Vaggelis…

Ειδήμων με τα μουσικολογικά και ειδικά με της ηλεκτρονικής μουσικής δεν είμαι. Το ταλέντο, η συστηματική δουλειά και η εν γένει παρουσία και η διεθνής καταξίωση ενός συνθέτη όπως του Βαγγέλη Παπαθανασίου δεν είναι εξ άλλου κάτι που εύκολα μπορεί να αμφισβητηθεί…

Προσωπικά το μουσικό του κομμάτι «Μπλε Αίσθηση» το έχω χρησιμοποιήσει αρκετές φορές στο νηπιαγωγείο σε στιγμές χαλάρωσης και αποεπιτάχυνσης.

Άλλο είναι το δικό μου πρόβλημα που διέρχεται μέσω άλλων ζητημάτων που αφορούν στο πως τελικά αξιολογείται -και για ποιον!- η δημιουργία στο χώρο της τέχνης και της μουσικής.

Σχετίζεται -αρχικά- με το πως «εισάγεται» στη μουσική κουλτούρα μιας χώρας ή ενός λαού ο νεωτερισμός που αντιπροσωπεύονταν τότε από την ηλεκτρονική μουσική (τους FORMIGS, το συγκρότημα με το περίφημο yianka που χορεύονταν στα πρώτα party το προμόταρε ο γνωστός Νίκος Μαστοράκης). Τι επιδιώκει να διαμορφώσει αισθητικά και ιδεολογικά. Πως επιλέγουν αυτοί που τον «εισάγουν» να εγκαταλείψουν τη χώρα την μαύρη περίοδο της δικτατορίας, να μην τους ξεφύγει ούτε νότα γι` αυτό το «πρόβλημα» και να κάνουν μουσική καριέρα στο Λονδίνο και το Παρίσι.

Από όλο δε το πνεύμα της ριζοσπαστικής αμφισβήτησης που ταράζει τότε τις καπιταλιστικές μητροπόλεις και επηρεάζει τους Rolling Stones, τους Doors, τον Dylan, Baez κλπ οι ίδιοι επιλέγουν στα μουσικά άλμπουμ που κυκλοφορούν -όπου είναι αλήθεια αριστοτεχνικά δημιουργούν τους όρους μιας ethnic μουσικής για πρώτη φορά- τον εσωτερικισμό και τον χιππισμό.

Αμάρτημα;

Κατά την αρχαιοελληνική ετυμολογία -της οποίας μεγάλος θιασώτης ήταν ο εκλιπών- «αμαρτάνω» είναι όταν χάνω το στόχο του. Οπότε η συγκεκριμένη παρέα θέλοντας να κάνει μουσική καριέρα δεν λοξοδρόμησε διόλου από το στόχο της. Άρα και δεν αμάρτησαν.

Ο Ντέμης Ρούσος εξ άλλου σε μία από τις συλλεκτικές -πια- εκπομπές των «προσκλήσεων σε γεύμα» της κρατικής ΕΙΡΤ στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, όταν ρωτήθηκε τι ένοιωθε και τι έκανε το καιρό της δικτατορίας απάντησε με το αποστομωτικό «εγώ έτρωγα την μπριζόλα μου»!

Δεν εξισώνω Ρούσο και Παπαθανασίου και στο επίπεδο της μουσικής του προσφοράς και στην κοινωνική του ευαισθησία (λένε ότι βοήθησε πολλούς και σε διάφορα επίπεδα) όμως υφίσταται μια εκλεκτική συγγένεια…

Είναι νομοτελειακή αυτή η κατάληξη για τους μουσικούς που πρώτοι καταπιάνονται και γίνονται «πρεσβευτές» της ηλεκτρονικής μουσικής;

Η περίπτωση του Νίκου Μαμαγκάκη -άλλο διαμέτρημα σαφώς- ακόμα και του (σημερινού ανεκδιήγητου) Σαββόπουλου εκείνα τα πέτρινα χρόνια δείχνει πως δεν είναι. Είναι και θέμα επιλογής.

Και με αυτή την έννοια όλα είναι πολιτικά όπως λέμε και υμείς οι «ξύλινοι»…

Όμως όσον με αφορά άλλο είναι που με «γαργάλησε».

Βγαίνουν διάφοροι και λένε για την μεγάλη πίκρα του Παπαθανασίου από τον τόπο του. Για το περιστατικό που δεν τον άφησε ο δήμαρχος Βόλου να κάνει τη βόλτα του Παγασητικού μαζί με ένα τσούρμο δικούς του προσκεκλημένος της NASA της οποίας ας το πούμε είναι ο επίσημος μουσικός της συνθέτης. Μέχρι και σε ένα αστεροειδή έδωσαν το όνομά του.

Πραγματικά αβάσταχτη πίκρα για την αχαριστία μιας χώρας της οποίας το όνομα αναβαθμίστηκε μέσα από τις διεθνείς βραβεύσεις κλπ κλπ.

Ενδεχομένως -και αν ισχύουν τα περί σεμνότητας που αναφέρουν οι διάφοροι βιογράφοι της στιγμής- τέτοιες αναφορές να εκνεύριζαν και τον ίδιο τον συνθέτη αν με μεταφυσικό τρόπο θα μπορούσε να τις πληροφορηθεί.

Ακόμα χειρότερα «γαργαλήθηκα» όταν διάβασα στη μικρή βιογραφία του Παπαθανασίου από τον σκηνοθέτη Φέρη (βαρύνουσα προσωπικότητα των τεχνών) για την αποσύνδεση που επιχείρησε με την Ελλάδα ο συνθέτης όταν αντιλαμβάνονταν ότι η χώρα έμπαινε στο ζυγό των μνημονίων. Δεν μπορούσε να αντέξει τόση συντριβή για τον τόπο του. Από εκεί ψηλά…

Με δυο λόγια το πρόβλημά μου είναι τι μέτρησε από το έργο του Vaggelis και την υψηλή -μεγάλης αρτιότητας- μουσικής του για τους χιλιάδες … Βαγγέληδες της χώρας του.

Για να παραφράσουμε το τραγούδι του Κουγιουμτζή αυτούς που «Βαγγέλη τους φωνάζουνε, και δεν τους λογαριάζουνε».

Δημήτρης Μάνος