ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΡΙΒΕΙΑ

1. Ο πληθωρισμός (που είναι η άνοδος των τιμών) δεν ταυτίζεται κατ` ανάγκη με την ακρίβεια έτσι όπως την αντιλαμβάνεται και την αισθάνεται ο λαός. Έτσι μπορεί να «πέφτει» ο πληθωρισμός αλλά οι τιμές των αγαθών να βρίσκονται ψηλά. To κεφάλαιο όταν μιλά για αντιπληθωριστική πολιτική ενδιαφέρεται για το πως θα προστατέψει τα περιουσιακά του στοιχεία από τον πληθωρισμό σε βάρος των εργαζομένων και προλαμβάνοντας το κίνημα για αυξήσεις στους μισθούς. Πως θα προλάβει τις εκρήξεις της χρηματιστικής κερδοσκοπίας αυξάνοντας το κόστος του χρήματος.

Η εργατική τάξη νοιώθει τον πληθωρισμό μέσα από την μείωση του εργατικού εισοδήματος. Είναι δύο διαφορετικοί «κόσμοι».

Ωστόσο βρισκόμαστε σε μία περίοδο ανόδου του πληθωρισμού σε σχέση με την προηγούμενη (35ετή περίοδο).

2. Τα αγαθά ήταν ακριβά για τον εργαζόμενο λαό και την περίοδο που το χρήμα και η παροχή του ήταν πιο φτηνό για το κεφάλαιο. Και σχετικά και απόλυτα. Διαχρονικά η τάση των τιμών των εμπορευμάτων για τον εργάτη είναι να ανεβαίνουναν δούμε την εξέλιξη του πράγματος μεσοσταθμικά όπως λέγεται. Στον καπιταλισμό δεν πρέπει να ξεχνάμε όπως λέει ο Μαρξ ότι το κεφάλαιο είναι η ισχυρή πλευρά.

3. Το βασικό σημερινό πρόβλημα του συστήματος που δημιουργεί όλες αυτές τις κρισιακές καταστάσεις (ύφεση, αποπληθωρισμός ,πληθωρισμός κλπ) είναι η μη πραγματοποίηση επενδύσεων στην παραγωγή που θα ήταν ικανές να εγγυηθούν υψηλά ποσοστά κερδοφορίας και αύξησης της αποσπώμενης υπεραξίας. Για τους λόγους που έχουμε αναλύσει και που έχουν να κάνουν με την αναδιάταξη δυνάμεων σήμερα στον κόσμο και το ξαναμοίρασμα των αγορών

4. Στο δομικό και διαρκές αυτό πρόβλημα αναπαραγωγής του κεφαλαιοκρατικού τρόπου… παραγωγής (και από το γεγονός ότι στην ουσία η κρίση του 2008 δεν απαντήθηκε με μία παραγωγική επανεκκίνηση της οικονομίας) προστέθηκε η καταλυτική επίδραση της πανδημίας κυρίως του διαστήματος που ακολούθησε τους εγκλεισμούς.

Το πρόβλημα των χαμηλών δαπανών (επενδύσεις) στην παραγωγική βάση της οικονομίας εντάθηκε με την διακοπή των παραγωγικών γραμμών λόγω των εγκλεισμών και «συναντήθηκε» με το τεράστιο όπως αποδείχτηκε ζήτημα των αλυσίδων εφοδιασμού. Προβλήματα δημιουργήθηκαν με τις ελλείψεις στην αγορά εργασίας είτε μέσα από κύμα «παραίτησης» είτε από τις ανακατανομές που πραγματοποιήθηκαν το δίχρονο διάστημα της πανδημίας .

5. Οι οικονομολόγοι διχάστηκαν αν επρόκειτο για πληθωρισμό που οφείλονταν στην αυξημένη ζήτηση ή στη λειψή προσφορά .Στην πραγματικότητα μάλλον πρόκειται για μία διττή κρισιακή εκδήλωση όπου τονκύριο αλλά όχι αποκλειστικό ρόλο τον παίζει η αδυναμία της προσφοράς (της παραγωγής δηλαδή) να ανταποκριθεί.

Ο όψιμος ιμπεριαλιστικός καπιταλισμός δεν αποτελείεξαίρεση για τις επιπτώσεις στην οικονομία μετά την επάνοδο της κοινωνίας από περιόδους πανδημιών άλλων εποχών. Ιστορικά έχει αποδειχτεί ότι ακολουθούν ελλείψεις στις παραγωγικές δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα (ύλες, μέσα, εργατικό δυναμικό).

Με αυτή την έννοια ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης μέσα από τις όποιες ανωμαλίες και στρεβλώσεις και στα πλαίσια της αναρχίας της καπιταλιστικής παραγωγής αλλά και της μονοπωλιακής διάρθρωσης που διέπει το ιμπεριαλιστικό του στάδιο, απλά… εκδηλώθηκε.

Είχαμε πραγματικές ελλείψεις εμπορευμάτων σε μια σειρά τομείς της οικονομίας.

Το ποσοστό των «τεχνητών» ελλείψεων για κερδοσκοπικούς λόγους προφανώς και «παίζει» δεν μπορεί όμως να καλύψει και να υποκαταστήσει τις πραγματικές ελλείψεις σε αρκετές σφαίρες της παραγωγικής αλυσίδας (φάρμακα, ανταλλακτικά αυτοκινήτων, πρώτες ύλες κλπ). Δεν επρόκειτο δηλαδή απλά για μία κερδοσκοπική… συνομωσία των κεφαλαιοκρατών αλλά για κάτι προέκυψε μέσα από τις ενδογενείς αντιφάσεις του καπιταλιστικού συστήματος. Τις δομικές και αυτές που πρόσθεσε η έλευση της πανδημίας.

Και κατόπι βέβαια η γεωπολιτική αναταραχή όπως αυτή συνδέεται με το ζήτημα των ενεργειακών πηγών.

Όπως κατέδειξε ο Μαρξ (Κριτική της πολιτικής οικονομίας, Κεφάλαιο, Μισθός τιμή κέρδος) σε γενικές γραμμές τα εμπορεύματα πάνω-κάτω και παρά τις διακυμάνσεις πουλιούνται στην τιμή της αξίας τους καθώς αν το κέρδος για το κεφάλαιο προέρχονταν μόνο από το… τεχνητό να το πούμε φούσκωμα των τιμών δεν θα παράγονταν αξιακός πλούτος. Ένα κομμάτι της κοινωνίας(καταναλωτές) θα έχανε αυτό που το άλλο κομμάτι της κοινωνίας (παραγωγοί) θα κέρδιζε. Ο κεφαλαιοκράτης δεν γίνεται να υποκαταστήσει την βασική πηγή πλούτου που είναι η εκμετάλλευση της απλήρωτης εργασίας του εργάτη, την αρπαγή δηλαδή της υπεραξίας στην παραγωγή με την υφαρπαγή της υπεραξίας στην κατανάλωση όσο ληστρικά και αν γίνεται αυτή.

Ή για να το διατυπώσουμε καλύτερα μπορεί -ειδικά στην εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού που δεν έζησε ο Μαρξ- κάτι τέτοιο να επιτυγχάνεται πραγματικά η «τεχνικά» αλλά έχει όρια. Ακριβώς γιατί για να καρπωθεί το κέρδος το κεφάλαιο πρέπει να αγοραστούν τα εμπορεύματα, κυρίως αυτά που αφορούν στην αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης, από τους εργάτες-καταναλωτές(τα λεγόμενα είδη «μαζικής κατανάλωσης»). Των οποίων η αγοραστική δύναμη δεν μπορεί να δοκιμάζεται… αιώνια μέσω της κερδοσκοπίας.

6. Από εκεί και πέρα βέβαια μέσα από την ίδια την λειτουργία της κρίσης του συστήματος η πυροδότηση των αυξήσεων που φάνηκε να ξεκινάει κυρίως από τον τομέα της τροφοδοσίας και των μεταφορών «επεκτάθηκε» (στην ουσία υπήρχε ήδη όπως αποκαλύφτηκε πχ στην φαρμακοβιομηχανία) σε όλη τη γραμμή παραγωγής και κυκλοφορίας των εμπορευμάτων.Ανταποκρίθηκε δηλαδή σε ανάγκες της αναπαραγωγής του κεφαλαίου όπως οι ίδιοι οι αναλυτές της καπιταλιστικής οικονομίας αναφέρουν:

α .Την αδυναμία να υποστηριχτεί η κερδοφορία μέσα από την αύξηση της παραγωγικότητας λόγω της επενδυτικής απραξίας.
β Την ανάγκη μελλοντικής αναδιάταξης των εφοδιαστικών αλυσίδων από την Ασία στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις και το αναμενόμενο κόστος .
γ. Το «μάρμαρο» της λεγόμενης πράσινης μετάβασης.
δ .Την έλλειψη πωλήσεων και τζίρων των εγκλεισμών. Τα σπασμένα δηλαδή της πανδημίας.

Άρα εξελίχτηκε στο κλασσικό μηχανισμό υφαρπαγής υπεραξίας από τους εργαζόμενους μέσα από την κυκλοφορία και όχι μόνο από την παραγωγή με τα όρια που έχει αυτή η διαδικασία όπως αναλύθηκε. «Έγινε ξανά η κρίση… ευκαιρία» για μεγαλύτερη ληστεία!

7. Τα ευρωπαϊκά μονοπώλια και οι επιχειρηματικοί όμιλοι κυρίως της μεταποίησης δέχτηκαν ένα μεγάλο σεισμικό κύμα με την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που μετακυλίστηκε στους ευρωπαϊκούς λαούς τόσο άμεσα (μέσα από το περίφημο χρηματιστήριο ενέργειας) όσο και έμμεσα με την άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων λόγω αυξημένου ενεργειακού κόστους.

8. Η υφαρπαγή υπεραξίας έχει ευρύτερα χαρακτηριστικά καθώς με την ιδιωτικοποίηση της υγείας, την μείωση των κοινωνικών δαπανών ή του «κοινωνικού» μισθού όπως λέγεται ο εργαζόμενος πληρώνει πολλά περισσότερα από άλλες περιόδους όπου για να κάνει χρήση των δημόσιων-κοινωνικών αγαθών είτε δεν πλήρωνε καθόλου (στην πραγματικότητα πάλι πλήρωνε γιατί ο κρατικός προϋπολογισμός πάλι από τον πλούτο που παράγει η εργατική τάξη τροφοδοτείται) είτε είχε πολύ μικρότερη οικονομική συμμετοχή .

Επίσης η συμμετοχή των εργαζομένων ως δανειοληπτών στην «καταπολέμηση του πληθωρισμού» αυξήθηκε με τα υψηλά επιτόκια χορηγήσεων δανείων και αυτό είναι μία ακόμα πηγή υφαρπαγήςεργατικού εισοδήματος (τη στιγμή που τα επιτόκια των λαϊκών καταθέσεων παραμένουν στην ουσία στην προηγούμενη περίοδο των μηδενικών επιτοκίων)

Η διαδικασία υφαρπαγής καταλήγει στον «μουντζούρη» δηλαδή στον εργαζόμενο λαό αν και στην πορεία της μέρη του κεφαλαίου κερδίζουν ή θίγονται λιγότερο ή περισσότερο (πχ οι εφοπλιστές ,τα διυλιστήριακ λπ). Πχ οι βιομήχανοι του ΣΕΒ διαμαρτύρονται ότι θίγονται από τις υψηλές τιμές ενέργειας και ζητούν να καθορίζουν αυτοί με μακροπρόθεσμα συμβόλαια ενέργειας με τους πάροχους τις τιμές. Από την άλλη πχ ο Μυτιληναίος που είναι και παραγωγός και χρήστης ενέργειας βγαίνει κερδισμένος

9. Ξεχωριστή σημασία έχει ότι οι αυξήσεις των τιμών προκατέλαβανγια το κεφάλαιο τις… ενδεχόμενες αυξήσεις των μισθών από το κύμα παραιτήσεων στους χώρους εργασίας, τις αναδιατάξεις ειδικοτήτων κλπ. Και μάλιστα… πριν οι απαιτήσεις της «άλλης πλευράς» εκδηλωθούν οργανωμένα όπως συμβαίνει στις μέρες μας με το ξέσπασμα απεργιών απέναντι στο εξοντωτικό -για το εργατικό εισόδημα μπαράζ αυξήσεων σε όλον τον κόσμο.

Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συμβαίνει με την τιμή του λαδιού. Η χαμηλή αποδοτικότητα των ελαιώνων λόγω καιρικών συνθηκών μείωσε την προσφορά λαδιού και το πρόβλημα εντάθηκε καθώς μεγάλοι παίκτες του κλάδου (πχ Ελαιουργική) κατεύθυναν την όποια παραγωγή στο εξωτερικό κυρίως σε Ισπανία-Ιταλία. Παράλληλα εκδηλώθηκε οξύτατη κρίση έλλειψης εργατικών χεριών (συνολικά στην αγροτική παραγωγή) με την φυγή πολλών μεταναστών της πρώτης γενιάς αλλά και νεότερων προς την ΕΕ. Το πρόβλημα αυτό απαντήθηκε με δύο τρόπους: Οι μικρές μονάδες επιστράτευσαν συγγενείς για να αποφύγουν να δώσουν πιο «ακριβά» μεροκάματα οι δε μεγαλύτερες στηρίχτηκαν σε διακρατικές συμφωνίες με τρίτες χώρες της Ασίας (Πακιστάν, Ινδία, Μπαγκλαντές) με σκοπό την εισαγωγή εργατικών χεριών για αγροτικές εργασίες που τώρα άρχισαν να υλοποιούνται. Παρόλα αυτά οι τιμές στο λάδι εξακολουθούν να.. ίπτανται.

Προειδοποιούσε λοιπόν η Λαγκάρντ για το ενδεχόμενο «πιέσεων» από τις αυξήσεις μισθών την ίδια στιγμή που πληθωρισμός και η ακρίβεια στην Ευρώπη έσπαζε τα κοντέρ!

Όπως δήλωσε τη δεκαετία του `90 ένας οικονομολόγος στις ΗΠΑ ο περίφημος «πληθωρισμός των μισθών» είναι… «σκύλος που δεν δαγκώνει» και αυτό γιατί όπως πάλι ανάλυσε ο Μαρξ στη διαμόρφωση της τιμής των εμπορευμάτων μηδενική ή ελάχιστη συμμετοχή έχει το κομμάτι των μισθών από μόνο του.

Οι τιμές των εμπορευμάτων διαμορφώνονται από το σύνολο της πληρωμένης και απλήρωτης εργασίας (υπεραξία) των εργαζομένων (όχι μόνο από τις δαπάνες για μισθούς) που είναι ενσωματωμένη στα εμπορεύματα και από το γενικό επίπεδο παραγωγικότητας της εργασίας, πόσα δηλαδή εμπορεύματα παράγονται στη μονάδα του χρόνου ή κατά εργαζόμενο (ανάλογα πως τη μετρά κανείς στην ΕΕ ή στις ΗΠΑ).Σημαντικό ρόλο παίζει και ο ανταγωνισμός μεταξύ των καπιταλιστών ακόμα και μέσα στις συνθήκες που διαμορφώνουν οι μονοπωλιακοί όμιλοι και οι ολιγοπωλιακές συμφωνίες μεταξύ τους.

10. Όσο όμως εδραιώνονταν και επεκτείνονταν οι αυξήσεις στα εμπορεύματα κυρίως στα τρόφιμα ως είδος πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης οι ίδιοι οι οικονομικοί αναλυτές της καπιταλιστικής οικονομίας άρχισαν να κάνουν λόγo για τον λεγόμενο «πληθωρισμό της απληστίας» μάλιστα κάποιοι τον θεώρησαν ως μηχανισμό υποκατάστασης της χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας! Από αυτή την άποψη χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του πρώην μίστερ Τσιπίτα ότι στην Ελλάδα πρέπει οι τιμές των τροφίμων να κρατιούνται υψηλά για ανεβαίνει η χρηματιστηριακή αξία των επιχειρηματικών ομίλων στα τρόφιμα!

11. Όπως τα τελευταία χρόνια της χούντα η χώρα γίνεται πάλι πρωταθλητής της ακρίβειας και του πληθωρισμού.

Κάτι τέτοιο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υποκατάσταση της εγχώριας παραγωγικής δραστηριότητας από τις εισαγωγές των ευρωπαϊκών κυρίως μονοπωλίων(ακριβές εισαγωγές) αλλά και στον προσανατολισμό κάποιων άλλων επιχειρήσεων που προτιμούν να εξάγουν προϊόντα πρώτης ανάγκης για να εξασφαλίσουν μεγάλα και σταθερά κέρδη (όπως γίνεται σήμερα με το λάδι εντείνοντας τις ελλείψεις στην αγορά άρα και την πίεση για αύξηση των τιμών)Οφείλεται ακόμη και στη διάρθρωση της αστικής τάξης όπου κυριαρχούν τα κομμάτια που δραστηριοποιούνται στον ενεργειακό τομέα ακόμα απέναντι και στον ίδιο το ΣΕΒ.

Στον ενεργειακό τομέα αρχίζουν να έχουν πλέον επιρροή και τα διάφορα fundsπουσυμμετέχουν πια στη μετοχική σύνθεση του επενδυτικού σχήματος του συστήματος διανομής που έχει αποσπαστεί από τον παραγωγικό τομέα. Τα τελευταία πίεσαν για τα νέα «παρδαλά» τιμολόγια του ρεύματος που θα δούμε από τον νέο χρόνο. Εδώ φαίνονται τα αποτελέσματα της οικονομικής εξάρτησης της χώρας που επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στο ζήτημα της φορολογίας Όπου για την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους διατηρούνται οι υψηλότατοι έμμεσοι φόροι βασικά σε καύσιμα/ ενέργεια αλλά και γενικότερα λειτουργώντας οι τελευταίοι ως πολλαπλασιαστές της ακρίβειας.

12. Υπάρχει όριο σε αυτό το πληθωριστικό σπιράλ της ακρίβειας; Υπάρχουν δύο όρια.

Το πρώτο όριο -ήδη- αντικειμενικά μπαίνειαπό τη μείωση της πραγματικής ζήτησης λόγω της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των εργαζόμενων . Oι φουσκωμένοι τζίροι -λόγω των υψηλών τιμών- έκρυβαν μέχρι τώρα τη μείωση αυτή.Δηλαδή αυξάνονταν τα ποσά που καρπώνονταν οι καπιταλιστές- έμποροι ενώ στην πραγματικότητα ο κόσμος αγόραζε… λιγότερα αγαθά.

Ξεπερνώντας κάποια όρια ο «πληθωρισμός της απληστίας» ήδη επηρεάζει την κερδοφορία πχ των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Η ληστρική λειτουργία του συστήματος επέφερε μείωση της κερδοφορίας σε ένα κομμάτι του αλλά αυτό είναι κάτι που επεκτείνεται διαδοχικά και στα άλλα κομμάτια.Το όριο είναι η ύφεση και η μείωση της πραγματικής ζήτησης.

Από τη μεριά λοιπόν του κεφαλαίου μόνο η ύφεση μπορεί να συγκρατήσει τον πληθωρισμό των τιμών αλλά το κεφάλαιο (όλα του τα τμήματα) δεν πρόκειται να παραιτηθεί από τον μηχανισμό υφαρπαγής της υπεραξίας ακόμα και αν η οικονομία αντιμετωπίσει το διπλό φάσμα του στασιμοπληθωρισμού. Της ταυτόχρονης δηλαδή συνύπαρξης ύφεσης και ακρίβειας έστω και σχετικής!

Για να το πούμε πιο εμφατικάτο κεφάλαιο αδυνατώντας να λύσει τα πραγματικά προβλήματα με την αρπαγή της υπεραξίας στην παραγωγή και να εξασφαλίσει τη διευρυμένη αναπαραγωγή του με την διεύρυνση και κατάκτηση των αγορών, δεν πρόκειται να παραιτηθεί από το «συμπαγές μερίδιο» μεταφοράς αξίας που κέρδισε μέσα από την μηχανισμό της ακρίβειας.

Η γεωπολιτική αστάθεια που «παντρεύεται» με την οικονομική κρίση δεν αφήνει εξ άλλου πολλά περιθώρια για μακροπρόθεσμους οικονομικούς σχεδιασμούς και επανόδους σε προτεραίες κανονικότητες.

Η τάση ανόδου των τιμών μπορεί να μειωθεί έως και σημαντικά αλλά «αυτές» θα «κοιτούν» πάντα ανοδικά. Μια μεγαλύτερη εκδήλωση της κρίσης και της ύφεσης θα ανακόψει αλλά δεν θα καταργήσει αυτή τη ροπή.

Οι τιμές θα πέσουν αν το κεφάλαιο καταφέρει να αυξήσει την παραγωγικότητα της εργασίας μειώνοντας τις τιμές των μέσων συντήρησης της εργατικής τάξης αλλά μαζί με τις τιμές θα ακολουθήσουν και οι μισθοί. Στον κόσμο του κεφαλαίου δεν υπάρχουν οι «πολλές και καλές δουλειές» που υπόσχονταν ο Μητσοτάκης.

Όπως επίσης πάλι δήλωσε η Λαγκαρντ ακόμα και αν φρεναριστεί (που θα φρεναριστεί εξ ανάγκης) ο ρυθμός ανόδου των τιμών , οι παλιές τιμές των «αγαθών» δεν πρόκειται να επιστρέψουν. Φαίνεται αυτοκαταστροφικό και κοντόθωρο από την γενική άποψη της λειτουργίας της οικονομίας αλλά έτσι «συμπεριφέρεται» το κεφάλαιο.

Που για να το κάνουμε ακόμα σαφέστερο εδώ και τριάντα χρόνια και ειδικά μετά το `89 έχει «εθιστεί» σε απίστευτα για άλλες εποχές ποσοστά κερδοφορίας.

Άρα πολύ σωστά γίνεται χρήση του όρου «πολιτική της ακρίβειας για το λαό»!

Από την άλλη αν και γενικά αναγνωρίζεται με περισσή υποκριτική μεγαθυμία η ανάγκη να ανέβουν οι μισθοί (και να ανεβεί κάπως η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων ώστε να πουληθούν τα εμπορεύματα τους!) το κεφάλαιο θα κάνει τα πάντα για να αυξήσει είτε απόλυτα τον χρόνο εργασίας (κυριακάτικες αργίες, 13 ώρα στο πόδι, κλπ) είτε σχετικά με εντατικοποίηση της εργασίας για να… προκαταλάβει τις θέσεις της εργατικής τάξης.

Με αυτή την έννοια η ανάγκη αγώνων για αυξήσεις που θα αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κόστος ζωής αλλά και για τις άθλιες και μεσαιωνικές συνθήκες εργασίας είναι μονόδρομος για την εργατική τάξη.

Το άλλο όριο είναι λοιπόν οι αγώνες της εργατικής τάξης για μισθούς και δικαιώματα που και αυτό με τη σειρά του είναι σχετικό όσο δεν δημιουργούνται όροι ανατροπής της κυριαρχίας του κεφαλαίου.

Μέσα όμως από τους αγώνες και τις διεκδικήσεις για το μισθό και δικαιώματα θα συγκροτηθεί υποκειμενικά η εργατική τάξη και θα αναζητήσει ανώτερα «εργαλεία» αντίστασης και ανατροπής.

Περισσότερα για το ζήτημα του πληθωρισμού (αντιπληθωρισμού και αποπληθωρισμού) στο βιβλίο του Δ. Μάνου «Έγκατα και εδάφη της κρίσης» εδώ