Βασίλης Τσιράκης. Πρόσκληση σε ένα νέο, μικρό κινηματογραφικό ταξίδι

 

Προδημοσίευση από την Προλεταριακή Σημαία που θα κυκλοφορήσει το Σάββατο 12/11/2022

 

Τον Βασίλη Τσιράκη τον πρωτο-γνωρίσαμε με τους «Ποδηλάτες του Χρόνου», μυθιστόρημα που εκδόθηκε το 2004. Στην προηγούμενη δεκαετία μας χάρισε τρία εξαιρετικά  ιστορικά μυθιστορήματα με φόντο την Θεσσαλονίκη, μια τριλογία με πρωταγωνιστές, ανθρώπους που αναδύονται μπλέκονται και μεταμορφώνονται σε άμεση σχέση με την  ταραγμένη ιστορία της πόλης  στον 20^ο αιώνα.   Παράλληλα  ο Βασίλης Τσιράκης  ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο γράφοντας και σκηνοθετώντας ταινίες  μικρού μήκους. Ξεκίνησε το 2003 με το ντοκιμαντέρ   "Θεσσαλονίκη 2003" και  συνέχισε  με ταινίες μυθοπλασίας. Η "Εναλλακτική λύση" το 2015 πήρε το βραβείο  σεναρίου στο Ελληνικό Φεστιβάλ ταινιών στο Λονδίνο. Με αφορμή την πρώτη  προβολή της τελευταίας , μικρού μήκους  ταινίας του, «Και να που ήρθε η ώρα πάλι για ταξίδι» στην Αθήνα , φιλμ που έτυχε πολύ θετικής  υποδοχής  σε διεθνή Φεστιβάλ και βραβεύτηκε ως η καλύτερη δραματική ταινία μικρού μήκους στον ετήσιο διεθνή διαγωνισμό της IFA (IstanbulFilmAwards) της Κωνσταντινούπολης, συνομιλήσαμε για λίγο μαζί του.

 

Ερ. Η συγγραφή ενός  μυθιστορήματος  είναι μια μοναχική  πορεία σε αντίθεση με μια ταινία που απαιτεί μια  σύνθετη και πιο συλλογική  προσπάθεια. Τι σημαίνει  για σένα η ανάγκη εναλλαγής ανάμεσα σε αυτά τα δύο εκφραστικά μέσα;

 

Όλα τα είδη τέχνης οφείλουν κατά τη γνώμη μου να συνομιλούν με την εποχή τους, με την κοινωνία και τις αντιθέσεις της, όχι μόνο ως προς την μορφή και το περιεχόμενο τους, αλλά και στην διαδικασία δημιουργίας τους.

Έτσι στον κινηματογράφο όπου η διαδικασία παραγωγής είναι από την φύση της συμμετοχική, τα γυρίσματα μιας ταινίας είναι σήμερα και μια καλή άσκηση συλλογικότητας και αλληλεγγύης των συντελεστών της.

Στις τέχνες όμως όπου η διαδικασία είναι μοναχική, όπως στη ζωγραφική, ή στη λογοτεχνία, ο δημιουργός έχει έναν λόγο παραπάνω ως ενεργός πολίτης να συμμετέχει στα κοινά και να μην απομονώνεται στους τέσσερις τοίχους του «εργαστηρίου» του αποκομμένος από τις  κοινωνικές διεργασίες και την πραγματικότητα γύρω του, με κίνδυνο να ολισθήσει στην αυτοαναφορικότητα, τον ναρκισσισμό και στην υιοθέτηση του δόγματος «η τέχνη για την τέχνη».

 

 

Ερ. Ποια είναι η υπόθεση του «Και να που ήρθε η ώρα πάλι για ταξίδι»;

 

Το «όχημα» της ταινίας είναι η εμφάνιση μιας πανδημίας που προκαλεί κατάρρευση του συστήματος υγείας με αποτέλεσμα μια παλλαϊκή εξέγερση. Τότε ο Πέτρος αναζητά έναν παλιό του σύντροφο που έχει αποσυρθεί σε ένα ορεινό χωριό για να τον πείσει να κατέβει μαζί του στην πρωτεύουσα και να ζήσουν μαζί τα γεγονότα, έτσι όπως είχε υποσχεθεί ο ένας στον άλλον στο παρελθόν. Όμως στην συνάντηση αυτή θα αποκαλυφθεί ένα μεγάλο μυστικό και θα τεθεί ένα ηθικό -και όχι μόνο- δίλημμα.

 

 

 

Ερ. «Δεν υπάρχει παρελθόν, ούτε μέλλον, μόνο παρόν» λέει ένας από τους πρωταγωνιστές. Γιατί δεν μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά  δίχως να λογαριαστούμε με το παρελθόν;

 

Τις τελευταίες δεκαετίες κυριαρχίας ενός άγριου καπιταλισμού, ένα από τα στοιχεία που πρόβαλε το σύστημα πέρα από τον ατομισμό και τον άκρατο ανταγωνισμό είναι και ο λεγόμενος παροντισμός.

Η αποκοπή δηλαδή του παρόντος από το παρελθόν και το μέλλον, έτσι όπως εκφράστηκε και με τα σλόγκαν «ζήσε τη στιγμή», «η ζωή είναι στιγμές» κλπ.

Με αυτό τον τρόπο η αιτία αποσπάται από το αποτέλεσμα, το αίτιο από το αιτιατό και τα πράγματα δεν αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, αλλά κατακερματίζονται και υπάρχουν καθεαυτά ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, στο πλαίσιο της περιβόητης ατομικής ευθύνης.

Έτσι δεν έχει νόημα να ερευνούμε τις βαθύτερες αιτίες των φαινόμενων για να ψάξουμε αν τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε αλλιώς, αλλά οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε στο τώρα και να αποδεχόμαστε το παρόν όπως είναι, αφού αυτό δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικό.

Ο παροντισμός βλέπει το κάθε φαινόμενο ξεχωριστά, ξεκομμένο από τον περίγυρο του, οδηγώντας στην αποσπασματικότητα της σκέψης, αλλά και της έκφρασης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, χαρακτηριστικό γνώρισμα του μεταμοντερνισμού.

Και προφανώς αυτή η ολοφοβία, αυτό το «λίγο απ’ όλα», έχει τις ρίζες της στον κατακερματισμό της ίδιας της κοινωνίας με αποτέλεσμα την όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ των «κάτω» και την ανάδειξη ως εχθρού του πιο εύκολου αντίπαλου, δηλαδή του πιο αδύναμου, του πρόσφυγα, του άνεργου, του άστεγου, του μετανάστη.

 Όλα αυτά βέβαια με την ευγενή χορηγία των θεωριών για  την άρνηση των μεγάλων αφηγήσεων, των ιδεολογιών ως ολοκληρωμένων φιλοσοφικών συστημάτων και την προβολή των απόψεων περί του τέλους της ιστορίας, απόψεις που ειδικά τα τελευταία χρόνια ξεπερνιούνται από την ίδια την ζωή.

 

 

Ερ. Η ταινία  ταξίδεψε και διακρίθηκε σε διεθνή Φεστιβάλ από την Αυστραλία μέχρι την Ισπανία και την Τουρκία.  Δείχνει  κάτι το γεγονός πως κατάφερε να «μιλήσει»  σε διαφορετικές γλώσσες για κάτι κοινό;

 

Ένα από τα χαρακτηριστικά της αληθινή τέχνης είναι και η καθολικότητα. Η δυνατότητα της ξεκινώντας από το επίκαιρο και το εφήμερο, το επιμέρους και το τοπικό, να γενικεύει θέτοντας διλλήματα που διεισδύουν με τόλμη στην ανθρώπινη κατάσταση και απασχόλησαν την ανθρωπότητα διαχρονικά, δημιουργώντας έργα παγκόσμιας εμβέλειας, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον Τολστόι και τον Ντοστογιέφσκι, τον Πικάσο και τον Μπετόβεν, αλλά και τους «δικούς μας» Θ. Αγγελόπουλο και Μ. Θεοδωράκη.

Σε αυτό το πλαίσιο η συμμετοχή και οι διακρίσεις του «Και να που ήρθε η ώρα πάλι για ταξίδι» σε διεθνή φεστιβάλ είναι ένα πολύ μικρό λιθαράκι στην κατεύθυνση αυτή.

 

·        Η ταινία θα προβληθεί την Κυριακή 13/11/22 στις 12:00 στον κινηματογράφο «Μικρόκοσμος», Λεωφόρος Συγγρού 106, Κουκάκι και θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη. Δείτε το τρέιλερ 

https://www.youtube.com/watch?v=i6a0zaB0rcE

 

ΔΠ