Το γύρο του διαδικτύου έκανε πριν μερικές βδομάδες η είδηση (με το βίντεο-απόδειξη) της εισβολής της Σάσας Σταμάτη μαζί με μπράβους στη σκηνή την ώρα της παράστασης του Χριστόφορου Ζαραλίκου “1821-2021: Διακόσια Χρόνια Δανεικά”. Η αφορμή ή και αιτία ήταν το σχόλιο του κωμικού για το πλοίο Γκιαούρ-Ουάν, υπαινισσόμενος εμφανώς την περίπτωση του Noor1 και τη διακίνηση τόνων ηρωίνης, υπόθεση που σχετίζεται με τον Μαρινάκη. Μάλιστα, όσο κι αν η ίδια η Σταμάτη επιχειρησε εκ των υστέρων να αποσυνδέσει τα γεγονότα, στο βίντεο είναι δηλωμένη η συγκεκριμένη ενόχλησή της. (Σε αυτό έρχεται να προστεθεί η αναστολή λειτουργίας του λογαριασμού του καλλιτέχνη στο twitter μετά τη δημοσίευση του σατυρικού του βίντεο με αφορμή την τουλάχιστον γελοία πρωτοχρονιάτικη συναυλία του δήμου Αθήνας με τον Σάκη Ρουβά).
Η τέχνη δεν ήταν ποτέ ελεύθερη ουσιαστικά στο καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα. Οι τρόποι λογοκρισίας δεν χρειάζεται να είναι πάντα άμεσοι, αλλά επιστρατεύονται κάθε φορά διάφορα μέσα για τη φίμωση των καλλιτεχνών, είτε αυτοί αντιστέκονται με τη φωνή τους είτε απλά δεν αρέσουν ή δεν συνάδουν με την αστική νοοτροπία. Μάλιστα, δεν είναι μόνο το εγχώριο αστικό σύστημα που επιβάλλει τα θέλω του, αλλά και ο ιμπεριαλισμός έχει τα δικά του τεχνάσματα να περνάει το δίκιο της εκμεταλλευτικής τέχνης.
Δεν τίθεται καν σύγκριση με την ευθεία, άμεση λογοκρισία που μπορεί να υποστεί κανείς. Για παράδειγμα, μια φασιστική δικτατορία κατά βάση ως πρώτο όπλο αντιμετώπισης της φωνής του λαού θα έχει τη λογοκρισία. Θα υπάρχει σφιχτός έλεγχος όχι μόνο στο τι θα εκδοθεί, τι θα κυκλοφορήσει, αλλά ακόμη και οι θεατρικές/κινηματογραφικές παραγωγές θα ελέγχονται καθ' όλη τη διάρκεια των προβών και των γυρισμάτων, αν δηλαδή το σενάριο πάρει το αρχικό πράσινο φως να ξεκινήσει.
Η περίπτωση των απειλών είναι μια πολύ κλασική περίπτωση που εφαρμόζεται στη χώρα μας (και σίγουρα όχι μόνο) τα τελευταία αρκετά χρόνια για κάθε θεατρική παράσταση ή κινηματογραφική προβολή που “χαλάει τη σούπα”. Παράδειγμα είναι και παλιότερες ταινίες ή παραστάσεις που οι συγκεντρώσεις Χριστιανών έξω από το θέατρο απέτρεψαν τη συνέχιση της παραγωγής. Ή, πχ, στην παράσταση “Πυρκαγιές” πριν από μερικά χρόνια, όπου με αφορμή μια καθημερινή βρισιά με αναφορά στα χριστιανικά θεία διαμαρτυρήθηκαν θεατές υποτίθεται ενοχλημένοι από την ύβρη προς την Παναγία.
Όμως οι τραμπουκισμοί δεν σταματούν εκεί, αλλά πολλές φορές είναι και έμμεσοι. Ακόμα και μέσα στα πλαίσια της κατ' επίφαση δημοκρατίας της αστικής τάξης, εκδοτικοί οίκοι και μεγάλοι δημοσιογραφικοί όμιλοι εκδίδουν και δημοσιεύουν άρθρα ή λογοτεχνικά έργα μόνο αν ο “μεγάλος χρηματοδότης” τους το επιτρέπει ή αν ο εκάστοτε γράφων καταθέσει ένα παχυλό ποσό για τη δημοσίευση. Το αποτέλεσμα είναι μια συνεχής αναπαραγωγή έργων της ίδιας χαμηλής αστικής κουλτούρας, που τίποτα το καινούριο δεν προσφέρει, παρά μόνο αποδεικνύει το στάδιο παρακμής του αστισμού αλλά και την αδυναμία της παραγωγής πρωτότυπης τέχνης λόγω των διαδικασιών του κινήματος.
Αυτά βέβαια όσον αφορά μια χώρα σαν και τη δική μας. Γιατί, ανοίγοντας την κουβέντα της λογοκρισίας του ιμπεριαλισμού, συμπεραίνουμε πως το ζήτημα αποκτά ακόμη πιο απύθμενα χαρακτηριστικά. Παράδειγμα, το Χόλιγουντ είναι βασικός “εξαγωγέας” “πολιτισμού” στις εξαρτημένες χώρες, αλλά και στις υπόλοιπες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Είτε με τη στενή έννοια (δηλαδή τα πεπραγμένα της συγκεκριμένης βιομηχανίας) είτε με την πλατύτερη (δηλαδή η εξαγωγή ευρύτερα της αμερικανικής ιμπεριαλιστικής κουλτούρας). Ας αφήσουμε κατά μέρος τις δίκες των γνωστών παραγόντων του Χόλιγουντ μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, που είτε κατηγορήθηκαν ως κομμουνιστές είτε ως φιλικά προς αυτούς προσκείμενοι. Ας αφήσουμε κατά μέρος και τη λίστα με τα ζητήματα που επιτρέπεται να αναδείξει κάθε ταινία που παράγεται και που απαγορεύεται η παραγωγή της αν δεν αλλάξει το σενάριο συμμορφούμενη. Ας ασχοληθούμε με το γεγονός ότι οι χολιγουντιανές ταινίες κατακλύζουν τους κινηματογράφους σχεδόν κάθε χώρας, φέρνουν στις αντίστοιχες χώρες έσοδα (όσα δεν πάνε πίσω στο Χόλιγουντ) και αν μια χώρα αποφασίσει να μην τις προβάλλει, οι κατά τόπους “ατζέντηδες” της βιομηχανίας αυτής υπενθυμίζουν πως οι θέσεις εργασίας και τα έσοδα από τις προβολές θα χαθούν αν αποσυρθούν αυτές οι ταινίες. Βέβαια όλο αυτό έχει δημιουργήσει και τα αντίστοιχα καλλιτεχνικά πρότυπα. Το πιστολίδι, το είδος κωμωδίας του Χόλιγουντ και το γκανγκστεριλίκι είναι αγαπημένα θέματα σε πολλές παραγωγές και στην Ελλάδα αλλά και σε πολλούς άλλους εθνικούς κινηματογράφους.
Η δυνατότητα ενός λαού να λειτουργήσει καλλιτεχνικά αυτόνομα είναι εμφανώς μικρή στην παρούσα φάση. Τα στοιχεία της εξάρτησης παρουσιάζονται και στο επίπεδο αυτό, όπως άλλωστε είναι αναμενόμενο. Σίγουρα όμως η λογοκρισία, άμεση και έμμεση, δεν αρέσει. Κι αυτό δεν φάνηκε μόνο από τις περσινές διαδηλώσεις ενάντια στον τρομονόμο για τη λογοκρισία στην τέχνη, αλλά και από το γεγονός ότι στην παράσταση του Ζαραλίκου, παρά την ψυχραιμία του ίδιου του καλλιτέχνη, οι θεατές δεν επέδειξαν την ίδια στάση απέναντι στους μπράβους της Σάσας Σταμάτη, αφού τους πέταξαν, ευτυχώς, έξω από το θέατρο.
Προλεταριακή Σημαία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου