Μπέρτολτ Μπρέχτ (10 Φλεβάρη 1898 - 14 Αυγούστου 1956)

Σαν σήμερα πριν 60 χρόνια έφυγε από την ζωή ο Κομμουνιστής, ποιητής - επαναστάτης και διανοητής Μπέρτολτ Μπρεχτ. Γεννήθηκε σε ευκατάστατη οικογένεια στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας στις 10 Φλεβάρη του 1898 και πέθανε στο ανατολικό Βερολίνο στις 14 Αυγούστου το 1956, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο πάνω στην βάση της μαρξιστικής θεωρίας, ένα έργο για και στο πλάι των εκμεταλλευομένων.

Εγκατέλειψε γρήγορα την τάξη των γόνων του για να ταχθεί ο ίδιος με όλη του την ψυχή στην πάλη των τάξεων από την πλευρά των φτωχών ανθρώπων.

«Μεγάλωσα σαν γιος καλοστεκούμενων ανθρώπων. Οι γονείς μου μού φορούσαν γιακά, μ’ έμαθαν τις συνήθειες εκείνων που έχουν υπηρέτες και με δίδαξαν πώς να διατάζω. Αλλά, όταν μεγάλωσα και είδα γύρω μου, οι άνθρωποι της τάξης μου δεν μ’ άρεσαν, το να διατάζω δεν ήταν του γούστου μου, ούτε και το να με υπηρετούν. Γι’ αυτό και εγκατέλειψα την τάξη μου και συντρόφεψα με τους μικρούς, φτωχούς ανθρώπους».

Με τα έργα του, κατάφερε από μικρή ηλικία να γνωρίσει την επιτυχία και να γίνει γνωστός, χωρίς όμως στιγμή να αφεθεί σε αυτό και με ατσαλωμένη συνείδηση να θωρακιστεί και να συνεχίσει με αρνήσεις και ταξικές θέσεις τον σκληρό αγώνα ενάντια στην εκμεταλλευτική τάξη, ενάντια στον ιμπεριαλισμό.

Το 1933, με την άνοδο του ναζισμού ο Μπ. Μπρεχτ αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί. Έζησε στην Δανία, στην Φιλανδία, πέρασε στην Σοβιετική Ένωση και έπειτα στις ΗΠΑ. Από εκεί γύρισε στη Λαϊκή δημοκρατία της Γερμανίας και έζησε τα υπόλοιπα χρόνια του μέχρι να πεθάνει στο σπίτι του στο Βερολίνο σε ηλικία 58 ετών.

Η πορεία τέτοιων ανθρώπων που αφιέρωσαν ολόκληρη την ζωή τους για την Υπόθεση της εργατικής τάξης, που άφησαν τα έργα τους παρακαταθήκη στους επόμενους για την συνέχιση του αγώνα, δείχνουν ακριβώς αυτό: Πως ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί έως ότου εξαλειφθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Τα έργα της στρατευμένης τέχνης πρέπει να ζωντανεύουν και να μας οδηγούν στην νίκη των εκμεταλλευομένων…στην απελευθέρωση της εργατικής τάξης.

«Άκουσα πως τίποτα δε θέλετε να μάθετε. Απ’ αυτό βγάζω το συμπέρασμα πως είσαστε εκατομμυριούχοι. Το μέλλον σας είναι σιγουρεμένο – το βλέπετε μπροστά σας σ’ άπλετο φως. Φρόντισαν οι γονείς σας για να μη σκοντάψουνε τα πόδια σας σε πέτρα. Γι’ αυτό τίποτα δε χρειάζεται να μάθεις. Έτσι όπως είσαι εσύ μπορείς να μείνεις. Κι έτσι κι υπάρχουνε ακόμα δυσκολίες, μιας κι οι καιροί όπως έχω ακούσει είναι ανασφαλείς, τους ηγέτες σου έχεις, που σου λένε ακριβώς τι έχεις να κάνεις για να πας καλά. Έχουνε μαθητέψει πλάι σε κείνους. («Άκουσα πως τίποτα δεν θέλετε να μάθετε»). Μάθαινε και τ’ απλούστερα! Γι’ αυτούς που ο καιρός τους ήρθε ποτέ δεν είναι πολύ αργά! Μάθαινε το αβγ, δε σε φτάνει, μα συ να το μαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί! Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις! Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Μάθαινε, άνθρωπε στο άσυλο! Μάθαινε, άνθρωπε στη φυλακή! Μάθαινε, γυναίκα στην κουζίνα! Μάθαινε, εξηντάχρονε! Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Ψάξε για σχολείο, άστεγε! Προμηθεύσου γνώση, παγωμένε! Πεινασμένε, άρπαξε το βιβλίο: είν’ ένα όπλο. Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Μην ντρέπεσαι να ρωτήσεις, Σύντροφε!»

«Βγες έξω σύντροφε! Ρίσκαρε τη δεκάρα, που ούτε δεκάρα πια δεν είναι.
Τον τόπο για ύπνο που πάνω του πέφτει η βροχή και της δουλειάς τη θέση που αύριο θα χάσεις.
Μπρος, στο δρόμο έξω! Αγωνίσου! Να περιμένεις πια δε γίνεται, είναι αργά πολύ!
Βοήθα τον εαυτό σου βοηθώντας μας: Κάνε πράξη την Αλληλεγγύη!»

«Ο φασισμός είναι μια ιστορική φάση όπου μπήκε τώρα ο καπιταλισμός, κι' έτσι είναι κάτι το καινούργιο και παλιό μαζί. Ο καπιταλισμός στις φασιστικές χώρες υπάρχει πια μονάχα σαν φασισμός κι ο φασισμός δεν μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός στην πιο ωμή και καταπιεστική του μορφή, σαν ο πιο θρασύς κι ο πιο δόλιος καπιταλισμός. Πώς, λοιπόν, τώρα να πει κάποιος αντίπαλος του φασισμού την αλήθεια για τον φασισμό όταν δε θέλει να πει τίποτα για τον καπιταλισμό, που τον προκαλεί; Πως να 'χει η αλήθεια αυτή πραχτική σημασία;»

...και για όταν θέλουμε να «αναλύσουμε» τον Μπ. Μπρεχτ έξω από τα νερά της αστικής ιδεολογίας που θέλει να καταβροχθίσει τα νοήματα και να τα αναμασήσει κενά... ας στοχαστούμε τα λόγια του Χανς Αισλερ, συνθέτη και φίλου του Μπρεχτ:

«Όταν μιλάμε για τον Μπρεχτ, είμαστε σε θέση μάχης, ιδιαίτερα στις καπιταλιστικές χώρες. Αγωνιζόμαστε για τον Μπρεχτ. Είναι αναγκασμένοι να καταπιούν τον Μπρεχτ, και δεν πρέπει να τους επιτρέψουμε να τον καταπιούν παρά μονάχα ολόκληρο, μαζί με τ' αγκάθια».

* Στη φωτογραφία απεικονίζεται ο Μπ. Μπρεχτ και η ηθοποιός Ελένε Βάιγκελ κατά τη διάρκεια πρόβας στο έργο «Μάνα κουράγιο»

http://proletconnect.blogspot.gr/