Αναταραχή με αιτίες

Το τεράστιο ξεπούλημα μετοχών που ζει ο πλανήτης και που ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει αν πρόκειται για την αρχή ενός μεγάλου κύκλου ξεπουλήματος ή την αρχή μιας μεγαλύτερης ύφεσης φαίνεται να θυμίζει το αστείο με τον ραβίνο.

Ο τελευταίος δικαίωνε κάθε αντίδικο της συναγωγής που τον έπαιρνε τηλέφωνο ξεχωριστά για να διαμαρτυρηθεί για τους υπόλοιπους αλλά δικαίωσε ταυτόχρονα και την σύζυγο του επίσης που παρατήρησε ότι όλους τους… δικαιώνει!

Πραγματικά τόσο οι αναλυτές που κάνουν focus στη μείωση των θετικών προσδοκιών για τα αποτελέσματα της αμερικάνικης οικονομίας όσο και οι αναλυτές που τονίζουν την ιδιαιτερότητα του ιαπωνικού χρηματιστηρίου και το ρόλο της ιαπωνικής οικονομίας στην τρέχουσα αναταραχή δικαιώνονται… επίσης.

Όλοι συμφωνούν ότι τρία είναι τα βασικά κομμάτια του παζλ της σημερινής αναταραχής: Η έκθεση για τις θέσεις εργασίας του Ιουλίου ήταν αδύναμη στις ΗΠΑ. Το ίδιο ήταν και τα τριμηνιαία κέρδη της Big Tech που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη. Και η Τράπεζα της Ιαπωνίας αύξησε τα επιτόκια για δεύτερη φορά φέτος.

Γιατί αυτό που συνδέει την μεγάλη βουτιά του ιαπωνικού χρηματιστηρίου (12% κάτω θυμίζοντας την μεγάλη χρηματιστηριακή κρίση του 1987) με τις μειωμένες προσδοκίες για την αμερικάνικη οικονομία είναι κάτι κοινό: Η μείωση ,για παράδειγμα, των προσδοκιών για τους «μονόκερους» των εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης είναι κοινή τόσο στις ΗΠΑ (όπου φαίνεται να επαναλαμβάνεται το σκηνικό με τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών τη δεκαετία του 90) όσο και στις ασιατικές και ιαπωνικές ακτές.

Στην Νότιο Κορέα (όπου η παρούσα κρίση θεωρείται από τους αναλυτές ως κρίση της… Samsung!) έχουν αυξηθεί κατά 50% οι ξένοι επενδυτές στο μετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών που αναπτύσσουν τη σχετική με την ΑΙ τεχνολογία. Οι ξένοι επενδυτές μπήκαν πολύ δυναμικά στους ασιατικούς κατασκευαστές ημιαγωγών, σημειώνοντας ρεκόρ επενδύσεων, καθώς θεωρήθηκε ότι ο συγκεκριμένος τομέας θα ήταν κύριος ωφελούμενος από την παγκόσμια φρενίτιδα για την τεχνητή νοημοσύνη.

Απ` ότι δείχνουν τα πράγματα η ιδιαιτερότητα της σημερινής χρηματιστηριακής (αλλά και νομισματικής!) αναταραχής έχει επιπρόσθετα να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την ρευστοποίηση και κατά μία έννοια με την «εκκαθάριση» του μηχανισμού curry trades , όπως τον ονομάζουν.

Ενός δηλαδή μηχανισμού διαιτησίας των επιτοκίων που επιτρέπει στους επενδυτές να δανείζονται φτηνά σε… φτηνό ξένο νόμισμα και να αγοράζουν περιουσιακά στοιχεία και εκτός (κατά το ήττον κυρίως… εκτός) της χώρας της οποίας το νόμισμα δανείστηκαν.

Το γιεν τα τελευταία χρόνια αποτελούσε το τέλειο νόμισμα για ένα τέτοιο διασυνοριακό δανεισμό (ο όρος είναι δικό «τους») καθώς οι χρηματοπιστωτικές και νομισματικές αρχές της Ιαπωνίας ήταν οι μόνες που δεν είχαν υιοθετήσει τις αυξήσεις επιτοκίων των υπόλοιπων κεντρικών τραπεζών του κόσμου. Πρακτικά, ένας επενδυτής θα μπορούσε να έχει δανειστεί γιεν με επιτόκιο 0% και να επενδύσει τα χρήματα στις ΗΠΑ, κερδίζοντας τόκο 5,25%.

Τα δε στοιχεία της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών υποδηλώνουν ότι ο διασυνοριακός δανεισμός γιεν έχει αυξηθεί κατά 742 δισεκατομμύρια δολάρια από το τέλος του 2021!

Να λάβουμε υπόψη πως πολλά αμοιβαία κεφάλαια μετά τις αντιπαραθέσεις δυτικών και κινέζων και τα προβλήματα με τις εφοδιαστικές αλυσίδες αποσύρθηκαν από την κινέζικη αγορά και προσανατολίστηκαν στην Ιαπωνία οι αρχές της οποίας επιδότησαν τις τοποθετήσεις αυτές στην αγορά της χώρας κρατώντας το γιεν υπερβολικά -όπως φάνηκε εκ των υστέρων- φτηνό.

Μικρές κινήσεις (κάτω του 1%) αύξησης των επιτοκίων της Ιαπωνίας πυροδότησαν λένε τις τάσεις φυγής και την ρευστοποίηση των ομολόγων και μετοχών που είχαν αγοραστεί που -σημειωτέον- πάλι είναι επικερδές για τους μεγάλους παίκτες που κάνουν τώρα shell off (ξεπούλημα). Η τιμωρία των πανικόβλητων επενδυτών υπήρξε πολύ σκληρή από τις ιαπωνικές νομισματικές αρχές. Έτσι πολλοί αναλυτές εξηγούν την ιαπωνική αντίδραση παρομοιάζοντας με μια νύχτα που… έβρεχε μαχαίρια.

Να σημειωθεί ακόμα πως από το χαμηλότερο επίπεδο τα τελευταία 38 χρόνια που βρίσκονταν το γιεν έναντι το δολαρίου μέσα σε ένα μήνα ανέβηκε έναντι του δολαρίου κατά 11 μονάδες.

Για να συμβαίνει αυτό το επικερδές (προς το παρόν) ξεπούλημα μπορεί να φανταστείς τι τεράστια κέρδη είχαν εξασφαλίσει από το τελευταίο παγκόσμιο μετοχικό ράλι και από ποιο υψηλό περιθώριο τιμής έχουν ξεκινήσει να ξεπουλούν!

Εξ άλλου πάντα είμασταν σκεπτικιστές απέναντι στα μυθικά δισ και τρισ που «χάνονταν» όπως στην τελευταία κρίση του 2008.

Το ράλι των μετοχών το οδηγούν το τελευταίο χρόνο οι «μονόκεροι» της τεχνητής νοημοσύνης.

Και αν ψάξει κάποιος λίγο πιο βαθιά θα ανακαλύψει πως όχι μόνο στην Νότιο Κορέα ή στην Ιαπωνία αλλά και στις ίδιες τις ΗΠΑ οι αγορές μετοχών έγιναν χάρη και σε αυτό τον «διασυνοριακό δανεισμό» σε γιεν .

Άρα να πως δένει το.. γλυκό ή καλύτερα γλυκόπικρο «πιάτο» (γλυκό σταθερά για τους λίγους πικρό για τους πολλούς).

Άσχετα λοιπόν από τον πολυπαραγοντικό χαρακτήρα της τελευταίας αναταραχής, την ιδιαιτερότητα του μηχανισμού «διασυνοριακού δανεισμού», την ιαπωνική «χροιά» ή και τις αφορμές (αύξηση των ιαπωνικών επιτοκίων, έκθεση μειωμένων οικονομικών προσδοκιών για την αμερικάνικη οικονομία) δηλαδή τους συγκεκριμένους όρους της αναταραχής, υπάρχει μία βαθύτερη ριζική αιτία και ένα γενικό έδαφος όπου αυτή εκδηλώνεται.

Όπως γράφει και ο Οικονομικός Ταχυδρόμος

«Η πτώση των μετοχών που σχετίζονται με την ΑΙ δεν είναι όμως αποκλειστικά ένα ασιατικό φαινόμενο. Nvidia, Intel, Microsoft, Alphabet σημείωσαν σημαντικές μηνιαίες απώλειες, καθώς η όρεξη των επενδυτών για την τεχνητή νοημοσύνη δε μετουσιώθηκε σε έκρηξη κερδών παρά τα δισεκατομμύρια επενδύσεων, γεννώντας φόβους για υπεραγορά των συγκεκριμένων μετοχών».

Πολύ πρόσφατα εξ άλλου εκδηλώθηκε -με αιτίες «αμερικανικές»- μία ακόμη πτώση των μετοχών αυτών των εταιρειών, αλλά πέρασε στα «ψιλά».

Οι προσδοκίες που δεν εκπληρώνονται ή που αρκεί «ένα κούνημα της κουρτίνας» για να τις στείλει στα έγκατα της πραγματικής κρίσης του συστήματος έχουν να κάνουν με την αδυναμία της διευρυμένης αναπαραγωγής του κεφαλαίου (και των κεφαλαίων).

Δεν έχει λυθεί για το σύστημα η ανακατανομή των αγορών σε παγκόσμια κλίμακα ,το «ποιος -ποιον» στον πλανήτη.

Συνεπώς «φρενάρεται» η διευρυμένη αναπαραγωγή υπεραξίας που αποτελεί το «οξυγόνο» του κύκλου αναπαραγωγής του κεφαλαίου και του συστήματος του.

Γι` αυτό το λόγο η «φρενίτιδα» των μονόκερων συνήθως συνοδεύεται σε δεύτερη φάση από τον «πανικό» των… λαγών.

Από την άλλη πλευρά δεν φτάνουν οι καταστροφές παραγωγικών δυνάμεων που προκαλούν οι κρίσεις και οι οικονομικές αναταραχές. «Απαιτείται» για την διεύρυνση αυτού του κύκλου, καταστροφική δύναμη ίδια με αυτή που οδήγησε στους δύο τελευταίους παγκόσμιους πολέμους. Τέτοιος είναι ο κυνισμός της «δημιουργικής καταστροφής» του συστήματος

Όσο μάλιστα περιπλέκεται η αναδιάταξη των γεωπολιτικών δυναμικών, αναγκαία διαδικασία για να «ξεκαθαρίσει η κατάσταση», οι στρατιωτικές αντιπαραθέσεις και τα γεωστρατηγικά αδιέξοδα επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την προϊούσα οικονομική κρίση παρά την αντιμετωπίζουν.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και ακολουθώντας την τακτική του… ραβίνου δεν βρίσκουμε αβάσιμη την εκτίμηση τόσο εκείνων που υποστηρίζουν όπως η ελβετική UBS ότι η παρούσα αναταραχή προς το παρόν ξεπεράστηκε και κρίνουν τις αντιδράσεις των αγορών ως «υπερβολικές» (όντως ο Νικεϊ , ο δείκτης χρηματιστηρίου του Τόκιου ανέβηκε την Τρίτη 6/8 κατά 10%, ανέβηκαν και τα άλλα χρηματιστήρια) όσο και εντελώς αντίθετη τοποθέτηση της Goldman Sacks και της J Morgan.

Που ισχυρίζoνται πως η εκκαθάριση του curry trade και η «διορθωτική» (sic) διαδικασία στις μετοχές έχει εκτελεστεί μόνο κατά το ήμισυ.

Εξ άλλου και UBS αναφέρεται και σε ένα «άσχημο σενάριο», ως εκδοχή.

Δεν ξέρουμε τι θα είναι αυτό που «κουνήσει» την κουρτίνα της επόμενης αναταραχής ή θα διευρύνει την αποσταθεροποίηση που προκαλεί η τρέχουσα.

H ρέουσα ιστορία -μέσα στο υφιστάμενο γεωπολιτικό και οικονομικό πλαίσιο αποσταθεροποίησης και κρίσης- δεν θα χρειαστεί να… ψάξει και πολύ για αφορμές.

Το συγκεκριμένο -εξ άλλου όπως έλεγε και ο Μαρξ- αποτελεί τη συμπύκνωση του πολλαπλού…

ΔΜ