Προεδρία Τραμπ εν μέσω αντιδράσεων. Ενδοαστική υπόθεση;

Όχι μόνο στην πρωτεύουσα, Ουάσινγκτον, αλλά σε όλη την Αμερική. Όχι μόνο στην Αμερική, αλλά και σε όλο τον κόσμο: Λονδίνο, Παρίσι, Βερολίνο, Ρώμη, Φιλιππίνες, Γενεύη και σε μια σειρά άλλες σημαντικές πόλεις, εκατομμύρια διαδήλωσαν ενάντια στον νέο πρόεδρο. Πέντε εκατομμύρια υπολόγισαν οι Times τους διαδηλωτές, 100 χιλιάδες μόνο στο Λονδίνο. Μπροστά σε ένα όχι πολυπληθές κοινό, που έχασε τη «μάχη της εικόνας», ο Τραμπ επανέλαβε στον λόγο της ορκωμοσίας του γενικές επικλήσεις για τα «συμφέροντα της Αμερικής», πριν αναλάβει με ένα συνονθύλευμα αντιδραστικών και ρατσιστών το πηδάλιο του καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού κόσμου. Στο υπουργείο Άμυνας δεσπόζει ο στρατηγός του Ιράκ που έβαψε στο αίμα το 2004 την πόλη Φαλούτζα, αφήνοντας πίσω μόνο ξεκληρισμένες οικογένειες και δυσπλασίες από τα χημικά όπλα.

Οι τελευταίοι τρεις μήνες της λεγόμενης «πολιτικής μετάβασης» μόνο ουδέτεροι δεν υπήρξαν. Και αν ο Τραμπ ευχαρίστησε το ζεύγος Ομπάμα δημόσια, είναι αλήθεια ότι πολύ διαφορετικό είναι το κλίμα εκεί όπου έχει ανοιχτεί η βεντάλια των έντονων ενδοαστικών αντιθέσεων. Και τι δεν έκανε ο Ομπάμα τους τελευταίους μήνες της προεδρίας του! Καταψήφισε τους εποικισμούς του Ισραήλ, προώθησε το Κυπριακό, απέλασε τους Ρώσους διπλωμάτες, αποβίβασε 50.000 στρατιώτες στην Πολωνία. «Κινήσεις διεθνούς πολιτικής και διπλωματίας», θα μπορούσε να πει κάποιος. Όπως όμως έχουμε ξανατονίσει, ποτέ η πολιτική στις ΗΠΑ δεν είχε καθαρά εσωτερικό χαρακτήρα. Ειδικά αν συνδυάσουμε τις κινήσεις αυτές με την (πρωτοφανή για πρόεδρο των ΗΠΑ) δήλωση Ομπάμα ότι «θα είναι παρών για να ελέγχει», καλώντας μάλιστα ανοιχτά του Αμερικάνους να υπερασπιστούν τη μεταρρύθμισή του στην υγεία.

Ζούμε, είναι αλήθεια, σε μια εποχή με δυσδιάκριτα όρια. Η πολιτική του Τραμπ φαίνεται αλλοπρόσαλλη και υπονομευτική, φαίνεται να περνάει τα όρια των παλιών συμμαχιών και συμφωνιών. Επίσης, είναι αλήθεια ότι ο Τραμπ έχει ήδη καταφέρει να πετύχει μια εντυπωσιακή αντισυσπείρωση: γυναίκες, μαύροι, μετανάστες, ομοφυλόφιλοι είναι κάποιες από τις κοινωνικές ομάδες που δίκαια θίχτηκαν από τον μισαλλόδοξο και φασίζοντα λόγο του και ένιωσαν την ανάγκη να διαδηλώσουν, να πούνε ότι αυτός «δεν είναι ο πρόεδρός μου». Γεγονός θετικό και θεμιτό. Δεν είναι όμως μόνο αυτοί που θίχτηκαν. Έγινε φανερό αυτές τις μέρες της ορκωμοσίας ότι το παλιό κατεστημένο «είναι εδώ», έχει δύναμη και τρόπους να την επιδείξει. Χωρίς μάλιστα να κρυφτεί.

Στις τεράστιες διαδηλώσεις που απλώθηκαν απ' άκρη σ’ άκρη της Αμερικής, τα στελέχη των Δημοκρατικών, όπως ο Γκορ, αστέρες του Χόλιγουντ και μουσικοί, «ακτιβιστές» και άλλοι τσαρλατάνοι πήρανε τα μικρόφωνα και μίλησαν – για να εισπράξουν σε πολλές περιπτώσεις το χειροκρότημα των διαδηλωτών. Μίλησαν για την «ανεκτικότητα», τη «μη βία», τα «δημοκρατικά δικαιώματα», την «ισότητα». Θυμήθηκαν μέχρι και τα βασανιστήρια στο Γκουαντάναμο (ναι, εκείνο που θα έκλεινε στις πρώτες 100 μέρες του ο Ομπάμα!). Είναι απορίας άξιο πού ήτανε όλοι αυτοί κρυμμένοι όταν η πολιτική Ομπάμα καταπατούσε τα δημοκρατικά δικαιώματα σε μια σειρά χώρες του κόσμου. Είναι απορίας άξιο πού ήτανε όλοι αυτοί όταν το κίνημα των μαύρων ζητούσε δικαιοσύνη και αντιμετώπιζε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και αστυνομοκρατία. Είναι, τέλος, κατάπτυστο ότι μια σειρά δυνάμεις στην Ευρώπη, που χρησιμοποιούν τους όρους «δημοκρατία» και «Αριστερά», θυμήθηκαν τις διαδηλώσεις όταν πριν από λίγους μήνες δήλωσαν με κάθε τρόπο την υποταγή τους στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και ορκίστηκαν ως πειθήνιοι τοποτηρητές του.

Είναι άραγε οι αντιδράσεις αυτές αυστηρά «ενδοαστική υπόθεση»; Δύσκολο να το πούμε κατηγορηματικά. Σίγουρα οι διαδηλώσεις είχαν μαζική λαϊκή συμμετοχή, αν και το εργατικό ή έστω φτωχό λαϊκό στοιχείο ήταν περιθωριοποιημένο. Σίγουρα φάνηκαν στοιχεία ομαδοποίησης: οι γυναίκες, οι Λατίνοι και οι οργανώσεις ομοφυλοφίλων. Υπήρξαν επίσης και οργανωμένες αντιφασιστικές φωνές. Σε καμία των περιπτώσεων όμως δεν μπορούμε να μιλήσουμε για πραγματική λαϊκή αυτοοργάνωση. Και σε καμία περίπτωση το πολιτικό πλαίσιο δεν ξέφυγε από μια ανώδυνη πολιτική διαμαρτυρία ενάντια στις «ακρότητες» του Τραμπ ως προσώπου. Ένα τέτοιου είδους «κίνημα» (χρησιμοποιούμε εισαγωγικά γιατί ένα κίνημα έχει στόχους πάλης) είναι σαφές ότι θα χρησιμοποιηθεί στον οξυμένο ενδοαστικό ανταγωνισμό.

Ήδη αμερικάνικες αυτοκινητοβιομηχανίες «άκουσαν» τον Τραμπ και έσπευσαν να ακυρώσουν επενδύσεις στο Μεξικό, ενώ η νέα επενδυτική πολιτική δημιουργεί όρους λυσσασμένου ανταγωνισμού στο ιδιωτικό κεφάλαιο για το ποιος θα καρπωθεί το περίφημο «πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων». Και τα διάφορα άκρως αντιτιθέμενα συμφέροντα, διαπλεκόμενα με τη διεθνή ιμπεριαλιστική διάσταση της κρίσης (βλέπε, π.χ., τη διατλαντική συμφωνία TTP), δεν υπάγονται απλώς στη διάκριση «ρεπουμπλικάνος-δημοκρατικός βουλευτής». Μπορεί φαινομενικά ο Τραμπ να έχει την πλειοψηφία σε όλα τα σώματα εξουσίας, όμως καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και μέσα στο ρεπουμπλικανικό κόμμα ήταν εκφρασμένη έντονη αντίθεση. Είναι φυσικό επόμενο ότι όποιος θέλει να συνετίσει ή να σύρει τον Τραμπ θα το κάνει εκμεταλλευόμενος τον διχαστικό του λόγο, κερδίζοντας θέσεις στη δημόσια σφαίρα.

Δεν είναι όμως αυτή η πλήρης εικόνα. Υπάρχει και πάντα θα υπάρχει και η «άλλη» Αμερική. Εκείνη των εργατικών απεργιών, του αντιπολεμικού κινήματος και των βετεράνων πολέμου, του κινήματος των μαύρων, εκείνη του φράγματος στην Ντακότα ή των αμερικάνων φυλακισμένων που φέτος κινητοποιήθηκαν μαζικά για τα δικαιώματά τους. Μπορεί στις πορείες αυτές να μην ήταν ορατή με γυμνό μάτι η «άλλη» Αμερική, να μη μίλησε στα μικρόφωνα. Θα ζητήσει όμως και εκείνη το λόγο• και τότε δεν θα υπάρχουν αμφιβολίες σε ποιο στρατόπεδο ανήκει ο καθένας.

Κ.Κ.

Προλεταριακή Σημαία