γυναικείο ζήτημα σαφώς κι έχει τις ιδιαιτερότητές του, μα πρέπει να το μελετάμε πάντα ως μια πολύ σημαντική πλευρά του λαϊκού ζητήματος. Επιπλέον, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός πώς όταν το σύστημα στοχοποιεί και σπρώχνει στο περιθώριο μια ομάδα ανθρώπων (γυναίκες, μετανάστες κλπ), απειλεί τον λαό στο σύνολό του, τραβά προς τα κάτω τα δικαιώματά του, σκορπά τον φόβο, γίνεται σκληρότερο.

Πολλά γράφονται για τη θέση της γυναίκας στο Αφγανιστάν και δίνονται ποικίλες εξηγήσεις. Οι περισσότερες υιοθετούν ως αιτία τον θρησκευτικό φανατισμό. Η θρησκεία είναι φυσικά ένας παράγοντας αλλά υπάρχουν κι άλλοι, όπως οι ιδιαιτερότητες της κοινωνίας, τα χαρακτηριστικά της χώρας και ο ιμπεριαλισμός, ο οποίος ήταν καταλύτης αρνητικών εξελίξεων.

Το 1857, ο Ένγκελς δημοσιεύει ένα λήμμα για το Αφγανιστάν. Σε αυτό διαβάζουμε πως οι Αφγανοί «στο θρήσκευμα είναι Μωαμεθανοί  της αίρεσης των Σουνιτών αλλά δεν είναι φανατισμένοι και οι συμμαχίες μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών δεν είναι καθόλου ασυνήθιστες». Είναι αλήθεια πως δεν είχαν καταγραφεί θρησκευτικές διαμάχες μέχρι τη στιγμή που οι ιμπεριαλιστές πλησίασαν τη χώρα.

Ο Ένγκελς μας δίνει κι άλλες πληροφορίες που βοηθούν να καταλάβουμε την αφγανική κοινωνία. Γράφει πως οι Αφγανοί «χωρίζονται σε φατρίες, επί των οποίων οι διάφοροι αρχηγοί ασκούν κάποιου είδους φεουδαρχική εξουσία» και ότι οι δυο μεγαλύτερες έχουν μεταξύ τους έχθρα. «Ο αυθορμητισμός τους και η αστάθειά τους τους καθιστούν επικίνδυνους γείτονες, ικανούς να εκραγούν  από μια ιδιοτροπία ή να ξεσηκωθούν από πολιτικούς μηχανορράφους, που τεχνηέντως ξεσηκώνουν τα πλήθη». Μετά εξηγεί με συγκεκριμένα παραδείγματα, πώς οι αποικιοκράτες εκμεταλλεύτηκαν όλα αυτά προς όφελός τους. Το ίδιο έκαναν και εξακολουθούν να κάνουν οι ιμπεριαλιστές σήμερα. Ευνοώντας πότε τη μια πότε την άλλη ομάδα, έκαναν τη διαφορά αντίθεση, υποδαύλισαν έχθρες, παρέμβηκαν στις εξελίξεις και να τις γείρουν προς το μέρος τους.

Με τις παραπάνω μεθόδους, συνέβαλαν στη διατήρηση του ημι-φεουδαρχικού τρόπου οργάνωσης της κοινωνίας, των φατριών. Η λειτουργία τους είναι ανάλογη τη φάρας (διευρυμένη οικογένεια, σόι, φάρα). Ήταν συνηθισμένος τρόπος οργάνωσης σε μέρη άγονα και ορεινά που η κύρια ασχολία των αντρών ήταν ο πόλεμος. Οι Αρβανίτες (όπως ήταν οι Σουλιώτες) είχαν τέτοια οργάνωση. Με αυτό τον τρόπο είναι οργανωμένοι οι Ρομά. Υπάρχει ιεραρχία και αυστηρότητα και ανάμεσα στις γυναίκες, οι οποίες περιορίζεται στα του οίκου τους.

Ο θρησκευτικός φανατισμός που βρίσκεται στην εξουσία, η ημι-φεουδαρχική οργάνωση της κοινωνίας με την μορφής της φατρίας –φάρας, η φτώχια και ο πόλεμος που χτυπάει πρώτα τις γυναίκες, οι θρησκευτικές αντιθέσεις και ο φανατισμός, οι Μουτζαχεντίν και οι Ταλιμπάν,  είναι παράγωγα του ιμπεριαλισμού. Η παρουσία του τα συντηρεί όλα αυτά.

Η χειραφέτηση της Αφγανής φαντάζει αδύνατη. Δεν ξεφεύγει απ’ τη μοίρα της αν ξεφύγει απ’ τη χώρα της. Μια Αφγανή κουβαλάει τα βάρη της κοινωνικής της τάξης, τη χώρα της και τον ιμπεριαλισμό. Πρέπει να τα αποτινάξει. Η δεινή θέση της γυναίκας στο Αφγανιστάν ακολουθεί τη δεινή θέση του λαού και πολύ χειρότερα. Ως πρώην επιρροή των αποικιοκρατών Βρετανών και στις μέρες μας ως πεδίο επέμβασης των ιμπεριαλιστών οι γυναίκες  της χώρας  γνωρίζουν μόνο καταπίεση. Πρέπει να δώσει τη μάχη στη χώρα της για την χειραφέτησή της. Σε αυτό το σημείο συναντιέται με τη γυναίκα της Δύσης.

Στο Αφγανιστάν η γυναίκα φοράει μπούργκα και την σέρνουν δεμένη από το λαιμό με σκοινί σαν ζώο. Στην πολιτισμένη Δύση μπορεί να παρατηρείται αύξηση των δολοφονιών γυναικών, των βιασμών και γενικότερα της βίας σε βάρος τους, δεν υπάρχουν τέτοιες εικόνες. Έχουν φροντίσει οι ιμπεριαλιστές να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για να παράγονται στις χώρες που εξαθλιώνουν

Οι αστοί φροντίζουν να προβάλλουν ως λύση τον εαυτό τους. Προβάλουν την ιδεολογία τους, τις αταξικές αναλύσεις τους και τα πρότυπά τους. Την αστή καλοζωισμένη γυναίκα που έχει άπειρο ελεύθερο χρόνο και χρήμα να φροντίσει για το σώμα της, να διασκεδάσει και να τραφεί  υγιεινά. Κόντρα στις αταξικές προσεγγίσεις, η γυναίκα στο Αφγανιστάν και η γυναίκα της χώρας μας πρέπει να δώσουν κοινό αγώνα μαζί με τους άντρες για να αλλάξουν τη ζωή τους

Όταν μιλάμε για το γυναικείο ζήτημα δεν πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας μόνο τον δυτικό καπιταλιστικό κόσμο. Το γυναικείο ζήτημα είναι πολυσύνθετο και πάνω απ’ όλα, είναι ταξικό.

Όσο κοιτάμε γύρω μας βλέπουμε το σύστημα να αγριεύει. Δεν αρκεί να το καταγγέλλουμε. Δεν βγάζει απλά νύχια του. Τώρα που πήρε τα «όπλα» πρέπει να τα πάρουμε κι εμείς τα δικά μας.

Τα λόγια του Μαρξ προσδιορίζουν την κατεύθυνση που πρέπει να κοιτάξουμε. «Όταν μια μεγάλη κοινωνική επανάσταση διαφεντέψει στα επιτεύγματα της αστικής εποχής, στην παγκόσμια αγορά και στις μοντέρνες παραγωγικές δυνάμεις και τα υποτάξει στον κοινό έλεγχο των πιο προχωρημένων λαών, μονάχα τότε η ανθρώπινη πρόοδος θα πάψει να μοιάζει μ’ αυτό το αποτρόπαιο ειδωλολατρικό ξόανο που δεν πίνει νέκταρ παρά μόνο μέσα από το κρανίο των σφαγιασμένων».

• Το κείμενο αποτελεί την ομιλία της Β. Δερμιτζάκη στην εκδήλωση με θέμα «Αφγανιστάν. Υπάρχει τέλος στην τραγωδία;» που οργάνωσαν οι εκδόσεις «Εκτός των Τειχών» στην Θεσσαλονίκη στις 2 Οκτωβρίου 2021 στο Πολιτιστικό Κέντρο Τούμπας.