Ριτσώνα: στρατόπεδο εγκατάλειψης προσφύγων

Ζωγραφιά Σύριου πρόσφυγα σε τοίχο του στρατοπέδου

Κλιμάκιο της Προλεταριακής Σημαίας επισκεφθήκαμε τον κατ' ευφημισμό "χώρο φιλοξενίας προσφύγων" στη Ριτσώνα με αφορμή την απεργία πείνας που έκαναν έγκυες και μωρομάνες γυναίκες. Στο χώρο "φιλοξενούνται" κατά κύριο λόγο 500 περίπου Σύριοι και Κούρδοι -και από τη Συρία και από το Ιράκ- που μεταφέρθηκαν εκεί πριν περίπου πέντε μήνες από τη Χίο.
Είναι ένα παλιό στρατόπεδο με άθλια, ελάχιστα και εγκαταλελειμμένα κτίρια όπου στη πραγματικότητα εγκαταλείφτηκαν οι πρόσφυγες.
Μπαίνοντας δεν συναντήσαμε κανέναν να μας ρωτήσει για το τι θέλουμε εκεί, όπως συνηθίζεται σε άλλες περιπτώσεις στρατοπέδων όπου απαγορεύεται η είσοδος σε ...κάθε μη έχοντα εργασία. Δεν υπήρχε τίποτα που να θυμίζει κάτι οργανωμένο από τη πλευρά του κράτους που να υποδηλώνει ότι υπάρχει η ελάχιστη φροντίδα. Μόνο κάτι αλληλέγγυους από άλλες χώρες, μετρημένους στα δάχτυλα που κάναν ότι μπορούσαν, τι ακριβώς δεν καταλάβαμε. Γιατροί ανύπαρκτοι. Τα κοντέινερ του Ερυθρού Σταυρού και του ΟΗΕ κλειστά. Μόνο κάποια στιγμή εμφανίστηκε ένα αξιωματικός ο οποίος ρώτησε τι κάνουμε εμείς εκεί. Όχι εμάς αλλά τους πρόσφυγες, εμείς δεν τον είδαμε.
Η κατάσταση άθλια. Σκηνές η μια δίπλα στην άλλη, οι περισσότερες παλιές και σκισμένες, μπαλωμένες και καλυμμένες από τους ίδιους τους πρόσφυγες με τα λίγα υπάρχοντά τους. Στο χώμα που με το παραμικρό αεράκι σηκώνει σκόνη, συνθήκες υγιεινής άθλιες, φίδια και αράχνες αφθονούν, ένας μας είπε ότι σκότωσε 12 φίδια στη σκηνή του, κάποια στιγμή εμφανίστηκαν μέχρι και ...αγριογούρουνα. Το φαγητό που τους παρέχει το "αλληλέγγυο" ελληνικό κράτος άθλιο, ούτε για τα γουρούνια δεν έκανε. Όπως είπε ένας πατέρας μικρών παιδιών "δεν γίνεται να ταΐζουμε επί μέρες τα παιδιά μας με πατάτες και αυτές σε κακή κατάσταση". Αν βρεθεί τίποτ' άλλο αυτό θα είναι γιατί μεταξύ τους θα μαζέψουν τα λιγοστά χρήματα που τους απέμειναν, θα πάνε με τα πόδια τέσσερις ώρες δρόμο μέχρι τη Χαλκίδα και θα ψωνίσουν κάτι. Ή από αλληλέγγυους. Κατά άλλα έχουν φτιάξει αυτοσχέδιους φούρνους από τούβλα και πυλό για να μαγειρεύουν, κήπους όπου καλλιεργούν λαχανικά, μετέτρεψαν χώρους του στρατοπέδου σε κουζίνες και πλυσταριά. Στοιχειώδης αυτοοργάνωση που έρχεται φυσιολογικά. Τα σκουπίδια κατακλύζουν το χώρο. Όταν φτάσαμε πέρασε ένα απορριμματοφόρο αλλά και αυτό λίγα μπορούσε να μαζέψει. Ότι και να πει κανείς είναι λίγο. Οι φωτογραφίες ελάχιστα μπορούν να αποτυπώσουν την πραγματικότητα.

Μας κάλεσαν να φάμε μαζί τους!

Αφού γυρίσαμε για αρκετή ώρα το χώρο αρχίσαμε να μιλάμε με τους ανθρώπους που μας κοιτάζαν με περιέργεια και μας ρωτούσαν ποιοι είμαστε. Η διάθεσή τους να μιλήσουν μεγάλη. Μας καλούσαν να κάτσουμε στην "αυλή" τους, μας κέρναγαν από το φαγητό τους, το ποτό τους, μας έφεραν τσάι και νερό. Εμείς λέγαμε όχι και αυτοί επέμεναν. Σα να πήγαμε στο σπίτι τους, στο χώρο τους, στη γειτονιά τους. Καταλάβαιναν το δισταγμό μας και γελούσαν. Νέοι άντρες και νέα κορίτσια με όνειρα, με τα παιδιά τους, με τους γονιούς τους, στήσανε σκηνές δίπλα δίπλα διαμορφώνοντας τη δική τους αυλή.
Μας διερευνούσαν, προσπαθούσαν να καταλάβουν τι είμαστε και τι θέλουμε. Κάποιοι πιο πολιτικοποιημένοι αφού τους εξηγήσαμε τι είναι το ΚΚΕ(μ-λ) μας κάλεσαν να μιλήσουμε πιο "επίσημα". Έφτιαξαν χώρο, μας έφεραν καρέκλες και επέμεναν να καθίσουμε.
Όσο περνούσε η ώρα και αποκτιόταν εμπιστοσύνη οι γλώσσες λυνόντουσαν. Μόνιμη φράση τους, και αγωνία τους, ήταν να γίνει κατανοητό πόσο ευγνωμονούν τον ελληνικό λαό και ότι από αυτόν δεν έχουν καμιά απαίτηση. Είναι γνώστες της ελληνικής πραγματικότητας και του πόσο δύσκολα περνά ο ελληνικός λαός. Αρχικά "αντιστεκόντουσαν" στη δική μας επιμονή να μας πουν αν και τι διεκδικούν. Από το κράτος. Μας περιέγραφαν τους καημούς τους, την ελπίδα τους να φύγουν από τη χώρα μας και να πάνε στην Ευρώπη, κυρίως στη Γερμανία, όπου άλλοι έχουν ήδη συγγενείς εκεί άλλοι όχι, αλλά όλοι μαζί ελπίζουν ότι θα μπορέσουν να στήσουν ξανά μια καλύτερη ζωή. Γι΄ αυτούς και τα παιδιά τους για τα οποία μέσα σ' όλα ανησυχούσαν για το τι θα γίνει με την εκπαίδευσή τους. Κάποιοι νόμιζαν ότι πήγαμε εκεί να τους δώσουμε λύσεις. Να τους βοηθήσουμε να ξεπεραστούν τα πρακτικά ζητήματα για να φύγουν μιαν ώρα αρχύτερα ή ακόμη και να τους μεταφέρουμε στην Αθήνα για κάνουν τα χαρτιά τους. Η διαδικασία ασύλου γίνεται με πολύ αργούς ρυθμούς και πρέπει να κατεβαίνουν με δικά τους μέσα και έξοδα στην Αθήνα. Είναι αρκετοί που περνάνε από εκεί και τους υπόσχονται φούμαρα, κάποιοι από ότι μας είπαν είχανε και αυτοί ως σύμβολό τους το σφυροδρέπανο. Τους δημιουργούν ελπίδες ότι κάποια στιγμή αργά ή γρήγορα θα φύγουν. Μα σ' ένα μήνα, μα σε πέντε έξι. Πιστεύουν ότι θα φύγουν και θα πάνε όπου θέλουν.
Εμείς τους εξηγήσαμε ότι τέτοιου είδους υποσχέσεις δεν μπορούμε να τους δώσουμε. Ότι πήγαμε εκεί να τους δηλώσουμε την αλληλεγγύη μας, να τους εξηγήσουμε την πραγματικότητα, να τους πούμε ότι το μέλλον που τους ετοιμάζουν δεν διαφέρει και πολύ από αυτό που ζουν τώρα και ότι η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε με την Ευρωπαϊκή Ένωση να τους κρατήσει εδώ. Ότι η μοιρασιά που δήθεν που έγινε στα πλαίσια της Ε.Ε., εκτός από το ότι είναι ανεπαρκής, δεν τηρείται καν, και αν την τηρούσαν τίποτα δεν τους εγγυάται ότι θα πάνε εκεί που σκοπεύουν. Ότι όσοι μπορέσουν τελικά να φύγουν θα το "καταφέρουν" γιατί θα πληρούν κάποιες προϋποθέσεις. Ότι πήγαμε εκεί για να τους ακούσουμε!
Είναι αλήθεια ότι σκοτείνιασαν, τους κόπηκε το χαμόγελο κάποια στιγμή, αναρωτήθηκαν αν αυτό είναι αλήθεια και τι να κάνουν. Μας ρώτησαν. Εμείς αυτό που τους είπαμε είναι ότι πρέπει να διεκδικήσουν αυτά που δικαιούνται σαν άνθρωποι που προέρχονται από χώρες που τους τις μακελεύουν οι ξένες δυνάμεις και που στο μακελειό αυτό συμβάλει και η επίσημη Ελλάδα μέσω των βάσεων και του ΝΑΤΟ. Όπως ήδη είπαμε όσο περνούσε η ώρα οι γλώσσες λυνόντουσαν. Μίλησαν για τον πόλεμο, για τις χώρες τους, για την πραγματική τους θέληση να σταματήσει και να γυρίσουν πίσω, για τη στεναχώρια τους για τις συνθήκες διαβίωσής τους. Κάποιοι που ως τότε απλά παρακολουθούσαν και ΄μεις πιστέψαμε ότι δεν καταλάβαιναν άρχισαν να μιλάνε στα αγγλικά. Μας έλεγαν για τα παιδιά τους, για τις άθλιες συνθήκες που ζουν και τους "σκοτώνουν" (στη Συρία πεθαίνουμε μια και καλή, εδώ πεθαίνουμε κάθε μέρα μας είπε ένα συνομιλητής μας), για τους φόβους τους μη τα βρουν άρρωστα κάποια μέρα ή τα πειράξουν τα κουνούπια, οι αράχνες και τα φίδια, για το ότι θα θέλανε να έχουν καλύτερες συνθήκες παραμονής, για το ότι και τα ελάχιστα χρήματα που είχαν τέλειωσαν ή τελειώνουν. Πάντα όμως με το φευγιό στο μυαλό! Ένας μόνο

βρέθηκε να θέλει να μείνει στην Ελλάδα. Μουσικός. Κάνει και μαθήματα στα παιδιά εκεί. Μας οδήγησαν και σε άλλο χώρο όπου εμφανίστηκαν οι γυναίκες που έκαναν την απεργία πείνας. Μας είπαν ότι δεν είχαν άλλη διέξοδο για υπερασπιστούν τα παιδιά τους. Αυτά που ήρθαν ήδη και αυτά που έρχονται. Σταμάτησαν όμως γιατί τις έπεισαν οι άνθρωποί τους που φοβόντουσαν ότι σε μια επιπλοκή το μόνο σίγουρο θα ήταν η χειρότερη εξέλιξη. Στη μέση του πουθενά δεν θα είχαν καμιά βοήθεια. Οι απόψεις τους πολλές, όπως κάθε λαού. Κάποια στιγμή ο πρόσφυγας που ήξερε κάποια ελληνικά γύρισε και μας είπε ότι δεν τους προλαβαίνει! Ξεφύλλιζαν τη Π.Σ. και όταν εντόπιζαν κάποια φωτογραφία που τους αφορούσε μας ζητούσαν να τους εξηγήσουμε τι γράφει.
Μας ξαναρώτησαν τι να κάνουν. Τους είπαμε να οργανωθούν και να αγωνιστούν. Να αγωνιστούν για αυτά που οι ίδιοι θέλουν. Για το σταμάτημα των πολέμων, να μπορέσουν να πάνε όπου θέλουν αλλά κυρίως να απαιτήσουν ανθρώπινες συνθήκες παραμονής, ότι έχουν κάθε δικαίωμα και να μην αισθάνονται άσχημα απέναντι στον ελληνικό λαό που και αυτός υποφέρει, με άλλο τρόπο, από τους ίδιους αντίπαλους. Τους ξαναδείξαμε τη φωτογραφία της εφημερίδας από την κινητοποίηση των Σύριων στη Θεσσαλονίκη που την είχαν εντοπίσει κάποιες γυναίκες πιο πριν. Άλλοι συμφώνησαν, άλλοι διαφώνησαν, άλλοι δίσταζαν. Αλλά κάποιοι μας επισήμαναν και κάτι άλλο. Ιδιαίτερα σημαντικό. Εσείς τι κάνετε; Όταν τους ρωτήσαμε και ΄μεις με τη σειρά μας τι εννοούν μάς έδωσαν να καταλάβουμε ότι αν δεν διεκδικήσει για τους πρόσφυγες πρώτα ο ελληνικός λαός, οι έλληνες εργαζόμενοι, τότε γι' αυτούς κάτι τέτοιο είναι πιο δύσκολο. Αυτονόητο το γιατί!
Και έχουν δίκιο. Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα για εμάς, για τους ντόπιους. Τι να κάνουμε όταν έχουμε ένα εργατικό κίνημα ανύπαρκτο και μια αριστερά -και αναρχία- που θεωρεί ότι ο μόνος τρόπος είναι η υποκατάσταση του κράτους, ο ...παραδειγματισμός του, μέσω καταλήψεων άδειων κτιρίων όπου εξυπηρετούνται ελάχιστοι πρόσφυγες, σε σχέση με τους χιλιάδες που είναι πεταμένοι σε διάφορα παρατημένα στρατόπεδα και κτίρια ανά την Ελλάδα μακριά από αστικά κέντρα, και όπου η διεκδίκηση είναι ανύπαρκτη; Αρκεί μόνο η έμπρακτη αλληλεγγύη που και αυτή αντικειμενικά μειώνεται ή χρειάζεται κάτι άλλο, πιο διεκδικητικό, πιο μαζικό μαζί με τους πρόσφυγες; 
Φεύγοντας μας χαιρέτισαν εγκάρδια, μας ευχαρίστησαν και ΄μεις τους υποσχεθήκαμε ότι θα ξαναπάμε. Βγαίνοντας και βλέποντας ξανά το χώρο αναρωτηθήκαμε τι θα γίνει μόλις αρχίσουν οι βροχές, ο χειμώνας έρχεται.

Created with flickr slideshow.