Όλγα: η δύναμη της ελευθερίας*

Η Όλγα Μπενάριο Πρέστες γεννήθηκε το 1908 στο Μόναχο της Γερμανίας. Το έτος 1923, σε ηλικία 15 ετών, γίνεται μέλος της κομμουνιστικής νεολαίας και, πέντε χρόνια αργότερα, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γερμανίας τής αναθέτει το καθήκον να προετοιμάσει μια θεαματική στρατιωτική επιχείρηση με σκοπό την απελευθέρωση του επίσης κομμουνιστή και τότε φίλου της Ότο Μπράουν, από τη φυλακή του Μοαμπίτ. Μετά την επιτυχή έκβαση αυτής της δράσης, ο Ότο και η Όλγα καταφεύγουν στη Σοβιετική Ένωση, όπου θα ζήσουν μερικά χρόνια.

Την εποχή εκείνη, καθ’ ότι ήταν ήδη γνωστή από τον άθλο της στη Μοαμπίτ, η Όλγα αναδεικνύεται σε σημαντικό πολιτικοστρατιωτικό στέλεχος της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Έχοντας άριστη πνευματική και τεχνική κατάρτιση, ειδικεύθηκε στον αλεξιπτωτισμό και στον χειρισμό αεροσκαφών. Λόγω αυτής της ξεχωριστής της ενασχόλησης, η Όλγα ανέλαβε το 1934 τη διεθνιστική αποστολή να συνοδεύσει τον Λουίς Κάρλος Πρέστες στη Βραζιλία, με την ιδιότητα του προσωπικού σωματοφύλακα, προκειμένου αυτός να ηγηθεί της επανάστασης του 1935.

Υιοθετούν ψεύτικα ονόματα και εθνικότητες, αλλά ερωτεύονται αληθινά ο ένας τον άλλο ως Αντόνιο Βιλάρ και Μαρία Μπέργκνερ Βιλάρ.

Στη Βραζιλία, η Εθνική Απελευθερωτική Συμμαχία (ANL), που συσπείρωνε τους εργάτες, τους αγρότες και προοδευτικά τμήματα της κοινωνίας, προέβαινε σε εντατική μαζική δουλειά και στις τελικές προετοιμασίες για τη στιγμή της πραγματικής απελευθέρωσης της χώρας. Λόγω του ότι ήταν νόμιμη οργάνωση, συσπείρωνε στους κόλπους της πολλά άτομα, μεταξύ αυτών και διανοούμενους όπως ο Γκρασιλιάνο Ράμος.

Τέθηκε στην παρανομία λίγους μήνες πριν από το Νοέμβρη από τη δικτατορική κυβέρνηση του Βάργκας, που ένοιωθε τρόμο για την αλματώδη ανάπτυξή της και λόγω του χαρακτήρα της ως επαναστατικού μετώπου. Με αποφασιστικότητα, ωστόσο, η ANL ολοκληρώνει τις προετοιμασίες για την επανάσταση, στηριζόμενη σε στρατεύματα τα οποία θα εξεγείροντο στους στρατώνες. Στις 23 του Νοέμβρη, φαντάροι και λοχίες του 21ου Επίλεκτου Τάγματος Πεζικού της πόλης Νατάλ (πολιτεία του Ρίο Γκράντε ντο Νόρτε), κατέλαβαν το φρουραρχείο και ανακήρυξαν τη Λαϊκή και Επαναστατική Κυβέρνηση. Η επανάσταση εκεί θα κρατούσε 5 μέρες, περισσότερο απ’ ότι στο Ρεσίφε ή ακόμη στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου η εξέγερση θα καταπνιγόταν πολύ γρήγορα.

Μετά την ήττα της επαναστατικής εξέγερσης στη Βραζιλία, η Όλγα και ο Πρέστες βρέθηκαν στην απόλυτη παρανομία, όμως καταγγέλθηκαν και έπεσαν στα χέρια των φασιστών στις αρχές του 1936, σε ένα σπίτι που βρισκόταν σε ένα προάστιο του Ρίο. Μέχρι την ύστατη στιγμή, η Όλγα ανταποκρίθηκε στο καθήκον της να προστατεύει τον Πρέστες, παρεμβαλλόμενη ανάμεσα σε αυτόν και τους αστυνομικούς τη στιγμή της σύλληψης, όταν οι λακέδες του Βάργκας είχαν διαταγή να τον σκοτώσουν. Όταν συνελήφθησαν, αγκαλιάζει σφιχτά τον σύζυγό της, καθώς γνώριζε πως ο χωρισμός θα σήμαινε το θάνατό του.

Η πολιτική αστυνομία του Βάργκας συνεργαζόταν με τη Γκεστάπο και τη ναζιστική κυβέρνηση γενικότερα, και η παράδοση της Όλγας στους Γερμανούς αναμενόταν εδώ και πολύ καιρό.

Υπήρξε μεγάλη κινητοποίηση των κρατουμένων του σωφρονιστικού καταστήματος του Ρίο, προκειμένου να αποτραπεί η παράδοση της Όλγας στο ναζιστικό καθεστώς. Υπό την ηγεσία των κομμουνιστών, οι κρατούμενοι εξεγείρονται, δίχως όμως να καταφέρουν να αποτρέψουν την απόσυρση της Όλγας από τη φυλακή.

Ούτε καν το γεγονός ότι η σπουδαία επαναστάτρια ήταν έγκυος μπόρεσε να εμποδίσει την έκδοσή της, μαζί με την Ελίζε Έβερτ, επίσης Γερμανίδα και σύζυγος του Αρτούρ Έβερτ, που είχαν λάβει μέρος στην εξέγερση του 1935 ως μέλη της Διεθνούς.

Την εποχή εκείνη είχαν ήδη σημειωθεί διάφορες περιπτώσεις ελευθέρωσης κρατουμένων των ναζί από πλοία τα οποία έκαναν στάσεις πριν φθάσουν στα λιμάνια της Γερμανίας. Μέλη επαναστατικών οργανώσεων που αναπτύσσονταν στους κόλπους των λιμενεργατών προχωρούσαν σε παράτολμα εγχειρήματα και πετύχαιναν να απελευθερώσουν διάφορα άτομα από τα χέρια των φασιστών δημίων. Στην περίπτωση της Όλγας, ωστόσο, η επιβίβαση έγινε το Σεπτέμβρη του 1936 σε ένα πλοίο που δεν έκανε στάσεις μέχρι το Αμβούργο, όπου την περίμενε η πολιτική αστυνομία.

Στη Γερμανία, η Όλγα φυλακίζεται στο κρατητήριο γυναικών της Barnimstrasse, όπου φέρνει στον κόσμο την κορούλα της, Ανίτα Λεοκάρντια Πρέστες, την οποία θηλάζει μέχρις ότου οι ναζί τής αφαιρέσουν το παιδί και το παραδώσουν στη γιαγιά, τη μητέρα του Πρέστες, ενώ μετήγαγαν την Όλγα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Lichtenburg, και στη συνέχεια στο Ravensbrück. Το Φλεβάρη του 1942 η Όλγα μεταφέρεται στο στρατόπεδο του Μπέρνμπουργκ , όπου δολοφονείται στο θάλαμο αερίων, έχοντας το ίδιο τέλος με τόσους και τόσους κομμουνιστές που έπεσαν στα χέρια των ναζιστών.

Μία μέρα προτού πεθάνει, η Όλγα έγραψε το τελευταίο της γράμμα, στο οποίο αποκάλυπτε πως αψηφούσε το θάνατο επειδή πίστευε ότι η υπόθεση του προλεταριάτου προχωρούσε μπροστά και ότι οι νέες γενιές θα ζούσαν σε έναν κόσμο απαλλαγμένο από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

«Αγωνίστηκα για τη δικαιοσύνη, για το σωστό και τα καλύτερα πράγματα στον κόσμο. Τώρα που σε αποχαιρετώ, σου υπόσχομαι ότι μέχρι την ύστατη στιγμή δεν θα έχουν λόγους να ντρέπονται για μένα. Θα ήθελα να γίνει απολύτως κατανοητό το εξής: προετοιμασία για το θάνατο δεν σημαίνει παραίτηση, αλλά να ξέρει κανείς να τον αντιμετωπίζει όταν πλησιάζει. Παρά ταύτα, ωστόσο, τόσα πράγματα μπορούν ακόμη να συμβούν... Μέχρι την τελευταία στιγμή θα κρατηθώ γερή και με όρεξη για ζωή. Τώρα πάω για ύπνο ώστε αύριο να αισθανθώ πιο δυνατή. Σε φιλώ, για τελευταία φορά».

Λίγο καιρό αργότερα, ο ένδοξος Κόκκινος Στρατός σπάζει τις γραμμές άμυνας στο Μπέρνμπουργκ, απελευθερώνει τους επιζήσαντες και τουφεκίζει όλους τους δήμιους του στρατοπέδου, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτίνας που ενεργοποίησε το θάλαμο αερίων, δολοφονώντας την Όλγα και άλλους κρατούμενους.

· Παλιότερο άρθρο της αριστερής βραζιλιάνικης μηνιαίας εφημερίδας “A Nova Democracia” που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 31, Σεπτέμβρης 2006. Την μετάφραση για λογαριασμό των Αντιγειτονιών έκανε ο Π.Π. Αφορμή η προβολή και στην Ελλάδα της βιογραφικής ταινίας «Ολγα» σε σκηνοθεσία Χάιμε Μονγιαρδίμ με τους Καμίλα Μοργάδο και Κάκο Κιοκλέρ, παραγωγής 2004 που είναι βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Fernando Morais. Η ταινία προβάλλεται στην Αθήνα στον κινηματογράφο «Αλκυονίς».