 |
"Κάτω το ξύλο και η τιμωρία των παιδιών στην οικογένεια και στο σχολείο" Σοβιετική αφίσα 1926 |
Κακοποιήσεις, βιασμοί, δολοφονίες παιδιών και γυναικών μέσα στην οικογένεια ή στο συγγενικό και φιλικό περιβάλλον έχουν γίνει καθημερινή είδηση. Μητέρα σκότωσε τα παιδιά της, πατέρας βίασε τον γιο του ή την κόρη του, γυναίκα δολοφονήθηκε από τον σύντροφό της, γιος χτύπησε τη μητέρα του μέχρι θανάτου, 15χρονα βίαζαν και βασάνιζαν συμμαθητή τους…
Κανένα έγκλημα δεν είναι ίδιο με το άλλο, καθένα είναι μια τραγωδία και όλα μαζί δείχνουν την ηθική καταβαράθρωση, τη χαλάρωση ή τη διάλυση των κοινωνικών δεσμών και την πλήρη αποσύνθεση της κοινωνίας. Όμως, ακόμα και αυτές οι διαπιστώσεις, όσο σωστές κι αν είναι, έχει σημασία από ποια πλευρά τις βλέπει κάποιος. Τα πάντα γύρω από το έγκλημα, την ηθική και τη συνείδηση των ανθρώπων έχουν βαθιά ταξικό χαρακτήρα.
Κάθε ιστορική περίοδος έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τα δικά της εγκλήματα, τον δικό της κώδικα ηθικής, τους νόμους της, τους δικαστές και τις τιμωρίες. Στον καπιταλισμό, όπως και σε όλες τις ταξικές κοινωνίες, το τι είναι έγκλημα το καθορίζει η κυρίαρχη τάξη. Έγκλημα θεωρείται πως είναι οποιαδήποτε ενέργεια αμφισβητεί την εξουσία της ή παραβαίνει τους νόμους της.
Ο καπιταλισμός, σε αντίθεση με άλλες περιόδους που ο εκάστοτε άρχοντας, φεουδάρχης ή αυτοκράτορας έκρινε και τιμωρούσε βάσει των δικών του ιδιωτικών συμφερόντων, προτάσσει τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης στο σύνολό της. Δικαστές, δικαστήρια, δικηγόροι, φυλακές και δεσμοφύλακες, αστυνομία και άλλοι θεσμοί, κυνηγούν, κρίνουν και τιμωρούν το έγκλημα και τους εγκληματίες και αφήνουν στο απυρόβλητο τα εγκλήματα της κυρίαρχης τάξης.
Ο Μαρξ και ο Ένγκελς γράφουν στο κοινό τους έργο «Η γερμανική ιδεολογία»:
«Το πόσο στενά οι νομικές σχέσεις συνδέονται με την ανάπτυξη αυτών των υλικών δυνάμεων που προκύπτουν από τον καταμερισμό εργασίας, φαίνεται ήδη καθαρά από την ιστορική εξέλιξη της δικαστικής εξουσίας και από τον θρήνο των φεουδαρχών αρχόντων για την ανάπτυξη του Δικαίου. Ακριβώς στην εποχή που βρίσκεται ανάμεσα στην κυριαρχία της αριστοκρατίας και την κυριαρχία της αστικής τάξης… άρχισε να φαίνεται σημαντική η δύναμη των δικαστηρίων και στην περίοδο της κυριαρχίας της αστικής τάξης, όταν ο αναπτυγμένος αυτός καταμερισμός της εργασίας είναι απόλυτα αναγκαίος, η δύναμη των δικαστηρίων φτάνει στο κορύφωμά της»[i].
Η αστική δικαιοσύνη θεωρείται πως κρίνει σωστά, εάν είναι τυφλή, αν δικάζει το έγκλημα και δεν βλέπει τον άνθρωπο που το διέπραξε. Κρίνει την πράξη κι αυτό θεωρείται αντικειμενική στάση. Όταν τα φαιά κύτταρα ενός Πουαρώ εξιχνιάσουν το μυστήριο του εγκλήματος ή οι γκάφες ενός Κλουζώ σκοντάψουν πάνω στον δολοφόνο, όλα τελειώνουν. Τα υπόλοιπα, δηλαδή ποιος και πόσο θα τιμωρηθεί, είναι δρομολογημένα!
Στην 29χρονη παιδοκτόνο από τη Βέροια, που πέταξε το ενδεκάμηνο παιδί της στα παγωμένα νερά του Αλιάκμονα, απαγγέλθηκε η κατηγορία της δολοφονίας από πρόθεση. Της πέρασαν χειροπέδες και την οδήγησαν στη φυλακή. Κανένα ελαφρυντικό δεν της αναγνωρίστηκε, παρά τα ψυχιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Κανείς δεν την προστάτεψε για να μη φτάσει στο έγκλημα.
Κάθε έγκλημα θα μπορούσε να ήταν η αρχή για να απαγγελθούν κατηγορίες στην ίδια τη Δικαιοσύνη. Γιατί όταν διακηρύττει πως μπροστά στον νόμο όλοι είναι ίσοι, τους τοποθετεί άνισα μπροστά στην κρίση του δικαστή.
Το 12χρονη από τα Σεπόλια δεν είχε καμιά υποστήριξη, την εκβιάζουν και την απειλούν και το μόνο που έχει πράξει η δικαιοσύνη ήταν να βάλει τη μάνα της φυλακή. Η υπόλοιπη οικογένεια ζει σε άθλιες συνθήκες. Είναι φανερό πως υπάρχει οργανωμένη προσπάθεια από τη μεριά όλων των επίσημων και ανεπίσημων θεσμών του κράτους να συγκαλύψουν την υπόθεση, που αρχίζει με τον Μίχο και φτάνει πολύ ψηλά. Καμιά ευαίσθητη αστή δεν συγκινείται, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν ασχολείται με την πλέμπα. Πρέπει να καλύψουν το συνάφι τους. Κανένα κρατικός θεσμός δεν νοιάζεται για κανένα θύμα κανενός εγκλήματος.
Τα κανάλια μας ενημερώσουν για όλες τις υποθέσεις. Επί μήνες παρακολουθούσαμε αναλυτικά ρεπορτάζ για την εμφάνιση του Μάνου Δασκαλάκη στη δίκη της Πισπιρίγκου. Ως γονείς των δολοφονημένων παιδιών τροφοδότησαν εκπομπές και ιστοσελίδες. Έτσι, οι τραγωδίες μετατρέπονται σε σαπουνόπερες και τα θύματα σκυλεύονται.
Κάθε έγκλημα χρησιμοποιείται από τους μηχανισμούς προπαγάνδας με τρόπο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης. Χαρακτηριστικά, ο βιασμός του 15χρονου αγοριού από συμμαθητές του στο Ίλιον χρησιμοποιείται στην εκστρατεία του συστήματος εξουσίας ενάντια στη νεολαία. Οι θεωρίες για το bullying και ο τρόπος διαχείρισης των περιστατικών στα σχολεία, υπάρχουν για να δέσουν χειροπόδαρα τους νέους. Πολιτικοί και δημοσιογράφοι αλλά και άλλοι «ειδικοί» εξαπολύουν μύδρους εναντίων των οικογενειών και των δασκάλων τους και απαιτούν την «παραδειγματική τιμωρία» των «κ@λόπαιδων». Οι έφηβοι προφυλακίστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. Δεν τους αναγνωρίστηκε έντιμος πρότερος βίος, όπως αναγνωρίστηκε στον μπάτσο μαστροπό στην υπόθεσης trafficking της Ηλιούπολης. Τα δεκαπεντάχρονα αντιμετωπίζονται χειρότερα από ενήλικες. Με δύο μέτρα και δύο σταθμά ζυγιάζουν οι δικαστές τη δικαιοσύνη που απονέμουν. Άλλωστε, οι έφηβοι στο Ίλιον δεν έχουν υψηλές διασυνδέσεις, δεν είναι επαγγελματίες κακοποιοί, όπως οι νονοί, οι τσατσάδες και οι νταβατζήδες.
Η Γεωργία βιάστηκε ομαδικά από πλουσιόπαιδα σε πολυτελές ξενοδοχείο στη Θεσσαλονίκη αλλά όλοι οι μηχανισμοί επιστρατεύτηκαν για να την ενοχοποιήσουν και να την ακυρώσουν. Το αυτοκίνητο της Μπακογιάννη σκότωσε τον νεαρό κούριερ έξω από τη Βουλή αλλά είναι κάτι παραπάνω από φανερό πως κουκουλώνουν την υπόθεση. Όταν είναι αντίδικοι το χρήμα και η εξουσία από τη μια και η γυναίκα και ο φτωχός απ’ την άλλη, εξ ορισμού οι πρώτοι πάντα αθωώνονται και οι δεύτεροι είναι οι συνήθεις ύποπτοι!
Εγκλήματα που τα χαρακτηρίζει ο αλληλοσπαραγμός ανάμεσα στους ανθρώπους, καταλαμβάνουν πρωτοσέλιδα, τους δίνεται απεριόριστος χρόνος και χώρος για να παρουσιαστούν και να σχολιαστούν. Για το οργανωμένο έγκλημα, που έχει τη στήριξη και την ανοχή του κράτους και των θεσμών του, τηρούνται άλλα μέτρα και σταθμά. Τα κανάλια σωπαίνουν, οι δικαστές αθωώνουν, η αστυνομία καλύπτει και οι πολιτικοί νομοθετούν για να το διευκολύνουν. Η δράση του φοβίζει τον λαό. Όποιους στρατολογεί στις γραμμές του από τη μάζα των απελπισμένων, τους σπρώχνει στο κοινωνικό περιθώριο. Οι ρίζες του φτάνουν βαθιά στο σύστημα.
Διατείνονται πολλοί πως αν η τιμωρία είναι σκληρή και παραδειγματική, θα σωφρονίσει και θα αποτρέψει άλλους να προβούν σε ανάλογες εγκληματικές πράξεις. Το έγκλημα δικαιολογεί την κρατική καταστολή και την πανταχού παρούσα αστυνομία καθώς και την ύπαρξη ενός σιδερόφραχτου σωφρονιστικού συστήματος, που αναβαθμίζει τον ερασιτέχνη εγκληματία σε επαγγελματία και τιμωρεί τον απείθαρχο λαό. Γενικά, το έγκλημα είναι πολύ χρήσιμο για το σύστημα εξουσίας που το γεννά.
Συνθήκες αλλοτρίωσης
Ο σημερινός άνθρωπος διαμορφώνεται σε συνθήκες καπιταλιστικής ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Η οικονομική κρίση που δεν ξεπεράστηκε, τα μνημόνια που βρίσκονται σε πλήρη ισχύ, η πανδημία που δεν λέει να τελειώσει, ο πόλεμος στην Ουκρανία που μαίνεται, η γενοκτονία των Παλαιστινίων, οι απειλές για πυρηνικό όλεθρο που κρέμονται πάνω από τα κεφάλια της ανθρωπότητας, η φτώχεια που απλώνεται, η φασιστικοποίηση που βγάζει στην επιφάνεια την πιο σκληρή όψη της εξουσίας, οι ρεμούλες και η φαυλότητα που κυκλοφορούν στα πολυτελή σαλόνια των αστών, ο ρεβανσισμός και η περιφρόνηση για τον λαό που δηλώνεται απροκάλυπτα και καθημερινά από όλους τους παράγοντες του συστήματος, κάνουν το παρόν πολύ δύσκολο και το μέλλον δυσοίωνο. Δεν θα επιβιώσεις, αν δεν υποταχτείς, λένε κυνικά στον λαό αυτοί που έχουν εξασφαλίσει με όλους τους δυνατούς τρόπους να ζήσουν πολλά και καλά χρόνια. Επιδεικνύουν τα πλούτη τους, τονίζοντας πως αυτή η κοινωνία φτιάχτηκε για τους λίγους.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι περιστάσεις είναι δύσκολες για τους λαούς. Όμως, λόγω της ήττας και της υποχώρησης των κινημάτων και των κομμουνιστικών ιδεών, μένουν άπραγοι και δεν μπορούν να εξηγήσουν πώς συνέβη σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα να έχουν χάσει τόσα πολλά. Η κινηματική αδυναμία δεν σημαίνει λήξη της ταξικής πάλης. Όσο όμως δεν ξεπερνιέται, το σύστημα θα εισχωρεί παντού, ρίχνει το ιδεολογικό του δηλητήριο και θα προβάλλει τα σάπια ιδανικά του προβάλλοντας ως πρότυπο τον εαυτό του και θα φαντάζει παντοδύναμο.
Σε δύσκολες και βάρβαρες συνθήκες δουλειάς και ζωής, σαν τις σημερινές, βαθαίνει η αποξένωση που το σύστημα ατομικής ιδιοκτησίας βυθίζει τον άνθρωπο. Εκείνος που παράγει τον πλούτο αλλά η ζωή του είναι άθλια, καταλήγει να ζει αποξενωμένος από τον ίδιο του τον εαυτό, από τον άλλο άνθρωπο και από τον κόσμο γύρω του. Χάνεται η ουσία του ανθρώπου, η κοινωνικότητά του και όλες οι σχέσεις του δοκιμάζονται. Ο Μαρξ περιγράφει πολύ γλαφυρά πώς η εκμετάλλευση στη δουλειά και η αθλιότητα της ζωής βγάζουν στην επιφάνεια τα πιο άγρια και ζωώδη χαρακτηριστικά του ανθρώπου.
«Η δουλειά για τον εργάτη δεν είναι μια κατάφαση είναι μια άρνηση, δεν αισθάνεται ευτυχισμένος αλλά δυστυχισμένος, δεν αναπτύσσει μια φυσική και πνευματική δραστηριότητα αλλά νευρώνει το σώμα του και καταστρέφει το πνεύμα του… δεν αισθάνεται πια σαν ελεύθερες δραστηριότητες του παρά μόνο τις ζωώδεις λειτουργίες του, το φαΐ, τον ύπνο και την αναπαραγωγή και ότι, στις ανθρώπινες λειτουργίες του δεν αισθάνεται ότι είναι τίποτε περισσότερο από ζώο. Το ζωώδες γίνεται ανθρώπινο και το ανθρώπινο γίνεται ζωώδες. Ασφαλώς, το φαγητό, το ποτό, η αναψυχή κλπ είναι κι αυτές γνήσια ανθρώπινες λειτουργίες. Ωστόσο, αντιληπτές σε αφηρημένο ως απομονωμένες από τη σφαίρα όλων των υπόλοιπων ανθρώπινων δραστηριοτήτων και εμφανιζόμενες ως μοναδικός και έσχατος σκοπός, είναι ζωικές λειτουργίες»[ii].
Ο άνθρωπος που θα βρεθεί μόνος του μέσα στην κοινωνική καταιγίδα, βιώνει τη συλλογική αδυναμία ως προσωπική αποτυχία, βρίσκεται σε σύγχυση, ξεχειλίζει από θυμό, βυθίζεται στην κατάθλιψη. Οι μετρήσεις των λυμάτων δεν δείχνουν μόνο τα επίπεδα του covid αλλά και τα επίπεδα απελπισίας και κοινωνικής μοναξιάς των ανθρώπων που προσπαθούν να ελέγξουν με ψυχοφάρμακα και διάφορες ουσίες και ναρκωτικά. Τα ψυχολογικά προβλήματα, που χτύπησαν κόκκινο την περίοδο της καραντίνας, παραμένουν στο ίδιο χρώμα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας/ΠΟΥ, τη διετία 2020-2022 στην Ελλάδα καταγράφηκε αύξηση των αυτοκτονιών κατά 25%. Οι άνθρωποι αυτοκτονούν, κακοποιούν και δολοφονούν ο ένας τον άλλο. Η ανθρώπινη ζωή δεν έχει ούτως ή άλλως αξία παρά μονάχα αν μπορεί, όπως τα εμπορεύματα, να πουληθεί και να αγοραστεί ή αν μπορεί να παράγει «χρήσιμα πράγματα». Η παραγωγή τόσων πολλών «χρήσιμων πραγμάτων» παράγει και πληθυσμούς «άχρηστων» ανθρώπων. Στην ταξική κοινωνία η πολυτέλεια και η στέρηση, η σπατάλη και η φιλαργυρία, ο πλούτος και η φτώχεια δεν μπορούν να διαχωριστούν. Ο εγωισμός, η ματαιότητα, η αυτοακύρωση, η αλαζονεία, η περιφρόνηση και απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, που πηγάζουν από την αθλιότητα και τα αδιέξοδα του καπιταλιστικού συστήματος βιώνονται ως προσωπικά αδιέξοδα.
«Υπάρχει μια μορφή αδρανούς, υπερβολικού πλούτου αφιερωμένου εξολοκλήρου στις απολαύσεις, ο κάτοχος του οποίου, ενώ συμπεριφέρεται ως άτομο που θα ζήσει μια μέρα μόνο και αναλώνεται μανιωδώς και χωρίς σκοπό, θεωρεί ταυτοχρόνως τη δουλική εργασία των άλλων(τον ανθρώπινο ιδρώτα και το ανθρώπινο αίμα) ως τη λεία για τις επιθυμίες του. Γι’ αυτό θεωρεί γενικά τον ίδιο τον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένου βεβαίως και του εαυτού του, ως ένα ον μάταιο, ως ένα ον που προσφέρει τον εαυτό του μόνο για θυσία. Στη βάση αυτού του πλούτου εμφανίζεται η περιφρόνηση του ανθρώπου, είτε ως αλαζονεία είτε ως διασπάθιση όσων θα μπορούσαν να συντηρήσουν εκατό ανθρώπινες ζωές είτε ως αχρεία αυταπάτη ότι η αχαλίνωτη ασωτία του και η ακατάπαυστη, αντιπαραγωγική κατανάλωσή του είναι η συνθήκη για την εργασία του άλλου και άρα η ύπαρξή του»[iii].
Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να εξηγήσει τι του συμβαίνει, που είναι φορτωμένος με αγωνίες και βυθισμένος στη φτώχεια, δεν μπορεί να δει τίποτα το ωραίο γύρω του καθώς σκέφτεται μόνο την επιβίωσή του. Όταν δεν τη βλέπει μέσα από τη συλλογική διεκδίκηση, σκέφτεται ατομικές λύσεις για να αποκτήσει χρήματα, αφού στον καπιταλισμό όλα είναι εμπόρευμα και το χρήμα είναι το μέτρο της αξίας των πραγμάτων και των ανθρώπων. Ο τρόπος συναλλαγής και πώλησης των πραγμάτων, γίνεται τρόπος επαφής με τον άλλο άνθρωπο. Όταν οι άνθρωποι λειτουργούν και αισθάνονται με βηματοδότη το σύστημα εκμετάλλευσης, όλα αναποδογυρίζουν και αντιστρέφεται η ουσία τους.
«Το χρήμα μεταμορφώνει την πίστη σε απιστία, την αγάπη σε μίσος, το μίσος σε αγάπη, την αρετή σε φαυλότητα, τη φαυλότητα σε αρετή, τον δούλο σε αφέντη, τον αφέντη σε δούλο, την ηλιθιότητα σε νου, τον νου σε ηλιθιότητα»[iv].
Ο Μπέμπελ στο βιβλίο του «η γυναίκα και ο σοσιαλισμός» που εκδόθηκε το 1891, κάνει αναφορά στην αύξηση της εγκληματικότητας ανάμεσα στους εργάτες και εργάτριες που έμειναν στον δρόμο όταν έχασαν τη δουλειά τους. Αν σβήναμε απ’ το κείμενό του τις ημερομηνίες, αναφέρεται σε καταστάσεις του εξελίσσονται το 1878, θα λέγαμε πως περιγράφει τη σημερινή εποχή. Γράφει:
«Η έντιμη κοινωνία δεν ξέρει τι είναι να απαρνηθείς για πολλούς μήνες τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες της τάξης και της καθαριότητας, να γυρίζεις από τόπο σε τόπο με άδειο στομάχι και να μην παίρνεις τίποτε άλλο από άσχημα κρυμμένο μίσος, από εκείνους ακριβώς που είναι οι στύλοι του συστήματος. Προσθέτουμε πως οι οικογένειες των παντρεμένων ζουν στην πιο μαύρη αθλιότητα, η οποία όχι σπάνια σπρώχνει τους απελπισμένους γονείς στα πιο τρομερά εγκλήματα πάνω στους γιους τους και πάνω στους εαυτούς τους. Σ’ αυτά τα τελευταία χρόνια συνέβησαν φρικιαστικά περιστατικά. Ολόκληρες οικογένειες αυτοκτόνησαν. Γυναίκες και κορίτσια σπρώχνονται όλο και περισσότερο στην πορνεία. Το έγκλημα και η ανηθικότητα παίρνουν τις πιο ποικίλες μορφές και ευημερούν μονάχα οι φυλακές, οι ειρκτές και τα λεγόμενα «αναμορφωτήρια» που δεν φτάνουν πια να χωρέσουν το πλήθος των ενοίκων τους»[v].
Για να εξαλειφθούν τα εγκλήματα πρέπει να εξαλειφθούν οι αιτίες που τα γεννούν, δηλαδή το σύστημα της καπιταλιστικής εξουσίας. Αυτοί που αγωνίζονται για αυτό τον σκοπό δεν μπορούν να μεταχειρίζονται αποτρόπαια μέσα. Φυσικά, δεν μπορούν να εμποδίσουν την κοινωνία να αμυνθεί με τον τρόπο της ενάντια στους εγκληματίες, αλλά γι’ αυτό παλεύουν πιο επίμονα τον μετασχηματισμό της κοινωνίας από τα θεμέλια.
Όταν υποχωρεί η συλλογικότητα, οι δυσκολίες φαντάζουν αξεπέραστες, πολλοί παραιτούνται από κάθε προσπάθεια αντίστασης για να αλλάξουν τα πράγματα. Δεν μάχονται τον καπιταλισμό, τον υπηρετούν, ταυτίζονται με την ιδεολογία του, την οποία αναπαράγουν μαζί με τις πρακτικές που προκύπτουν από αυτή.
«Οι άνθρωποι παραμένουν άνθρωποι όσο αισθάνονται οργή ενάντια στην κυρίαρχη τάξη. Γίνονται κτήνη μόλις προσαρμόζονται υπομονετικά στον ζυγό τους, επιζητώντας να καταστήσουν ευχάριστη τη ζωή τους κάτω από τον ζυγό, χωρίς να επιδιώκουν να τον συντρίψουν»[vi].
Η αμφισβήτηση του συστήματος μάς
κρατά ζωντανούς και ανθρώπινους.
Όταν το σύστημα διαπαιδαγωγεί
Οι ιδέες, ως κομμάτι του εποικοδομήματος, πατάνε πάνω στις οικονομικές συνθήκες κάθε εποχής. Στο πέρασμα των χρόνων μεταβάλλονται και φέρουν τα σημάδια της ταξικής πάλης. Κάποιες, όπως η πίστη στον θεό και η αποδοχή της γυναικείας ανισοτιμίας, είναι βαθιά ριζωμένες στα μυαλά των ανθρώπων, δείχνουν διαχρονικές και αναλλοίωτες, αλλά είναι κι αυτές γεννήματα της ταξικής κοινωνίας. Οι ιδέες και συνολικά το εποικοδόμημα, ασκούν την επίδρασή τους στα γεγονότα και κάποιες φορές τα καθορίζουν. Σε κάθε περίπτωση, επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, επομένως και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Το σύστημα προβάλλει, εξιδανικεύει και διδάσκει… τον εαυτό του. Στην πράξη τρία βασικά χαρακτηριστικά που έχει επιδρούν και διαμορφώνουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Η ιδιοκτησία, η ανισότητα και η εξουσία. Η ταξική κοινωνία έχει χώσει στα μυαλά των ανθρώπων την ιδέα πως η ιδιοκτησία είναι δικαίωμα, πως και οι άνθρωποι είναι ιδιοκτησία, πως η ανισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους είναι φυσικό φαινόμενο και πως η ανθρώπινη κοινωνία προχωρά με τα θέλω που μπορεί κάποιος να επιβάλλει. Το σύστημα της ατομικής ιδιοκτησίας δεν θα μπορούσε παρά να προβάλλει τον ατομικισμό, τη βία με την οποία επιβάλλεται η εξουσία των λίγων πάνω στους πολλούς και την εκμετάλλευση των ανθρώπων σε όλα τα επίπεδα. Τα πάντα ανάγονται στο άτομο το οποίο απογυμνώνεται από κάθε άλλο προσδιορισμό του. Ο εγωισμός είναι απότοκο της ταξικής κοινωνίας και μολύνει τους πάντες.
Η σημερινή εποχή χαρακτηρίζεται από βάθεμα της αλλοτρίωσης, ξεσάλωμα των φασιστικών, ρατσιστικών και μεσαιωνικών ιδεών. Το έγκλημα είναι χαρακτηριστικό του συστήματος, παράγωγό του, δείγμα των αδιεξόδων του. Όταν μετά από κάθε έγκλημα, εκτός απ’ τον εγκληματία, καταλογίζονται ευθύνες στην οικογένεια και το σχολείο, το κάνουν όχι γιατί αμφισβητούν τους συγκεκριμένους θεσμούς αλλά για να μεταβιβάσουν την ευθύνη στα άτομα που θα έπρεπε, πάντα σύμφωνα με τους αστούς, να αναπαράγουν πιο πιστά τα ιδανικά πρότυπα που οι ίδιοι ορίζουν. Γονείς κι εκπαιδευτικοί πρέπει να αποδείξουν πως ανταποκρίνονται στο ρόλο τους, βάσει του ιδανικού προτύπου για την οικογένεια και το σχολείο.
Η αστική τάξη κατασκευάζει ιδεατά πρότυπα για καθετί και μοιράζει ρόλους στους ανθρώπους, που αποτελούν το μέτρο σύγκρισης και αξιολόγησης. Τα πρότυπα και η θεωρία των ρόλων είναι στην πραγματικότητα μια μηχανιστική, αντιδιαλεκτική και αταξική αντίληψη του κόσμου. Είναι εξωπραγματικά και στάσιμα και καταλήγουν στενός κορσές μέσα στον οποίο ασφυκτιούν οι άνθρωποι που στριμώχνονται για να χωρέσουν. Τα πρότυπα δεν αλλάζουν, αντίθετα, οι άνθρωποι πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτά και να παίξουν τον ρόλο που τους έχουν προδιαγράψει. Οι τόσο διαδεδομένες θεωρίες προφυλάσσουν την υπάρχουσα κοινωνία από τους νεωτερισμούς και κεραυνοβολούν κάθε ανατρεπτική ιδέα ή πράξη.
Η κυρίαρχη αστική ιδεολογία δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη κοινωνικών τάξεων. Αντιλαμβάνεται την κοινωνία σαν ένα σύνολο ξεχωριστών ατόμων ή ομάδων με κοινά χαρακτηριστικά, όπου τα άτομα επιτελούν κάποιους ρόλους. Το κάθε άτομο είναι το ίδιο υπεύθυνο για τα προβλήματά που έχει ή δημιουργεί. Κάποια άτομα έχουν εγκληματική φύση γι’ αυτό εγκληματούν και μολύνουν όλη την κοινωνία! Μια ομάδα κληρονομά τα προτερήματα ή τα κουσούρια της στα μέλη της και κάθε μέλος της κουβαλάει την ευθύνη της ομάδας. Έτσι, ένας τσιγγάνος είναι εξ ορισμού ένοχος, γιατί οι τσιγγάνοι θεωρούνται απ’ τη φύση τους παραβατικοί. Η ατομική ευθύνη που πρέπει να αναλαμβάνεται απ’ τον καθένα και η συλλογική που αποδίδεται στα άτομα, απαλλάσσουν από ευθύνες την ταξική κοινωνία και την τάξη που στηρίζει την κυριαρχία της στο έγκλημα που γεννά όλα τα εγκλήματα. Δηλαδή, στην εκμετάλλευση και την καταπίεση των δουλευτάδων προκειμένου να ιδιοποιηθεί τον πλούτο που παράγουν.
Κόντρα στην αστική αντίληψη ο μαρξισμός βλέπει τον άνθρωπο ως κοινωνικό όν. Αν του αφαιρέσουμε αυτή την ιδιότητα, αν τον απομονώσουμε από τους άλλους ανθρώπους, αν τον δούμε ως μονάδα, τον αντιμετωπίζουμε πραγματικά πολύ απάνθρωπα. Η ζωή του κάθε ανθρώπου, σε όλες τις εκδηλώσεις της, είναι έκφραση κι επιβεβαίωση της κοινωνικής ζωής. Η ιδιαίτερη προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου διαμορφώνεται από τις συνθήκες που τον περιβάλλουν, που δεν είναι στάσιμες αλλά μεταβάλλονται συνεχώς, από το βαθμό συνειδητοποίησης της θέσης του μες στην ανθρώπινη κοινωνία (ταξική συνείδηση) και από τον τρόπο που δρα ο ίδιος ως κοινωνικό ον κι όχι ως άτομο. Η επίγνωση αυτής της διαδικασίας είναι αναγκαία για να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο της αλλοτρίωσης.
Ο άνθρωπος γνωρίζει τον κόσμο μέσα από τις πέντε αισθήσεις του, που δεν είναι απλές βιολογικές λειτουργίες. Καλλιεργούνται με την κοινωνική συναναστροφή, μπορούν να προσφέρουν ευχαρίστηση, είναι ο πλούτος της ανθρώπινης ευαισθησίας. Κατανοεί την ανθρώπινη κοινωνία και με τις πνευματικές αισθήσεις (θέληση, αγάπη κλπ), δηλαδή τα συναισθήματα. Η ανθρώπινη αίσθηση και το συναίσθημα βοηθούν στο να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας, μας δένουν με τους ανθρώπους και δίνουν δύναμη. Η διαδικασία διαμόρφωσης των πέντε αισθήσεων είναι επίτευγμα όλης της παγκόσμιας ιστορίας που έχει προηγηθεί ως τώρα, έλεγε ο Μαρξ[vii].
Φορείς της αστικής προπαγάνδας
Το σχολείο και η
οικογένεια μοιράζονται το καθήκον της διάπλασης των παιδιών ώστε να φτιαχτεί ο
πολίτης που ο καπιταλισμός έχει ανάγκη.
Το σχολείο
«Η εκπαίδευση ανταποκρίνεται πάντοτε στην ανάγκη μιας τάξης για τη συντήρηση της ιδεολογίας της», έλεγε ο Μάο Τσε Τουγκ. Το σχολείο ανήκει στους βασικούς ιδεολογικούς θεσμούς του κράτους, αναπαράγει την ιδεολογία και την ηθική του που δεν βγαίνουν μόνο από τα βιβλία και την ύλη που διδάσκεται αλλά από την ίδια του τη λειτουργία. Η πρωινή προσευχή, οι παρελάσεις, οι αμοιβές και οι τιμωρίες, οι εσωτερικοί κανονισμοί λειτουργίας και άλλα, διδάσκουν μεταφυσική, εθνικισμό, ανταγωνισμό, ιεραρχία.
Η γνώση, σε όποιο βαθμό την παρέχει, είναι ένα από τα υλικά που μπαίνουν στο χτίσιμο της προσωπικότητας ενός ανθρώπου. Δεν αναγνωρίζεται όμως ως συλλογικό και κοινωνικό προϊόν αλλά σαν ανακάλυψη ιδιαίτερων ατόμων. Δεν προσφέρεται σε όλους λες και δεν έχουν όλοι την ικανότητα να την καταλάβουν ή να εμπεδώσουν πλευρές της. Οι γνώσεις που μεταδίδει το αστικό σχολείο δικαιολογούν τον καπιταλισμό.
Το σχολείο που διαμορφώνεται σήμερα, μετά τη συστηματική επίθεση στα εργασιακά δικαιώματα εκπαιδευτικών και τα εκπαιδευτικά δικαιώματα των μαθητών, γίνεται πιο ταξικό και πιο αυταρχικό. Διαπαιδαγωγεί τα παιδιά να σκύβουν το κεφάλι, να είναι ανταγωνιστικά, να τα νοιάζει ο εαυτός τους και όχι το σύνολο.
Η βία που βγάζουν τα παιδιά απέναντι στους συμμαθητές τους δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αντανάκλαση της βίας που δέχονται. Οι θεωρίες bullying φτιάχτηκαν για να κρύψουν αυτή την αλήθεια και να δικαιολογήσουν τα κατασταλτικά μέτρα ελέγχου σε βάρος τους. Το σχολείο όπως το ξέρουμε σήμερα, φτιάχτηκε για να υπηρετεί την αστική τάξη. Δεν μπορεί να αλλάξει χαρακτήρα και σκοπό.
Η οικογένεια
Είναι πολύ διαδεδομένη η φράση πως «η οικογένεια είναι το κύτταρο της κοινωνίας». Άρα, όταν η οικογένεια πάσχει, πάσχει το σύνολο. Η κοινωνική σήψη και το έγκλημα οφείλονται στην κρίση της και στην διατάραξη των σχέσεων των μελών της. Από την άλλη, φαντάζει σαν καταφύγιο. Πολλοί κλείνονται μέσα της για να προστατευτούν από την καταραμένη κοινωνία!
Πολλοί αστοί ονειρεύονται την επιστροφή σε ένα απροσδιόριστο παρελθόν, που το ιδανικό πρότυπο της οικογένειας, που είναι σταθερό και αναλλοίωτο, υποτίθεται πως λειτουργούσε και κυριαρχούσε, τάχα, η ηθική. Η επίκληση του ιδεατού καταλήγει συχνά σε συντηρητική υστερία και ανασύρονται συνθήματα από το χρονοντούλαπο της ιστορίας, όπως το «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια». Τα αστικά πρότυπα την υποταγή της γυναίκας στον άντρα και την απόλυτη εξουσία των γονιών πάνω στα παιδιά.
Ο μαρξισμός ξεκαθαρίζει πως η οικογένεια αποτελεί μέρος του εποικοδομήματος που στηρίζεται στο οικονομικό σύστημα της κοινωνίας, Ως μέρος του εποικοδομήματος επηρεάζει και προσαρμόζεται στην κοινωνία, αλλάζει από εποχή σε εποχή, διαφοροποιείται ανάλογα την κοινωνική τάξη, διαπαιδαγωγείται και διαπαιδαγωγεί τα μέλη της βάσει της κυρίαρχης ιδεολογίας.
«Την επίδραση της κοινωνίας στη διαπαιδαγώγηση δεν την εφευρίσκουν οι κομμουνιστές. Αυτοί μόνο τον χαρακτήρα της αλλάζουν, αποσπούν τη διαπαιδαγώγηση από την επίδραση της κυρίαρχης τάξης»[viii].
διαβάζουμε στο κομμουνιστικό μανιφέστο. Σύμφωνα με τον Μαρξ, η οικογένεια κλείνει μέσα της όλες τις αντιθέσεις που αναπτύσσονται πλατιά στην κοινωνία και το κράτος.
Μπορεί μια οικογένεια να διαπαιδαγωγήσει με διαφορετικά πρότυπα από τα αστικά, χρειάζεται να τα αμφισβητήσει και να δρα ανάλογα.
Τα ΜΜΕ και τα λοιπά…
Σήμερα, που ο καπιταλισμός βρίσκεται στο ανώτατο στάδιό του, το ιμπεριαλιστικό, όλες οι πλευρές της ζωής του ανθρώπου μετατρέπονται σε εμπόρευμα. Ο άνθρωπος περικυκλώνεται από το σύστημα, την αντιδραστική ιδεολογία του και τα σάπια ιδανικά. Αν και οι κλασικοί ιδεολογικοί μηχανισμοί παραμένουν, εκσυγχρονίζονται, αναβαθμίζονται και απλώνονται, νοιώθουν πως ακυρώνονται από τη γρήγορη και πολύ αποτελεσματική ενεργοποίηση νέων μηχανισμών προπαγάνδας. Φαίνεται πως τις πιο σύγχρονες τάσεις του συστήματος και τις τρέχουσες ανάγκες του, έχουν αναλάβει άλλοι μηχανισμοί να τις προπαγανδίσουν.
Το τεράστιο δίκτυο των ΜΜΕ, του ίντερνετ, των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης αλλά και η διαφήμιση, ασκούν μεγάλη επιρροή στις μάζες. Κατά κανόνα παρουσιάζουν την πραγματικότητα ανεστραμμένη μέσα από αντιδραστικούς φακούς. Η διαφήμιση πουλάει πρώτα ιδεολογία για να πουληθεί το εκάστοτε προϊόν. Μέσα από το ίντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περνάνε με σύγχρονο τρόπο η πιο αντιδραστικές απόψεις. Όλοι αυτοί οι μηχανισμοί ξεχειλίζουν από φασισμό, αντικομμουνισμό, ρατσισμό, υποτιμούν τη γυναίκα, προβάλλουν τη βία και τη λογική «κάνω ό,τι θέλω αφού μπορώ». Βγάζουν προς τα έξω τις πιο χυδαίες απόψεις των αστών και μάλιστα, χωρίς κολλήματα και προσχήματα, στο όνομα της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας του τύπου. Τα στυγερά και αποτρόπαια εγκλήματα είναι καύσιμα για τη λειτουργία των ΜΜΕ τα οποία λειτουργούν με την καρδιά του συστήματος, που όσο και να τη στύψεις, δεν θα βγάλει ούτε μια στάλα ανθρωπιάς.
Εν κατακλείδι…
Το σύστημα της ατομικής ιδιοκτησίας είναι ο παιδαγωγός. Οι κυρίαρχες ιδέες ξεπηδούν από μέσα του για να δικαιολογούν και να επιβάλλουν την ύπαρξή του. Σε ότι αφορά στο έγκλημα, η πραγματικότητα, όσο και να την κρύβουν, βοά. Το σάπιο σύστημα της εκμετάλλευσης, που υπάρχει επειδή εγκληματεί και οι συνθήκες βαρβαρότητας που ζούμε, μετατρέπουν τα θύματα σε θύτες. Το σύστημα γεννά τους εγκληματίες.
Κάποια θύματα
Παιδιά, έφηβοι, νέοι
Η κακοποίηση, ο βιασμός ή η δολοφονία ενός παιδιού προκαλεί φρίκη. Τα θύματα παιδιά πληθαίνουν, οι βιασμοί είναι καθημερινή είδηση και οι δολοφονίες αυξάνονται. Και τα παιδιά εγκληματούν μα δεν είναι εγκληματίες. Συνεχίζουν να είναι θύματα και μάλιστα τραγικά.
Είναι φανερό πως ο μαγικός κόσμος των παιδιών είναι ένας μύθος. Στις παρέες τους και στο παιχνίδι τους αναπαράγουν την κοινωνία με τους νόμους και τους κανόνες της, τους συμβιβασμούς και τις αντιστάσεις, τις ηθικές αξίες και τα ιδανικά. Τα παιδιά μιμούνται αυθόρμητα συμπεριφορές και επηρεάζονται από τις σχέσεις πειθαρχίας και καταπίεσης της ταξικής κοινωνίας, την ιδεολογία και τις προκαταλήψεις της. Γι’ αυτό η Κρούπσκαγια αντιτάχθηκε στο δικαίωμα που είχαν τα παιδιά σε κάποιες κομμούνες να κάνουν δίκες και να επιβάλουν ποινές. Έλεγε πως αυτά τα δικαστήρια αναπαράγουν μεταξύ τους τα δικαστήρια των ενηλίκων ακόμα κι αν δεν συμμετέχει κανένας ενήλικος!
Το κεφάλαιο βλέπει τα παιδιά και τους εφήβους ως αντικείμενα εκμετάλλευσης, ως καταναλωτές, ως πρόσφορο έδαφος για να σπείρει την ιδεολογία του. Στο σπίτι, στο σχολείο, στο πάρκο, στον ελεύθερο χρόνο τους καταναλώνουν κι εμπεδώνουν άθλιες συμπεριφορές και σάπια ιδανικά. Η βιομηχανία του παιχνιδιού θησαυρίζει και διαπαιδαγωγεί. Πουλάει ιδανικά, ιδεολογία και τρόπο ζωής. Από την Μπάρμπι μέχρι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα παιδιά και οι έφηβοι βομβαρδίζονται από πρότυπα της αστικής τάξης.
Τα παιδιά εξαρτημένα καθώς είναι από τους μεγάλους, δεν έχουν όπλα και άμυνες. Δεν μπορούν να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Δέχονται ερεθίσματα αλλά όχι συναισθήματα, η ευαισθησία και η τρυφερότητα θεωρούνται αδυναμία, ο κυνισμός περισσεύει. Όλα όσα τους απευθύνει θυμίζουν στίχους της ΤΡΑΠ μουσικής. Δεν σημαίνει πως όποιος ακούει αυτό το είδος της μουσικής θα γίνει εγκληματίας, αλλά σίγουρα επηρεάζει τις συμπεριφορές των νέων και των παιδιών. Το μυαλό τους σφυροκοπούν τα πρότυπα ζωής της κυρίαρχης τάξης, όπως η βία, η μαγκιά, το σεξ ως μαγκιά, ο εύκολος πλουτισμός και «το παίζουμε πόλεμο».
Τα στοιχεία που δείχνουν αύξηση των περιστατικών σεξουαλικής βίας μεταξύ ανηλίκων. Μια εικόνα μάς δίνουν τα στοιχεία από την Καλιφόρνια, όπως καταγράφονται σε άρθρο στην εφημερίδα ΕΦ.ΣΥΝ.(14/1/2023).
«Στη συγκεκριμένη Πολιτεία των ΗΠΑ «οι ανήλικοι που ασκούν σεξουαλική βία κατά ανηλίκων αντιπροσωπεύουν το 35,6% των γνωστών στις Αρχές θυτών. Το ποσοστό παιδιών που ασκούν σεξουαλική βία σε άλλα παιδιά είναι υψηλότερο στις ηλικίες μεταξύ 15 και 17. Περίπου ένας στους οκτώ ανήλικους παραβάτες είναι κάτω των 12. Η σεξουαλική βία μεταξύ ανηλίκων, μάλιστα, αφορά το 25,8% όλων των σεξουαλικών αδικημάτων».
Οι επιτυχίες του συστήματος εκμετάλλευσης καταγράφονται στατιστικά. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για τη χώρα μας, τα ανάλογα περιστατικά που βγαίνουν στο φως , αρκούν στα κοράκια του συστήματος για να σταυρώσουν τη νεολαία. Τα πλοκάμια του συστήματος απλώνονται γύρω της.
Όποιος κερδίσει τη νεολαία έχει δυνατότητες να διεκδικήσει το μέλλον.
Γυναίκες
Οι ίδιες αιτίες που γεννούν όλα τα εγκλήματα, γεννούν και τα εγκλήματα κατά των γυναικών. Έχουν, βέβαια, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
Δύο άνθρωποι που είναι ξένοι μεταξύ τους ενώνονται ερωτικά κι εκεί που ζούσαν μέχρι χθες διαφορετική ζωή, τώρα χώνεται αδιάκριτα ο ένας στη ζωή του άλλου. Η αντίληψη του δικαιώματος στην ιδιοκτησία γενικεύεται. Ο άντρας θεωρεί κτήμα του τη γυναίκα. Επίσης, η αντίληψη της ανισοτιμίας των δύο φύλων παίζει καθοριστικό ρόλο στις ανθρώπινες σχέσεις γενικώς, πόσο μάλλον στις σχέσεις των δύο φύλων και ειδικά στον γάμο. Σε κάποιες κοινωνίες ο άντρας έχει νομικά κατοχυρωμένη την ιδιοκτησία του πάνω στη σύζυγό του. Μέχρι τη δεκαετία του 1980 ο άντρας καταγραφόταν ως ο αρχηγός της οικογένειας.
Εμπλουτισμένη η παλιά ηθική με τον σύγχρονο εξευτελισμό της γυναίκας - γλάστρας, των καλλιστείων ομορφιάς, του σεξουαλικού αντικειμένου σε κάθε διαφήμιση παρουσιάζει τη γυναίκα ως ιδιοκτησία του κάθε αρσενικού. Έτσι, ο άντρας θα δολοφονήσει τη γυναίκα του ή τη σύντροφό του γιατί τη θεωρεί κτήμα του και γιατί ο εγωισμός του δεν τον αφήνει να αποδεχτεί την απόρριψη. Ένας άγνωστος θα βιάσει μια κοπέλα και ο ανακριτής θα στρέψει τις επιθετικές του ερωτήσεις προς αυτήν, για να διαπιστώσει αν η εμφάνισή της ήταν η πρέπουσα ή αν προκάλεσε τον βιασμό της με τη συμπεριφορά της!
Ο άντρας αστός μπορεί επίσημα να μην έχει το δικαίωμα της πρώτης νύχτας που είχε ο φεουδάρχης αλλά έχει τη δυνατότητα να αγοράσει ή να εκβιάσει όσες νύχτες θέλει από τις γυναίκες της εργατικής τάξης.
Πάνω σε κάθε θύμα βιασμού, ξυλοδαρμού ή δολοφονίας διακρίνονται πολύ εύκολα τα σημάδια του συστήματος.
Πορνεία χωρίς θύματα;
Τα μπορντέλα με τα βρώμικα σεντόνια και τις βαριές ανθρώπινες μυρωδιές, με τη σύφιλη, το AIDS και τη δυστυχία να κατατρώνε το κορμί και την ψυχή κάθε πόρνης, τα κάλυψε πολλές φορές η τέχνη με πέπλα ρομαντισμού. Σήμερα, που το καλντερίμι έχει γίνει ηλεκτρονικό, η πορνεία προβάλλεται ως δικαίωμα στη σεξεργασία! Αφού δεν υπάρχει ορατός νταβατζής να περιμένει για να πάρει τα λεφτά της βίζιτας, η πληρωμή για υπηρεσίες σεξ ονομάζεται αυτοδιάθεση του σώματος και θεωρείται δικαίωμα που πρέπει να προστατεύεται. Δικό της είναι το σώμα, γιατί να μην κερδίζει προσφέροντας απόλαυση; Τα επιχειρήματα αυτά έχουν μια αφοπλιστική απλότητα αλλά πρέπει να είναι κανείς ολότελα μπερδεμένος ή υποκριτής που να μην βλέπει την απανθρωπιά τους. Η πορνεία δεν είναι το αρχαιότερο επάγγελμα, είναι η χειρότερη εκμετάλλευση των πιο προσωπικών αναγκών, είναι ο πάτος που μπορεί να βρεθεί ένα άτομο.
Ο ρομαντισμός που έχει μπαγιατέψει και ο δικαιωματισμός με τη φρεσκαδούρα του, λειτουργούν ως επικάλυψη της ανθρώπινης αθλιότητας. Ο ατομικισμός μασκαρεύεται σε δικαίωμα και καταγγέλλει για πουριτανισμό όποιον τον ξεσκεπάζει. Κλέβει τα εργαλεία όσων διεμβολίζει, τα στρέφει εναντίον τους αλλά δεν μπορούν να αντιληφθούν το μέγεθος της αλλοτρίωσής τους. Έχουν αποδεχτεί την πιο κυνική πλευρά του συστήματος που θεωρεί πως κάθε ανθρώπινη ανάγκη και δραστηριότητα, η ψυχή και το σώμα των ανθρώπων, μπορούν να ενταχθούν στην εμπορική του δραστηριότητα, να αποτελέσουν πεδίο εκμετάλλευσης και εύκολου πλουτισμού. Μια γυναίκα που δεν βρίσκει δουλειά, ένα τρανς άτομο που το έχει αποβάλλει η υπόλοιπη κοινωνία γιατί να μην πουλήσουν το σώμα τους για να ζήσουν; Η αγορά είναι ελεύθερη, με ένα κλικ αποχτάς ανεξαρτησία και λύνεται το πρόβλημα επιβίωσης! Οι «εύκολες λύσεις» του συστήματος είναι πειρασμός. Η αστική ιδεολογία παίζοντας μόνη της στην ιδεολογική αρένα, κυριεύει οποιουσδήποτε μπάζουν λιγάκι σύστημα και εισχωρεί βαθιά στα μυαλά τους.
Η εξάλειψη της πορνείας ήταν πάντα διακηρυγμένος στόχος των κομμουνιστών. Δεν έχει καμία σχέση με την υποκρισία που χαρακτηρίζει την αστική τάξη. Ο Λένιν γράφει χαρακτηριστικά για το «5ο Διεθνές Συνέδριο για τον αγώνα ενάντια στην πορνεία» που διοργάνωσαν οι αστοί το 1913 στο Λονδίνο:
«Οι ακροβάτες της αγάπης προς τον θεό και τον πλησίον, και η αστυνομικοί για τους οποίους η αθλιότητα, η φτώχεια και η δυστυχία είναι αντικείμενα χλευασμού, κάνουν συνέδρια για «να αγωνιστούν εναντίον της πορνείας» η οποία, εντούτοις, διατηρείται και υποθάλπεται από την αριστοκρατία και τους αστούς»[ix].
Στο ίδιο άρθρο διαβάζουμε πως όταν ο Αυστριακός αντιπρόσωπος Χέρτνερ αποπειράθηκε να θίξει τις κοινωνικές αιτίες που ευνοούν την πορνεία, τον ανάγκασαν να κατέβει από το βήμα. Ο Λένιν ειρωνεύεται τις «λύσεις» των αστών που προβάλλουν ως αντίδοτο τη θρησκεία και την αστυνομία και τις προτάσεις για σωματική τιμωρία των μαστροπών. Έναν αιώνα μετά, οι αστοί δεν έχουν μετατοπιστεί ούτε βήμα!
Η πορνεία είναι το συμπλήρωμα της αστικής οικογένειας, διαβάζουμε στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Στη φράση αυτή αποτυπώνονται τα διαφορετικά χαρακτηριστικά της πορνείας στον καπιταλισμό συγκριτικά με προηγούμενες ιστορικές περιόδους και το είδος της πάλης που πρέπει να αναπτυχθεί για να εξαλειφθεί. Είναι ένα διαρκές έγκλημα της ταξικής κοινωνίας.
Η εξάλειψη της πορνείας για τους κομμουνιστές συνδέεται με την πάλη για την εξάλειψη της εκμετάλλευσης, της εξαθλίωσης και της φτώχειας, για την ανατροπή του καπιταλισμού.
Περί σεξουαλικότητας[x]
Επειδή, όπου στρέψουμε το κεφάλι μας βλέπουμε κι ακούμε πολλά για το σεξ, επειδή μιλάμε για εγκλήματα και ανθρώπινες σχέσεις σε συνθήκες βαρβαρότητας όπου μπερδεύεται πολύ το σεξ, επειδή το θέμα είναι χαοτικό και δεν μπορεί να τακτοποιηθεί σε μερικές παραγράφους, αρκούμαστε σε κάποιες επισημάνσεις, χωρίς υπονοούμενα, που ανοίγουν το θέμα αλλά δεν το κλείνουν και σίγουρα βρίσκονται σε αντίθετη κατεύθυνση από την κυρίαρχη αντίληψη και μόδα.
Καταρχάς, δεν υπάρχει φυσική σεξουαλικότητα. Οι υποτιθέμενες φυσικές μορφές με τις οποίες ικανοποιούνται οι σεξουαλικές ανάγκες, καθορίζονται από τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε κοινωνίας αλλά και οι ίδιες οι σεξουαλικές ανάγκες παράγονται από την κοινωνία.
Ο καπιταλισμός και ο ιμπεριαλισμός αντιμετωπίζουν τη σεξουαλικότητα ως ένα εμπόρευμα που πουλιέται κι αγοράζεται όπως όλα τα άλλα, υφίσταται τους ίδιους νόμους προσφοράς και ζήτησης και καταστρέφεται κι αυτό με την κατανάλωση. Ο ζητούμενο είναι ποια είναι η λειτουργία και ποια τα αποτελέσματα αυτού του τύπου σεξουαλικής κουλτούρας στους ανθρώπους.
Η βιομηχανία του σεξ που αφήνει παντού αποτύπωμα, δεν αντιμετωπίζει το σεξ ως το μέσο για να εκφραστεί το ιδιαίτερο περιεχόμενο των σχέσεων μεταξύ ατόμων αλλά ως μέσο για κάθε άτομο χωριστά προκειμένου να ξεφύγει από την κοινωνία και ως στιγμή απόλαυσης σε μια ζωή χωρίς χαρά κι ελπίδα. Δείχνει να έχει αποστασιοποιηθεί από τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της, να μη δένει αλλά αντίθετα να διαχωρίζει τους ανθρώπους.
Δεν υπάρχει η έννοια της ισοτιμίας στα σεξουαλικά πρότυπα που η αστική τάξη προβάλει. Τα χαρακτηρίζει μια σχέση κυριαρχίας και υποδούλωσης όπου το κυρίαρχο είναι αρσενικού γένους. Δεν προκύπτει τίποτα το θετικό από την αντιστροφή των ρόλων κυριαρχίας.
Η σεξουαλικότητα για την κυρίαρχη τάξη είναι ένας τρόπος επίδειξης και επιβολής της εξουσίας και της δύναμής της. Το τρίπτυχο σεξ – βία – εξουσία προβάλλεται από παντού, είναι η νέα μόδα που πλασάρει το σύστημα ειδικά στη νεολαία, είναι η προβολή της σαπίλας της αστικής τάξης σε πρότυπο.
Οι απαγορεύσεις και η καταπίεση της σεξουαλικότητας είναι κομμάτι της σεξουαλικότητας. Δεν αντιτίθενται σε αυτή αλλά την προσδιορίζουν. Η σεξουαλική ελευθερία στον καπιταλισμό είναι σαν όλες τις άλλες καπιταλιστικές ελευθερίες, υπάρχουν μόνο στη θεωρία και στα χαρτιά.
Στην αστική σεξουαλικότητα δεν μπορούμε να αντιπαραθέσουμε κάποιο μοντέλο επαναστατικής, εργατικής ή μαρξιστικής σεξουαλικότητας. Ούτε στον σοσιαλισμό η ικανοποίηση της σεξουαλικής ορμής, της ερωτικής ανάγκης δεν θα είναι τόσο απλή και πρόχειρη, όσο το να πίνει κανείς ένα ποτήρι νερό. Στη σεξουαλική ζωή, έλεγε ο Λένιν, παίζουν ρόλο όχι μόνο τα φυσικά στοιχεία αλλά κι ο αποκτημένος πολιτισμός[xi].
Οι αστικές θεωρίες για τη σεξουαλικότητα κυριαρχούνται από λόγους επιθυμίας. Έχει γίνει κοινός τόπος να θεωρούμε τη σεξουαλικότητα ως χωριστή απ’ την τάξη. Έτσι η αυτονομία της επιθυμίας έχει γίνει μια από τις βαθύτερες αστικές «αλήθειες». Τέτοιες θέσεις είναι αντίθετες με την υλιστική αντίληψη. Τη σεξουαλικότητα πρέπει να την κατανοούμε τόσο ως κοινωνική όσο και ως ιστορική σχέση.[xii]
Η σεξουαλική κρίση και τα σεξουαλικά προβλήματα που φαίνεται να ταλανίζουν τους ανθρώπους και να καταλαμβάνουν πολλές φορές πολύ μεγάλο χώρο στους προβληματισμούς της νεολαίας, «Δεν λύνονται», έγραφε η Κολοντάι, «χωρίς θεμελιώδη μεταρρύθμιση της ανθρώπινης ψυχολογίας, χωρίς την αύξηση του «ερωτικού δυναμικού». Αυτή όμως η ψυχική μεταρρύθμιση εξαρτάται ολοκληρωτικά από τη βασική αναδιοργάνωση των κοινωνικο-οικονομικών σχέσεών μας πάνω σε κομμουνιστικές βάσεις»[xiii].
Αγάπη, φιλία, συντροφικότητα, αλληλεγγύη στον αγώνα για κοινωνική αλλαγή
«Αν ο άνθρωπος διαμορφώνεται από τις περιστάσεις τότε πρέπει οι περιστάσεις να διαμορφωθούν ανθρώπινα» διακήρυχναν ο Μαρξ και ο Ένγκελς ένα χρόνο μετά τη γνωριμία τους στο Παρίσι μέσα από το κοινό τους έργο η «Αγία Οικογένεια». Ήταν τότε 26 και 27 χρονών αντίστοιχα και έμελλε η βαθιά φιλία τους να δώσει στην ανθρωπότητα μια νέα κοσμοθεωρία που έβγαζε τους κατατρεγμένους από τα σκοτάδια της ιστορίας για να τους βάλει μπροστάρηδες στον αγώνα για μια άλλη κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Έδιναν στην αγάπη, στη φιλία, στη συντροφικότητα και στην αλληλεγγύη έναν κεντρικό ρόλο στον αγώνα για την κοινωνική αλλαγή. Τις θεωρούσαν κινητήριες δυνάμεις για τη διαμόρφωση σοσιαλιστικών προσωπικοτήτων. Ο επαναστατικός αγώνας διαμορφώνει τη δική του ηθική που επηρεάζει όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. «Η ιστορία μας πληροφορεί πως η επεξεργασία της ιδεολογίας μιας κοινωνικής τάξης και κατά συνέπεια και της σεξουαλικής ηθικής, γίνεται μέσα σε αυτή την πορεία της πάλης της τάξης αυτής κατά των αντιπάλων κοινωνικών δυνάμεων»[xiv].
Όμως, μόνο μέσα από την ανθρωπιστική κοινωνία του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού θα μπορέσει ο άνθρωπος να ξεφύγει από την αλλοτρίωση και να αναπτύξει τις κοιμισμένες μου πνευματικές και ψυχικές δυνάμεις, θα μπορέσει να ανταλλάξει «αγάπη μόνο με αγάπη, εμπιστοσύνη μόνο με εμπιστοσύνη…»[xv].
Μα όλα αυτά χρειάζονται οργανωμένη πάλη.
[i] Καρλ Μαρξ-Φρ. Ένγκελς: Η γερμανική ιδεολογία, τόμος 2ος, εκδ. GUTENBERG 1989 σελ. 66-67
[ii] Καρλ Μαρξ, Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα 1844, Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο 2012, σελ.90
[iii] Καρλ Μαρξ, Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα 1844…, σελ.153
[iv] ο.π. σελ. 171
[v] Α.Μπέμπελ, Η γυναίκα και ο σοσιαλισμός, Ιστορικές Εκδόσεις 1981, σελ. 205
[vi] Καρλ Μαρξ, Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα 1844…, σελ.140
[vii] Καρλ Μαρξ, Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα 1844…, σελ. 132
[viii] Μαρξ-Ένγκελς, Μανιφέστο του κομμουνιστικού κόμματος, Σύγχρονη Εποχή 1994, σελ. 46
[ix] Μαρξ-Ένγκελς-Λένιν, Για το γυναικείο Ζήτημα, Σύγχρονη εποχή, 1987 σελ. 92
[x] Κλωντύ Μπρογιέλ, Η γυναίκα στην Κίνα – το μισό του ουρανού, Κύτταρο 1975, σελ. 211-231
[xi] Κλάρα Τσέτκιν, Ο Λένιν για τη γυναίκα, Μνήμη 1980, σελ. 31
[xii] Τερέζα Λ. Έμπερτ, Αλεξάνδρα Κολοντάι και η κόκκινη αγάπη, άρθρο
[xiii] Αλεξάνδρα Κολοντάι, Οι σχέσεις των δύο φύλων και ο μαρξισμός, Γκοβοστής, σελ. 12
[xiv] Αλεξάνδρα Κολοντάι, Οι σχέσεις των δύο φύλων και ο μαρξισμός, Γκοβοστής, σελ. 28
[xv] Καρλ Μαρξ, Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα 1844…, σελ. 171
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου