Εμβόλια ενάντια στον κορωνοϊό: μερικά πρώτα σχόλια

Το παρόν κείμενο δεν αποτελεί ούτε επίσημη θέση του ΚΚΕ(μ-λ), ούτε κατ’ ανάγκη και των διαχειριστών του μπλογκ. Προσπαθώ να δώσω μερικά στοιχεία και να απαντήσω με ένα πρώτο τρόπο στα ερωτήματα που απασχολούν την πλειοψηφία του κόσμου:

1. Είναι ασφαλή τα εμβόλια που έχουν βγει τις τελευταίες εβδομάδες;

2. Είναι αποτελεσματικά και, αν ναι, ποιο είναι το «καλύτερο»;

Έχει γίνει κατανοητό ότι ο αγώνας δρόμου για εμβόλιο και φάρμακο ενάντια στην COVID-19 καθορίζεται έντονα από τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις βασικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του πλανήτη. Δεν αποτελεί δηλαδή απλά έναν αγώνα δρόμου ανάμεσα σε εταιρείες, «εθνικές» ή «πολυεθνικές». Αμερικάνοι αξιωματούχοι ασφάλειας έχουν κατηγορήσει ανοικτά τη Ρωσία για προσπάθεια υποκλοπής τεχνογνωσίας μέσω χάκερ. Ο πρόεδρος Τραμπ προσπάθησε να εξαγοράσει γερμανική εταιρεία. Μετά τις ανακοινώσεις αμερικανικών εταιρειών για επιτυχημένες κλινικές δοκιμές προσπάθησε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά αυτά τα αποτελέσματα (αν και είχε ήδη χάσει τις εκλογές). Αυτά είναι μονάχα μερικά από τα περιστατικά που έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας το προηγούμενο διάστημα.

Θεωρώ πως είναι απόλυτα λογική και αναμενόμενη η καχυποψία που εμφανίζει η πλειοψηφία εκεί έξω σχετικά με τα εμβόλια για τον κορωνοϊό. Οι εταιρείες τα παρήγαγαν σε χρόνο ρεκόρ και οι κλινικές δοκιμές έγιναν πολύ γρήγορα, χωρίς να έχουν φανεί τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά του εμβολιασμού. Η κυβέρνηση έχει βασίσει τη στρατηγική της σε ένα εμβόλιο (χωρίς να έχει διευκρινίσει καν ποιο) που θα έρθει από Γενάρη και τα Μέσα Μαζικής Εξαπάτησης θέλουν να μας πείσουν ότι σύντομα θα βγούμε στο «ξέφωτο», αρκεί να υπακούμε στα μέτρα του κράτους.

Ας δούμε τα πραγματικά δεδομένα για το κάθε εμβόλιο:

Sputnik V (Ρωσία): με όνομα που αξιοποιεί το σοσιαλιστικό παρελθόν και υπενθυμίζει την υπεροχή της σε τεχνολογίες αιχμής, η ρωσική κυβέρνηση έσυρε το χορό των ανακοινώσεων. Ήδη από τον Ιούνιο υποσχέθηκε πως σύντομα θα ξεκινούσε μαζικούς εμβολιασμούς, με την ίδια την κόρη του Πούτιν να κάνει το εμβόλιο. Τον Οκτώβριο ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμη να αρχίσει να κατασκευάζει μαζικά και να πουλάει το Sputnik V. Λίγες μέρες μετά, όταν οι δυτικές εταιρείες ανακοίνωσαν ποσοστά αποτελεσματικότητας πάνω από 90%, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ισχυρίστηκε ότι και το ρωσικό εμβόλιο είναι πάνω από 90% αποτελεσματικό*.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, χρειάζονται 2 δόσεις του εμβολίου, συντηρείται σε απλό ψυγείο, είναι 92% αποτελεσματικό με τα προκαταρκτικά δεδομένα από 16.000 εθελοντές. Η ολοκλήρωση των δοκιμών υπολογίζεται στα τέλη Απριλίου του 2021. Η αλήθεια είναι πως ήταν εξαιρετικά βιαστική η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, αφού είχαν περάσει μόλις 3 βδομάδες μετά την πρώτη δόση. Τουλάχιστον φαίνεται ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές**, σύμφωνα πάντα με τα δεδομένα που έχουν δημοσιευθεί και τους ελέγχους που έχουν γίνει και από δυτικούς επιστήμονες. Η τεχνολογία στην οποία βασίζεται έχει ξαναχρησιμοποιηθεί με επιτυχία. Το κόστος υπολογίζεται σε 10 $ ανά δόση για τους ξένους και 6-7 $ για τους Ρώσους.

Pfizer-BioNTech: η αμερικανογερμανική κοινοπραξία ήταν η επόμενη που προέβη σε ανακοινώσεις. 43.000 εθελοντές έλαβαν το εμβόλιο. Δε φαίνεται να υπάρχουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Η εταιρεία ισχυρίστηκε αρχικά ότι το εμβόλιο έχει 90% αποτελεσματικότητα μετά από δύο δόσεις. Μετά τις ανακοινώσεις της Moderna για 94,5% αποτελεσματικότητα για το δικό της, η Pfizer επανήλθε με ισχυρισμό για 95% ! Αυτό το «πινκ – πονγκ» έχει προκαλέσει και τις μεγαλύτερες αμφιβολίες από γιατρούς, ανεξάρτητους και «ανεξάρτητους» επιστημονικούς οργανισμούς. Το μεγάλο μειονέκτημα είναι η ανάγκη συντήρησης σε -60 βαθμούς Κελσίου, καθιστώντας πολύ δύσκολη τη μεταφορά και την αποθήκευση. To κόστος θα είναι περίπου 20$ ανά δόση. Η τεχνολογία στην οποία βασίζεται προϋπήρχε, αλλά δεν έχει δοκιμαστεί σε μαζική κλίμακα όπως τα πιο «παραδοσιακά» εμβόλια.

Moderna: η αμερικανική εταιρεία ήταν τρίτη στη σειρά. Χρησιμοποίησε την ίδια τεχνολογία με την Pfizer. Ισχυρίζεται 94,5% αποτελεσματικότητα, χωρίς να φαίνονται σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Τα αποτελέσματα είναι και εδώ πολύ πρώιμα για να αξιολογηθούν. Το εμβόλιο συντηρείται στους -20 βαθμούς Κελσίου και θα κοστίζει 10-50 $ ( οι ΗΠΑ έχουν συμφωνία για 15$ ανά δόση, ενώ η ΕΕ για 20-25$).

AstraZeneca – πανεπιστήμιο Οξφόρδης: βασισμένο σε καλά δοκιμασμένη τεχνολογία, το συγκεκριμένο σκεύασμα πέρασε από σαράντα κύματα έως τώρα. Οι κλινικές δοκιμές σταμάτησαν δύο φορές λόγω σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, με την εταιρεία και τις κρατικές αρχές να τις επανεκκινούν όταν πείστηκαν ότι δεν έφταιγε το εμβόλιο για αυτές. Το πιο αξιοσημείωτο με το εν λόγω εμβόλιο είναι ότι είναι πολύ πιο αποτελεσματικό (90%) όταν η πρώτη δόση είναι μισή σε σχέση με τη χορήγηση ολόκληρης δόσης (62%). Αυτό το εντυπωσιακό στοιχείο το απάντησε με τον εξής τρόπο η εταιρεία: Έβγαλε το μέσο όρο από τα αποτελέσματα (!) στο 70% και άλλαξε τον τρόπο χορήγησης του εμβολίου στους επόμενους εθελοντές, αναμένοντας τα νέα αποτελέσματα. Στα πλεονεκτήματά του σημειώνεται η καλή αποτελεσματικότητα στους ηλικιωμένους. Το σκεύασμα συντηρείται σε απλό ψυγείο και κοστίζει πολύ λιγότερο σε σχέση με τα υπόλοιπα (περίπου 5-10$ ανά δόση).

Δοκιμές κάνουν και μια σειρά από άλλες εταιρείες από Κίνα, Καναδά, ακόμα και Τουρκία. Παμε στα δύσκολα ερωτήματα τώρα. «Να κάνω το εμβόλιο;», «Θα εξαλείψει το εμβόλιο τον ιό;».

Το δεύτερο απαντιέται πιο εύκολα. Και απαντιέται μάλλον αρνητικά. Αυτό γίνεται επειδή οι ιοί μεταλλάσσονται πολύ εύκολα, επειδή τα εμβόλια που θα χορηγηθούν δε θα αποτρέπουν πλήρως τη λοίμωξη αλλά μόνο τη βαριά νόσο, επειδή μάλλον δε θα προσφέρουν ανοσία για πολλά χρόνια, επειδή ο συγκεκριμένος ιός είναι πολύ μεταδοτικός, επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα κάποιων ανθρώπων δεν είναι πολύ ισχυρό κλπ. Άρα, πιθανότατα, ο κορωνοϊός αυτός θα είναι μαζί μας για κάμποσα χρόνια ακόμα, ενώ και για όλο 2021 θα χρειαστούν κάποιου βαθμού περιοριστικά μέτρα ανάλογα με αυτά που βιώνουμε φέτος.

Όσον αφορά την προσωπική στάση του καθενός, να σημειωθούν τα εξής: κανένα εμβόλιο ή φάρμακο δεν είναι απολύτως ασφαλές. Το ζητούμενο είναι να είναι πιο ασφαλής η χορήγησή τους από τον κίνδυνο της νόσου. Δηλαδή, υπάρχει πάντα μια ζυγαριά. Π.χ. το εμβόλιο της ιλαράς έχει πιθανότητα 1/1.000.000 να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα (σοβαρή κατάσταση, πιθανά θανατηφόρος) στα βρέφη που το κάνουν. Ο κίνδυνος εγκεφαλίτιδας, όμως, είναι 1.000 φορές μεγαλύτερος αν νοσήσει από τον ίδιο τον ιό ένα παιδί. Επομένως, αν σταματήσει ο μαζικός εμβολιασμός για την ιλαρά και περισσότερα από 1 στα 1.000 παιδιά κολλήσει (που θα κολλήσει), είναι δεδομένο ότι θα πρόκειται για μια κακή επιλογή με μαθηματική ακρίβεια. Λίγο πολύ κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τα περισσότερα εμβόλια και φάρμακα εκεί έξω. Τα εμβόλια και τα φάρμακα έχουν σώσει δισεκατομμύρια ζωές τα τελευταία εκατό χρόνια. Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, ότι το κεφάλαιο δεν είναι διατεθιμένο να θυσιάσει κόσμο μπροστά στα κέρδη του. Πολλά φάρμακα ανακαλούνται κάθε τόσο από κρατικούς φορείς, κόντρα στις ορέξεις των παραγωγών εταιρειών. Αυτό έχει να κάνει με τη δράση του κράτους ως «συλλογικού καπιταλιστή», αλλά και με την «αδυναμία» της εν λόγω εταιρείας να μανιπουλάρει πρόσωπα και καταστάσεις. Έχουν υπάρξει και αρκετοί επιστήμονες που έδωσαν σημαντικό αγώνα για να αποκαλυφθούν οι ανεπιθύμητες ενέργειες ουσιών (π.χ. θαλιδομίδη, μόλυβδος, τσιγάρο κ.α.) . Το θέμα είναι ότι σήμερα το κεφάλαιο ήδη μας θυσιάζει, επιλέγοντας ανοικτά η συγκαλυμένα την πολιτική ανοσίας της αγέλης. Πρόκειται να μας βάλει, δηλαδή, σύντομα σε μια διαφορετική «ζυγαριά»: από τη μία πλευρά θα έχουμε τον κίνδυνο να νοσήσουμε και να πεθάνουμε από COVID επειδή το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει και από την άλλη θα μας προτείνει ένα εμβόλιο που δεν είναι καλά ελεγμένο. Σε αυτό το δίλημμα φαίνεται ότι ο περισσότερος κόσμος θα διαλέξει το εμβόλιο. Και μάλλον καλά θα κάνει, αλλά δε φτάνει αυτό. Χρειαζόμαστε και περισσότερες αποδείξεις για την ασφάλεια του εμβολίου και σοβαρά μέτρα απέναντι στην πανδημία μέχρι την επίτευξη ανοσίας μέσω του εμβολίου.

Είναι δεδομένο ότι θα υπάρχει η πανδημία για αρκετό καιρό ακόμα. Αυτό σημαίνει ότι ο αγώνας για μέτρα προστασίας και δωρεάν υγεία πρέπει να συνεχίσει και να κλιμακωθεί. Αυτό είναι υπόθεση παλλαϊκή, όχι μόνο των εργαζόμενων στα νοσοκομεία. Κάθε σωματείο εργαζομένων και συνταξιούχων, κάθε φοιτητικός σύλλογος και μαθητικό συμβούλιο πρέπει να θέσουν το ζήτημα της υγείας ως αιχμή του αγώνα τους. Σε αυτό τον αγώνα προσπαθεί να συμβάλει και η οργάνωσή μας από την πρώτη στιγμή.

*Η αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου δεν είναι απλή και μονοσήμαντη έννοια. Μπορεί να αναφέρεται στην ικανότητα του εμβολίου να προκαλεί παραγωγή αντισωμάτων έναντι του παθογόνου, στην πλήρη προστασία από τη νόσο, ή στην προστασία από τη σοβαρή νόσο που απαιτεί νοσηλεία. Πρέπει να αναφέρουμε ότι πολλά από τα εμβόλια που έχουμε όλοι κάνει και είναι καλά δοκιμασμένα δεν παρουσιάζουν τεράστια ποσοστά αποτελεσματικότητας. Π.χ. το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β δεν αποτρέπει τη λοίμωξη ύστερα από 15-20 χρόνια μετά την πρώτη δόση σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Γι’ αυτό ομάδες υψηλού κινδύνου κάνουν «αναμνηστική» δόση (π.χ. προσωπικό υγείας που μπορεί να τρυπηθεί από βελόνες με αίμα, ασθενείς με ηπατική νόσο κλπ). Στα συγκεκριμένα εμβόλια για COVID που αναφέρω, η αποτελεσματικότητα ορίζεται ως το ποσοστό των εμβολιασθέντων που δεν εμφάνισαν εργαστηριακά επιβεβαιωμένη συμπτωματική λοίμωξη μέχρι τώρα.

**Η ασφάλεια ενός εμβολίου χρειάζεται λιγότερο χρόνο να ελεγχθεί σε σχέση με την αποτελεσματικότητα. Αυτό συμβαίνει επειδη οι περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίζονται συνήθως εντός των πρώτων 3 μηνών. Αντίθετα, η αποτελεσματικότητα αξιολογείται σε βάθος χρόνου. Αυτό δε σημαίνει, όμως, ότι είναι απίθανη η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών όταν τα εμβόλια χορηγηθούν σε πιο μαζική κλίμακα. Πολλά φάρκακα και εμβόλια εμφανίζουν παρενέργειες μόνο σε έναν στους δέκα χιλιάδες ή και ακόμα πιο σπάνια.

Γ.Γ.